Программалау - алгоритмді формальді жазу т?сілі

Б. Адамбаев атындағы орта мектебі Б. Адамбаев атындағы орта мектеп Хош келдіңіздер! Сынып: 7 “Б” Мұғалім: Көшербайқызы Жансая

• Саба қ тақырыбы:
• Программалау - алгоритмді формальді жазу тәсілі

• Паскаль п рограммалау тілінің құрылымымен,орындалу ретімен таныстыру .

• Программалау тәсілдері туралы түсінік қалыптастыру;
• Арифметикалық өрнектердің қолданылуы туралы мағұлмат беру;

Сабақтың типі: Жаңа білімді меңгерту

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап

Сабақтың көрнекілігі: Компьютер және оның құрылғылары, интерактивті тақта, тірек-сызбалар.

Пән аралық байланыс: Физика, математика, тарих.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі: 1.Сәлемдесу, түгелдеу.

2. Оқушылардың құрал-жабдығын тексеру.

3.Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

“” Логикалық ойды дамытуға арналған” тренинг

• Оқушылар шеңбер жасай тұрып бір – біріне тарақты түрлі әдістермен береді.
• Бір жасалған қимыл қайталанбауы керек.

Топтастыру

Оқушыладан әр түрлі заттар

алынады. Екі жерде үйілген

заттар арасынан өз затын

тану арқылы. оқушылар

екі топқа бөлінеді

Үй тапсырмасын тексеру

1.Алгоритм өмірде кездеседі ме?

2.Алгоритм негізінде программа құрылады ма?

3.Қазіргі қоғамда алгоритмдеудің ролі бар ма?

4.Алго ритмдік тәсілдерді адам өмірінен айыра аламыз ба?

5.”Алгоритм” сөзіне Әл – Хорезми есімінің қатысы бар ма?

6.Алгоритдік нұсқаулары алдын ала құрылса программаға айналуы мүмкін бе?

7.Компьютер мен алгоритмнің байланысы бар ма?

8.Шәй қайнату іс – әрекеті алгоритмге жатады ма?

ЖИГСО – ӘДІСІ (құрастыру, бөлшектеу, қайта бірігу)

Оқушылар 4-еуден 2 топқа бірігеді. Басшы, хатшы, кеңесші, бағдарламашы роліне енеді. Программалау тақырыбының;

• Алфавиттер;
• Программалау тілінің синтаксисі;
• Арифметикалық өрнектерді жазу ережесі;

тақырыпшаларын өзара түсінісіп, алмасу арқылы топтар екі тақырыпшаны меңгереді.

Жаңа білімді оқушы түсінген немесе түсінбегендігін “Бас бармақ” әдісі арқылы саралайды.

- “жақсы түсіндім!”

- “кей жерлерді түсінбедім!”

- “ түсінбедім!”

Алфавиттер

Жоғары деңгейлi программалау тiлдерiнiң бiрi - Паскаль тiлi. Оқып-үйренуге жеңiл, түрлi салалық информациямен жұмыс iстеуде нәтижелi болғандықтан, дүние жүзiнде көп тараған тiлдердiң бiрi. Оның ыңғайлылығы:

-тiл алгоритм кұрылымын сақтап құрылған. Программаны модуль түрiнде күруға болады.

-т i лге дамытылған деректер типтер i енг i з i лген.

-мұнда кiшiгiрiм жеңiл программалармен бiрге кұрделi күрылымды программаларды кұру да мұмкiн.

-тiл синтаксисi киын емес; нұсқаулардың саны мүмкiндiгiнше азайтылған.

Паскаль т i л i н i ң символдары деген i м i з - бұл кез келген текстерд i құрастыру үш i н қолданылатын қарапайым белг i лер. Паскаль тiлiнiң стандартты әлiппесi ін ң келесi символдар құрайды:

• Латын әлiппесiнiң 26 әрпi:

A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, O, P, Q, R, S, T, U, V, W, X, Y, Z;

• Орыс әл i ппес i ң 32 әрп i (отанды ЭЕМ үш i н) А, Б, В, Г, Д, Е, Ж, З, И, Й, К, Л, М, Н, О, П, Р, С, Т, У, Ф, Х, Ц, Ч, Ш, Щ, Ъ, Ы, Ь, Э, Ю, Я.

Паскаль т i л i нде кейб i р жағдайларда орыс т i л i н i ң, сондай ақ латын т i л i н i ң жазба және баспа әр i птер i қолданыла алады. Жазба орыс әр i пт е р i мен т i лд i ң қандайда б i р жобасында текстер жазылады. Программада бұл текст i ң орнына Паскаль т i л i н i ң сәйкес элементтер i болуы ти i с. Т i лд i ң жекелеген символдарынан белг i л i б i р мағынасы бар сөздер құрастырылады. Программа текс i ндег i сөздер пробелдермен бөл i нед i . Сөздерд i ң i ш i нде пробел қоюға болмайды. Қызметш i сөздер мен атауларды қызмет i не қарай ажыратады.

  Үлкен AB - - а-в = Үлкен немесе тең A=B / - а / в A" width="640"

Тіл синтаксисі .

Компьютерде есепті шешу дегеніміз – бұл ақпаратты жинақтау ,, өңдеу жне жалғастыру . Кез-келген программалау тілдерде деректер тұрақты және айнымалы болып екіге бөлінеді. Тұрақты дегеніміз – программаның сипаттама бөлімінеде анықталған , программа орындалған кезде мәнін өзгерьпетін элемент. Программада тұрақтылар дәл өз i н i ң мән i мен бер i лу i немесе белг i л i б i р атаумен(идентификатор) берлу i мүмк i н. Егер түрақты атаумен бер i лсе, онда ол тұрақтылар бөл i м i нде сипаттаулуы ти i с. Сипаттау CONST қызметш i сөз i нен басталып, келес i түрде жазылады:

CONST тұрақтының аты = мән i ;

Мысалы : CONST Myname= ’ Алия ‘ ;

Max=1000;

Айнымалы дегеніміз – программа орындалған кезінде мәнін өзгертетін элемент . Программада кездесет i н кез келген айнымалы айнымалылар бөл i м i нде сипаттаулы ти i с . Сипаттау VAR сөз i нен басталып , келес i түрде жазылады :

VAR айнымалының аты : тип ;

Б i р бөл i мде б i рнеше айнымалы жазыла алады . Б i р типт i б i рнеше айнымалыларды б i з т i з i мге б i р i кт i руге болады . Т i з i м деген i м i з - элементтерд i ң ( бұл жағдайда - айнымалардың ) т i збег i.

VAR A, B, C : REAL;

Логикалық операциялар: Қатынас таңбалары;

= Тең A=B + - а+в

  Тең емес AB

  Үлкен AB - - а-в

= Үлкен немесе тең A=B / - а / в

A

Өрнектерді жазу ережелері

Sqr ( x )-х санының квадратын қайтарады;

Sqrt ( x )-х тен квадрат түбірінің мәнін қайтарады;

Exp ( x )- х (экспонентті) деңгейіне е-ні қайтарады,нақты типтің нәтижесін;

Sin ( x )- синус х қайтарады, нақты типтің нәтижесін;

Cos ( x )- косинус х қайтарады, нақты типтің нәтижесін;

Ln ( x )- х натуралды логарифмді қайтарады, нақты типтің нәтижесін;

Arctan ( x )-арктангенс х қайтарады, нақты типтің нәтижесін;

Бүтін типті сандар үшін келесі стандартты процедуралар анықталады:

Нақты типт i шамалар.

Н ақты тип ті деректер – жадыда 4-тен 6 байтқа дейін орын алатын,

арифметикалық сөйлемдерде қолданатын нақты мәндер. Нақты типт i

шамаларға нақты нәтиже берет i ң келес i амалдарды қолдануға болады:

+ (қосу), - (азайту), * (көбейту), /(бөлу). Бүт i н және нақты типт i шамалдарды

арифметикалық шамалар деп атайды. Нақты мәндерді екі түрде қөрсетуге

болады:

Бекітілген нукте формасы , мысалы 7.32

“ Ішінен сыртына ” немесе “күш өрісі” әдісі

• 1.Топтар есептердің математикалық қойылымының қиындыларын Паскаль тілінде сипаттамасына сай жаңылыспай орналастыруы керек:
• Бағалау:

• 5 өрнек те дұрыс -5 балл;
• 4 өрнек дұрыс -4 балл;
• 3 өрнек дұрыс -3 балл;

Топ оқушыларына бос қалбыр, түрлі – түсті қағаз, селофан беріледі. Оқушылар қиял ұшқырлығын танытып, келешектің автоматты құрылғыларын программалайды.

Ү. Оқушылар еңбегін бағалау

Кері байланыс парағы

ҮІ. Паскаль тіліндегі програмалау тақырыбына интернеттен мәліметтер

Үйренгенім

1

Үйренерім

2

3

4

5.....