Delphi dasturida boshqa obyektlar bilan ishlash

Dars shiori:

Beshikdan to qabrgacha ilm izla!

XXI asr axborot texnologiyalari asri

O’tilganlarni takrorlash

Tarmoqlar metodi

Rang ko’lami

Delphining grafik imkoniyatlari

Shape obyekti

Image obyekti

Shakl chizish operatorlari

“ Bittasi ortiqcha”

ta’limiy o’yin

TAYMER OBYEKTI XOSSALARI:

• Interval

• Enabled

• Value

PEN (qalam)ning xossalari:

• Width(eni)
• Color(rangi)
• Name(nomi)
• Style(stili)

BRUSH (mo’yqalam)ning xossalari:

• Width(eni)

• Color(rangi)

• Style(stili)

To’g’ri to’rtburchak chizish operatori ketma-ketligi:

• Image1
• Canvas
• Pen
• Rectangle
• Koordinatalar

Rasmga joylanadigan geometrik shakllar:

• Rectangle
• Ellipse
• Canvas
• Arc

MAVZU:

Rasmga boshqa obyektlarni joylash

TAYANCH IBORALAR

Image – rasm, tasvir

Canvas - sirt

TextOut - matn chiqarish

Font.Color - shrift rangi

Font.Size - shrift o’lchami

Font.Name - shrift nomi

Arc - ellips yoyi

Chord - Ellips segmenti

Pie - ellips sektori

REJA:

1.RASMGA MATN JOYLASH

2.RASMGA SHAKLLARNI JOYLASH

Rasm bilan ishlashda ko’p uchraydigan amallardan biri rasmga matn joylashdir.

Grafik obyekt yuzasiga matn joylashtirish uchun

TextOut (matn chiqarish) operatoridan foydalaniladi.

Umumiy ko’rinishi:

Image1.Canvas.TextOut(x,y, ‘matn’)

Bu yerda:

x va y - matn chiqariladigan soha chap yuqori burchagi koordinatasi

‘ matn’ – yozuv mazmuni uchun joy

Matn shrifti FONT xossasi qiymati bilan aniqlanadi:

Font.Size - shrift o’lchami;

Font.Color - shrift rangi;

Font.Name - shrift turini

aniqlaydi.

RASMGA SHAKLLAR JOYLASH:

Rasmga turli xil grafik obyektlarni joylash mumkin:

O’tilgan darslarda to’rtburchak, ellips va kesmalarni joylashni ko’rgan edik. Bugun biz

• Ellips yoyini joylash
• Ellips segmentini joylash
• Ellips sektorini joylashni o’rganamiz.

ELLIPS YOYINI RASMGA JOYLASH:

ARC(x1,y1,x2,y2,x3,y3,x4,y4)

Bu yerda:

x1,y1,x2,y2 - yoyga tegishli bo’lgan ellips parametrlari

x3,y3 - yoy boshlang’ich nuqtasi koordinatalari

x4,y4 - yoy so’nggi nuqtasi koordinatalari

Yoy soat milliga teskari tartibda chiziladi.

Image1.Canvas.Pen.Color:=clred;

Image1.Canvas.Arc(0,0,100,100, 50,0,0,50); Image1.Canvas.Arc(100,0,200,100, 0,50,150,0);

ELLIPS SEGMENTINI RASMGA JOYLASH:

CHORD(x1,y1,x2,y2,x3,y3,x4,y4)

Bu yerda:

x1,y1,x2,y2 - ellips parametrlari;

x3,y3,x4,y4 - yoy so’nggi nuqtalari koordinatalari

Image1.Canvas.Pen.Color:=clred;

Image1.Canvas.Brush.Color:=clgreen;

Image1.Canvas.Chord(0,0,100,100, 50,0,0,50);

Image1.Canvas.Chord(100,0,200,100, 0,50,150,0);

ELLIPS SEKTORINI RASMGA JOYLASH:

PIE (x1,y1,x2,y2,x3,y3,x4,y4)

Bu yerda:

x1,y1,x2,y2 – ellips parametrlari;

x3,y3, x4,y4 - sektor chegarasini tashkil qiluvchi to’g’ri chiziqlar so’nggi nuqtalari koordinatalari

Image1.Canvas.Pen.Color:=clgreen;

Image1.Canvas.Brush.Color:=clyellow;

Image1.Canvas.pie(0,0,100,100, 50,0,0,50);

Image1.Canvas.pie(100,0,200,100, 0,50,150,0);

Mustahkamlash

“ TANLAB OL !”

ta’limiy o’yin

RASMGA ELLIPS YOYINI JOYLASH OPERATORI…

CHORD

COLOR

PIE

ARC

TEXT

FONT.SIZE

TEXTOUT

FONT

RASMGA MATN JOYLASH OPERATORI…

CHORD

COLOR

PIE

RASMGA ELLIPS SEGMENTINI QO’SHISH OPERATORI…

ARC

COLOR

PIE

ARC

CHORD

RASMGA ELLIPS SEKTORINI QO’SHISH OPERATORI…

SIZE

COLOR

NAME

Matn shrifti o’lchami qaysi operator orqali beriladi?

FONT

“ Kim chaqqon?...”

Topshiriq

metodi

Topshiriq

• Rasmga “Informatika va axborot texnologiyalari” yozuvini joylang.
• Rasmga ellips yoyini joylang.
• Rasmga ellips segmentini turli ranglarda joylang.
• Rasmga ellips sektorini turli ranglarda joylang.

Uyga vazifa:

• Tayanch tushunchalarni o’rganish;
• Rasmga turli obyektlarni joylash bo’yicha dastur tuzish. Yo’llanma:

Matn joylash - TextOut

Ellips segmentini joylash-Chord

Men bugun darsni yaxshi tushundim.

Menda savollar bor edi, aytishga

uyaldim

Men hech narsaga tushunmadim.