WINDOWS ХР. WINDOWS-ты? негізгі нысаналары мен оны? бас?ару жолдары.

Сабақ жоспары

Күні Пән Информатика Тобы

Оқытушының Т.Ә.А. Жакыпбаев Р.Е.

Сабақтың тақырыбы: WINDOWS ХР. WINDOWS-тың негізгі нысаналары мен оның басқару жолдары. WlNDOWS-тың файлдары мен бумалары. Файлдық құрылым амалдары

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды таныстыру WINDOWS-тың негізгі нысаналары мен оны басқару жолдарын таныстыру арқылы білімін көтеру; Оқушыларды таныстыру WINDOWS-тың файлдары мен бумаларын таныстыру арқылы білімін көтеру;

Тәрбиелілік: Оқушыларды тәрбиелілікке, ұқыптылыққа, тиянақтылыққа үйрету;

Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, логикалық-абстракциясын дамыту

Сабақ түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: Түсіндіру, баяндау, сұрақ жауап, әңгімелесу, жазбаша жұмыс, өзіндік жұмыс, әңгіме.

Сабақта қолданылатын көрнекті құралдар : компьютер, оқулық, практикум

Сабақтың өту барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі

2. Үйге берілген тапсырманы тексеру .

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру

1. Тапсырмаларды орындау

2. Үйге тапсырма

Өткен сабақтар бойынша қайталау.

• Компьютердің құрамына кіретін негізгі құрылғыларды атаңдар

• Компьютер жадысының қандай түрлері бар?

• Тұрақты жад пен жедел жатың айырмашылықтарын айтыңдар

• Ақпаратты енгізу-шығару құрылғыларын атаңдар

• Жадтың сыртқы тасуыштарын сипаттаңдар

• Мониторлардың түрлерін атаңдар

• Пернетақтаның кандай блоктары бар?

• Принтердің қызметі мен түрлері.

• Сканердің қызметі мен түрлері.

• Модемнің қызметі мен түрлері.

Жаңа түсініктер:

Windows объектілі-бағытталған платформасы
Программалық өнімдерді өңдеудің қазіргі технологиясы обьект ұғымы негіз болатын объектілі-бағытталған программалаудың концепцияларында жұмыс жасайды. Интерактивті режимде жұмыс мүмкіндігі пайдаланушыға көрнекі графикалық саймандарды және әр түрлі көмектерді қолдануды ұсынады. Объектілі-бағыттаушы программалаудың фундаментальды мінездемелері:
• Компьютерлік әлемде объектілермен жұмыс жасайды;
• Компьютердегі есептеу объектілер арасында мәліметтер алмасу жолымен жүзеге асырылады. Объектілер хабарламаларды жіберу және қабылдау арқылы өзара әрекеттеседі.
• Хабар беру – әрекет орындау үшін берілетін сұраныс. Әр объект басқа объектілерден тұратын байланыссыз жадтан тұрады;
• Әр объект өзіне байланысты объектілердің қасиетін көрсететін класс болып саналады;
• Класта объект тәртібі көрсетіледі, сондықтан осы класқа жататын барлық объектілер бірдей әрекеттерді орындайды;
• Барлық кластар иерархиялық құрылымды құрайды.
Windows жүйелік ортасында әрекеттер тізімін орындау үшін:
• объектіні ерекшелеу керек, яғни экранда осы объект белгісінде тышқанның сол жақ батырмасын шерту;
• объект орындайтын әрекеттер тізбегінен меню көмегімен қажеттісін таңдау.
Файл деп ішкі жадыда белгілі атпен облысты алатын немесе программалар тізбегін айтады.
Windows жүйесінде кез-келген файл аты бар объект ретінде қабылданады. Файлға қойылған ат ондағы информациялар мазмұнын ашатын болуы керек. Файл аты ұзын болуы және цифр, орыс және латын алфавитінің әріптерінен, әр түрлі символдардан, нүктелерден тұруы мүмкін. Файл қасиетін көрсететін параметрлер:
• Тип, сақталынған мәліметтердің мазмұнын көрсетеді;
• Файл өлшемі, дискілік кеңістіктен алатын көлемі;
• Файлдың құрылған мезгілі мен уақыты;
• Файлға соңғы өзгертулер енгізілген мезгіл мен уақыт;
• Файл атрибуттары: архивтік, тек оқу үшін, жасырынды, жүйелік;
Файлдармен анықталған әрекеттер тізбегін қолдануға болады:
• Файлды ашу;
• Файлды сақтау;
• Файлды қиып алу;
• Файлды көшіру;
• Дискіден файлды өшіру;
• Файлдың атын өзгерту;
• Файл үшін жарлық құру;
Бума Windows-та құжаттарды сақтауға арналған кәдімгі бума ролін атқарады және құжаттарды сақтауды тәртіпке келтіреді. Бума – объектілерді сақтау қоймасы. Бумаға ат беріледі және ол файл аты сияқты ережелер бойынша жазылады. Бумалар мен файлдарға қолданған әрекеттердің тізбегін қолдануға болады: буманы құру, өшіру, атын өзгерту, көшіру, буманы басқа орынға жылжыту, буманы ашу және жабу.
Жарлық – бұл белгілі бір объектімен тікелей қатынас жасауды іске асыратын сілтеме. Жарлық арқылы құжаттар мен программаларды тез іске қосуға болады. Windows-те бумалардың бағынышты құрылымы иерархиялық құрылымды құрайды. Жоғары деңгейде Рабочий стол деп аталатын объект орналасады. Екінші деңгейде Рабочий стол-да орналасатын объектілер болады. Стандартты түрдегі мұндай объектілерге Мой компьютер, Мои документы, Корзина және т.б. бумалар жатады. Басқа объектілер иерархия бойынша осы бумалардың ішінде болады.
Windows-те қолданбалы программалар қосымша деп аталады, мысалы: Paint графикалық редакторы, Проводник программасы, дискілермен жұмыс жасау үшін қажетті жұмыс программалары, антивирустік программалар және т.б. қосымшалар болып саналады.
Қосымшалар бір немесе бірнеше файлдардан тұрады және өзіне тән аты бар бумаларда сақталады. Мысалы, ойын-қосымшасы бір файлда, Word текстік процессор қосымшасы өзара байланысқан файлдар кешенінен тұрады. Бұл файлдар арасында жүктеу файлы деп аталатын басты файл болу керек.
Қосымшалар ішінде құрылған объектілер: мәтіндер, кестелер, суреттер, дыбыстар және т.б. болуы мүмкін. Windows ортасында мұндай объектілер құжаттар деп аталады.
Интерфейс – құрылғылар, программалар және адам арасындағы байланысты ұйымдастыратын жабдықтар мен ережелер тізбегі. Дербес компьютер мен қолданушы арасындағы байланысты ұйымдастыратын интерфейс қолданушы интерфейсі деп аталады.
Графикалық қолданушы интерфейсі – адам мен компьютер арасындағы байланысты ұйымдастыру үшін қолданылатын графикалық жабдықтар. Графикалық қолданушы интерфейсінің мысалы бұл Windows интерфейсі.
Қолданушының графикалық интерфейсінің негізі – бұл ұйымдастырылған және жақсы ойлап табылған терезелер жүйесі. Терезе – экранда монитордың шектелген төртбұрышты көлемі, онда қосымша (қосымша терезесі), құжат (құжат терезесі), мәлімет (мәлімет терезесі) бейнеленеді. Сол сияқты жүйе параметрлерін көрсету үшін жұмыс жасайтын сұхбат терезелері болады.
Екінші графикалық объектіге тышқан көрсеткіші жатады. Экранның көлеміне байланысты тышқан көрсеткішінің түрі өзгеріп отырады: меню көлемінде бір түр, текстті енгізу көлемінде екінші бір түр, суреттер көлемінде үшінші бір түр және т.б. Ол, сонымен қатар, жүйе тәртібін көрсетеді: бос емес немесе бос.

Windows ХР операциялық жүйесі

Қазіргі кезде Windows – барлық дербес компьютерлерге арналып кең таралған операциялық жүйе.

Windows бірнеше операциялық жүйелерді біріктіреді, олар бір – біріне ұқсас болғанымен, әр түрлі мүмкіндіктері бар және әр түрлі мақсаттарға арналған.

Әйгілі Windows операциялық жүйесінің жаңа нұсқасының атауындағы ХР әріптері eXPerience деген ағылшын сөзінің бөлігі болып табылады, ол «өмір тәжірибесі», «білім» дегенді білдіреді.

Жұмыс істеудің бастамасы

Компьютердің жүйелік блогының алдыңғы бетінде орналасқан Power деп аталатын қосу/өшіру батырмасын басып, оны іске қосыңдар. Сонда компьютердің процессоры тұрақты жадтайтын құрылғыда жазылған программалармен қатынасады. Бұл программалар компьютердің негізгі құрылғыларының жұмыс істеу қабілетін тексере бастайды.. содан кейін басқаруды қатқыл дискідегі операциялық жүйеге береді.

Операциялық жүйе біраз уақыт жүктеледі де, экранда Windows-тің жұмыс үстелінің бейнесі пайда болады.

Windows ХР-ден қалай шығу, яғни оның жұмысын қалай аяқтау керек екеніне тоқтала кетейік. Экрандағы тышқанның нұсқағышының көмегімен экранның төменгі сол жақ бұрышында орналасқан «Пуск» батырмасына апарып шерту. Сонда Экранда «Выключить компьютер» тақтасы шығады.

Жүйе жұмысын әдеттегідей аяқтау үшін Выключение батырмасын басу керек.

Егер сендер Windows ХР-ді компьютерді өшірмей іске қосқыларың келсе, Перезагрузка батырмасын басу.

Ждущий режим батырмасын басқанда компьютерді өшірудің ерекше режимі таңдалады. Барлық ағымдағы ақпарат компьютердің жадынан қатқыл дискіге жазылады да, компьюте өшеді.

Windows объектілері

Windows ХР – графикалық операциялық жүйе, оның негізгі объектілері терезе мен белгішелер негізінде түрінде бейнеленеді.

Windows ХР-дің объектілерін әр түрлі құрылғылармен басқаруға болады, оның ең негізгісі – тышқан.

Тышқанның көмегімен Windows ХР-дің объектілермен төмендегі әрекеттерді орындауға болады: белгілеу, жылжыту, қосу, созу, ашу, жабу.

Компьютерді іске қосайық. Жүйе тестілеуден өтіп және жүктелгеннен кейін экран келесі түрде көрінеді.

Жұмыс үстелінде Windows-тың объектілері мен басқару элементтері орналасқан. Объект – олармен Windows жұмыс істейтіндердің барлығы.

Объект – ұғым. Әр объектінің өзіне тән қасиеттері болады. Олар бір-бірінен осы қасиеттері бойынша ажыратылады. Windows-тің объектілеріне қапшықтар, файлдар, терезелеер, таңбашалар, белгішелер мен тышқан нұсқағышы жатады.

Белгішелердің тағы бір түрі – бұл таңбашалар.

Қапшық – бұл объектілер қоймасы. Қапшықтардың ішінде тек файлдар, белгішелер, таңбашалар ғана емес, басқа қапшықтар да болуы мүмкін.

Windows-тің басқару элементтері

Жұмыс үстелінің терезесінде объектілерден басқа басқару элементтері де болады. Оларға «Пуск» батырмасы, Бас меню, меню жолындағы меню мен командалар жатады.

Команда деп осы команданың белгішесіне тышқан нұсқағышын апарып шерткенде орындалатын әрекетті айтамыз.

Тышқанмен жұмыс істеу.

Windows-тің басқару элементтерін іске қосу үшін «тышқан» манипуляторы қолданылады.

Тышқанмен атқарылатын негізгі әрекеттерді қарастырайық яғни тышқанмен жұмыс істеуді игерейік.

Сабақты бекіту сұрақтары:

Оқушыларға мына төмендегі тапсырмаларды орындату

Windows XP-дің бас менюі

Мой компьютер белгішесі барлық ресурстар берілген қапшықты ашады.

Тышқан диалогтық терезесі

Дата мен уақыт терезесі

Ашылған терезелер бар Жұмыс үстелі

Бағалау.

Үйге тапсырма: тақырыпты оқу, сөзжұмбақ, ребус дайындау.