Тарма?талу операторлары.

Саба?ты?та?ырыбы: Тарма?талу операторлары.

Саба?ты? ма?саттары:

Білімділік:
Шартты операторларды? жазылу т?ртібімен таныстыру ж?не тарма?тал?ан алгоритмдерді ба?дарламалау жайлы т?сіндіру. Теориялы? білімдерін мысал келтіре отырып, практика ж?зінде к?рсете білу да?дыларын ?алыптастыру.
Дамытушылы?:
Ба?дарламалау тілінде ж?мыс жасай білу да?дыларын, ойлау ?абілеттерін, ?з білімдерін сауатты т?рде жеткізе білуді, п?нге деген ?ызы?ушылы?ты дамыту. Ой ?орытып, на?ты шешім ?абылдау?а, ??ыптылы??а, бірін –біріты?дай білуге ?йрету.
Т?рбиелік: зеректікке, білгірлікке т?рбиелеу.О?ушыларды? белсенділігін арттыру, ж?мыс
жасау ма?сатында компьютерлік сауаттылы??а, ?зара к?мектесуге, ?зін-?зі ба?алау?а т?рбиелеу.

Саба?ты? к?рнекілігі: интербелсенді та?та, слайд, кеспе ?а?аз, постерлер, ба?алау бетшесі, стикерлер.
Саба?ты? т?рі: Ашы? саба?

Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і. (2 мин)
2. ?ткен та?ырыптар бойынша с?ра?тар?а ауызша жауап беру. Ми?а шабуыл (10 мин)
О?ушы ?ызы?ушылы?ын арттыру ма?сатында "Б?йге" ойыны ар?ылы (?р топ берілген с?ра??а белгіше к?теріп, тез жауап беру керек.

1.«Алгоритм» ??ымы ?алай пайда болды?

«Алгоритм» с?зі IX ?асырда?ы Орта Азияны? ?лы математигі ?л - Хорезми атыны? латынша жазылу – algorithmi – ?алпынан шы??ан.

2.Алгоритм дегеніміз не?

Орындаушыны? белгіленген ма?сат?а жетуіне ба?ыттал?ан т?сінікті де, д?л ?й?арымы алгоритм деп аталады.

3.Адам мен компьютер арасында?ы ?арым – ?атынас ?алай аталады?

4.Паскаль тілі программасын ?ашан, кім ?сынды?

Паскаль тілін 1968-71жылдарда Швейцария ?алымы Никлаус Вирт ?сынды.

Паскаль тіліндегі программа неше б?ліктен т?рады?

Паскаль тіліндегі программа 3 б?ліктен т?рады: та?ырып жолы, сипаттау б?лімі, операторлар б?лімі.

6. Паскаль тілінде ?андай ?арапайым операторлар бар?

Меншіктеу, шартсыз к?шу, енгізу – шы?ару операторлары, бос оператор ж?не продцедураларды орындау операторлары жатады

7. Паскаль тіліндегі программа ?андай т?йінді с?збен басталады?

Паскаль тіліндегі программа program т?йінді с?зінен басталады.

8. Алгоритм т?рлерін атаныз?

Сызы?ты?, тарма?тал?ан, ?айталанушы

Паскальда т?бір астында?ы х – ті? жазылуы

(sqrt(x))

10. Div ?андай амал? Mod ?андай амал?

Div б?тінб?лу. Mod б?тін ?алды?ты табу.

11. Операторлар б?лімі ?андай т?йінді с?здерді? арасына орналасады?

Операторлар б?лімі (begin, end) т?йінді с?здерді? арасына орналасады.

12. Блок-схема деп нені айтамыз?

Алгоритмдерді? геометриялы? фигуралар ар?ылы ?рнектелуі блок-схема деп аталады.

?ткен саба? бойынша: «Кім жылдам?»

Т?мендегі ?рнектерді Паскаль тіліне аударып жаз:
1) y= (а-в)²/(а+2в);
2) y= (с+а)²/(с-4в);
3) y= (sin²x+cos²x)/x³;
4) y= (x-y)³/(sin²x-cos²x);

6)
Жауабы:
1) y:= (sqr(a-b)/(a+2*b));
2) y:= (sqr(c+a)/(c-4*b));
3) y:= (sqr(sin(x))+sqr(cos(x)))/(sqr(x)*x);
4) y:= (sqr(x-y)*(x-y))/(sqr(sin(x))-sqr(cos(x)));

5) sqr(х+1)/(2*х-1)6;

6) (sqr(х)-(х*y))/(2*x)+sqrt(у);

1. Екі санны? ?осындысын (c=а+в) аны?тайтын блок-схемасын, алгоритмін жазу.

2. х+у, х-у, х*у, х/у ?рнектеріні? м?ндерін есептеу программасын ??ру керек

Жа?а та?ырып: Тарма?талу операторлары

Тарма?тал?ан алгоритмдер – алгоритмде арифметикалы? те?сіздік пен те?дік т?рінде берілген логикалы? шарт тексеріледі. Логикалы? шарт тексеріледі, егер орындалса, онда 1 – жолмен, ал егер орындалмаса, онда 2-ші жолмен ж?зеге асады да, со?ында екі тарма? бірігеді. М?ндай алгоритмдерді шарт тексеру, я?ни тарма?талу алгоритмдері деп атаймыз. Блок- схемасында шарт тексеру блогы – ромб ?олданылады.
Тарма?талу операторы к?рсетілген шарт?а т?уелді ??рамына кіретін операторларды? орындалуын немесе орындалмауын ?амтамасыз етеді. Тарма?тал?ан алгоритмдерді ба?дарлан?ан кезде мынадай ?ызметші с?здер ?олданылады: if(иф) - егер, then(зен) – онда, else(элс) - ?йтпесе.

Толы? операторды? жазылу т?рі:
{Егер шарт онда 1 оператор ?йтпесе 2 оператор орындалады.}
IF <шартты ?рнек>
THEN <1 оператор>
ELSE <2 оператор>;
Егер шартты? м?ні «а?и?ат» болса, THEN с?зінен кейінгі оператор, ал м?н «жал?ан» болса, ELSE с?зінен кейінгі оператор орындалады.
?ыс?а операторды? жазылу т?рі:
IF <шартты ?рнек>
THEN <1 оператор> ;
IF шартты операторы: IF(егер) операторы программада?ыіс-?рекеттерді?орындалуреттілігін ?згертетін м?мкіндікті? е? ке?тара?ан т?сіліболыптабылады. Оны? синтаксистікдиаграммасы:

IF с?зінен со? жазылатын ?рнек т?рінде берілген шарт алдын ала есептеледі, оны? н?тижесі логикалы? (boolean- бульдік) типте болады. Егер ол шартты? м?ні TRUE а?и?атболса, онда THEN (онда) ELSE (?йтпесе) с?зінен кейінгі 2-оператор ат?арылмайды. Екіншіжа?дайдашартм?ні FALSE(жал?ан) болса, онда ELSE с?зіненкейінгі 2- оператор орындалып, 1-оператор орындалмайды. IF операторы біріні?ішінебірікіріп, ?абаттасып та орындалабереді.

Сергіту с?ті.

«Ма?ал с?з м?йегі» ойыны.

Ойынны? шарты информатикалы? терминдерді? ?андай ма?алмен с?йкестендіруге болатынды?ын табуы ?ажет.

1. Байт биттен ??ралады. (Те?ге тиыннан ??ралады).

2. Вирустан ?оры??ан интренетке шы?пас (Шегірткеден ?оры??ан егін екпес).

3. Компьютерді? ж?мысы иесіне м?лім (Атты? сыры, иесіне м?лім).

4. Веб дизайншыны? ?з еркі сайтты ?алай жасаса. (?азаншыны? ?з еркі ?айдан ??ла? шы?арса).

5. Жігітті копмьютеріне ?арап ба?ала (Жігітті досына ?арап ба?ала).

6. Бір ядролы процессор жа?сы, ал екі ядролы одан да жа?сы. (бір бас жа?сы, екі бас одан да жа?сы)

7. Антивирусы к?штіні – вирус ала алмайды. (Досы к?пті жау алмайды)

8. К?лсе? ескірген компьютерге к?л (к?лсе? к?ріге к?л).

9. Компьютерде екі колонка, дауысы жер жарады (Айда?аны бес ешкі, ыс?ыры?ы жер жарады).

10. Интернет а?ылшы?, ?рі досы? (?стаз ?рі а?ылшы? ?рі досы?)

11. Білмесе?, «аны?тамадан» с?ра.(Білмесе? білгеннен с?ра)

?орытынды: «Лездеме»

1. Логикалы? шарт тексеріліп орындалса, онда б?л....деп аталады.

2. Т?рмысты? мысал келтір.

3. Шарт тексеру блогы... геометриялы? фигурасымен беріледі.

4. Тарма?тал?ан алгоритмдерді ба?дарлан?ан кезде мынадай ?ызметші с?здер ?олданылады:...

Рефлексия:

1. Б?гінгі саба?та сіздер ?шін не ?ызы?ты болды?
2. Б?гінгі саба?та не ?иын болды?
3. ?андай ?сыныс-тілегі?із бар?

Ба?алау: жина?ан ?пайлары бойынша, белсенділігі бойынша

?йге тапсырма: тарма?ты? оператор?а мысал келтіру. Программа ??ру.

Саба?ты ая?тау. Бір-бірімізді ??тты?тап ?ояйы?.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Тарма?талу операторлары. »

Сабақтыңтақырыбы: Тармақталу операторлары.

Сабақтың мақсаттары:

Білімділік:
Шартты операторлардың жазылу тәртібімен таныстыру және тармақталған алгоритмдерді бағдарламалау жайлы түсіндіру. Теориялық білімдерін мысал келтіре отырып, практика жүзінде көрсете білу дағдыларын қалыптастыру.
Дамытушылық:
Бағдарламалау тілінде жұмыс жасай білу дағдыларын, ойлау қабілеттерін, өз білімдерін сауатты түрде жеткізе білуді, пәнге деген қызығушылықты дамыту. Ой қорытып, нақты шешім қабылдауға, ұқыптылыққа, бірін –бірітыңдай білуге үйрету.
Тәрбиелік: зеректікке, білгірлікке тәрбиелеу.Оқушылардың белсенділігін арттыру, жұмыс
жасау мақсатында компьютерлік сауаттылыққа, өзара көмектесуге, өзін-өзі бағалауға тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: интербелсенді тақта, слайд, кеспе қағаз, постерлер, бағалау бетшесі, стикерлер.
Сабақтың түрі: Ашық сабақ

Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі. (2 мин)
2. Өткен тақырыптар бойынша сұрақтарға ауызша жауап беру. Миға шабуыл (10 мин)
Оқушы қызығушылығын арттыру мақсатында "Бәйге" ойыны арқылы (әр топ берілген сұраққа белгіше көтеріп, тез жауап беру керек.

1.«Алгоритм» ұғымы қалай пайда болды?

«Алгоритм» сөзі IX ғасырдағы Орта Азияның ұлы математигі Әл - Хорезми атының латынша жазылу – algorithmi – қалпынан шыққан.

2.Алгоритм дегеніміз не?

Орындаушының белгіленген мақсатқа жетуіне бағытталған түсінікті де, дәл ұйғарымы алгоритм деп аталады.

3.Адам мен компьютер арасындағы қарым – қатынас қалай аталады?

4.Паскаль тілі программасын қашан, кім ұсынды?

Паскаль тілін 1968-71жылдарда Швейцария ғалымы Никлаус Вирт ұсынды.

Паскаль тіліндегі программа неше бөліктен тұрады?

Паскаль тіліндегі программа 3 бөліктен тұрады: тақырып жолы, сипаттау бөлімі, операторлар бөлімі.

6. Паскаль тілінде қандай қарапайым операторлар бар?

Меншіктеу, шартсыз көшу, енгізу – шығару операторлары, бос оператор және продцедураларды орындау операторлары жатады

7. Паскаль тіліндегі программа қандай түйінді сөзбен басталады?

Паскаль тіліндегі программа program түйінді сөзінен басталады.

8. Алгоритм түрлерін атаныз?

Сызықтық, тармақталған, қайталанушы

Паскальда түбір астындағы х – тің жазылуы

(sqrt(x))

10. Div қандай амал? Mod қандай амал?

Div бүтінбөлу. Mod бүтін қалдықты табу.

11. Операторлар бөлімі қандай түйінді сөздердің арасына орналасады?

Операторлар бөлімі (begin, end) түйінді сөздердің арасына орналасады.

12. Блок-схема деп нені айтамыз?

Алгоритмдердің геометриялық фигуралар арқылы өрнектелуі блок-схема деп аталады.

Өткен сабақ бойынша: «Кім жылдам?»

Төмендегі өрнектерді Паскаль тіліне аударып жаз:
1) y= (а-в)²/(а+2в);
2) y= (с+а)²/(с-4в);
3) y= (sin²x+cos²x)/x³;
4) y= (x-y)³/(sin²x-cos²x);

6)
Жауабы:
1) y:= (sqr(a-b)/(a+2*b));
2) y:= (sqr(c+a)/(c-4*b));
3) y:= (sqr(sin(x))+sqr(cos(x)))/(sqr(x)*x);
4) y:= (sqr(x-y)*(x-y))/(sqr(sin(x))-sqr(cos(x)));

5) sqr(х+1)/(2*х-1)6;

6) (sqr(х)-(х*y))/(2*x)+sqrt(у);

1. Екі санның қосындысын (c=а+в) анықтайтын блок-схемасын, алгоритмін жазу.

2. х+у, х-у, х*у, х/у өрнектерінің мәндерін есептеу программасын құру керек

Жаңа тақырып: Тармақталу операторлары

Тармақталған алгоритмдер – алгоритмде арифметикалық теңсіздік пен теңдік түрінде берілген логикалық шарт тексеріледі. Логикалық шарт тексеріледі, егер орындалса, онда 1 – жолмен, ал егер орындалмаса, онда 2-ші жолмен жүзеге асады да, соңында екі тармақ бірігеді. Мұндай алгоритмдерді шарт тексеру, яғни тармақталу алгоритмдері деп атаймыз. Блок- схемасында шарт тексеру блогы – ромб қолданылады.
Тармақталу операторы көрсетілген шартқа тәуелді құрамына кіретін операторлардың орындалуын немесе орындалмауын қамтамасыз етеді. Тармақталған алгоритмдерді бағдарланған кезде мынадай қызметші сөздер қолданылады: if(иф) - егер, then(зен) – онда, else(элс) - әйтпесе.

Толық оператордың жазылу түрі:
{Егер шарт онда 1 оператор әйтпесе 2 оператор орындалады.}
IF өрнек
THEN
ELSE ;
Егер шарттың мәні «ақиқат» болса, THEN сөзінен кейінгі оператор, ал мән «жалған» болса, ELSE сөзінен кейінгі оператор орындалады.
Қысқа оператордың жазылу түрі:
IF
THEN ;
IF шартты операторы: IF(егер) операторы программадағыіс-әрекеттердіңорындалуреттілігін өзгертетін мүмкіндіктің ең кеңтараған тәсіліболыптабылады. Оның синтаксистікдиаграммасы:

IF сөзінен соң жазылатын өрнек түрінде берілген шарт алдын ала есептеледі, оның нәтижесі логикалық (boolean- бульдік) типте болады. Егер ол шарттың мәні TRUE ақиқатболса, онда THEN (онда) ELSE (әйтпесе) сөзінен кейінгі 2-оператор атқарылмайды. Екіншіжағдайдашартмәні FALSE(жалған) болса, онда ELSE сөзіненкейінгі 2- оператор орындалып, 1-оператор орындалмайды. IF операторы бірініңішінебірікіріп, қабаттасып та орындалабереді.