8. ?лімнi? к?нделiгiнде тек бестiк ба?алар. Олай болса, “?лім жа?сы о?итын о?ушы”. Б?л – к?ру а?параты.
9. ?лім ?о?ырау са?атты? шырылынан дыбысты? а?парат алды.
10.Ал Аруна барабанда ойнау ар?ылы дыбысты? а?парат алды т.б.
Ал адам а?паратпен не істей алады, деген с?ра??а жауап берелік.
Біріншіден, адам а?паратты са?тай алады.
Біз кітап, газет-журнал о?ы?анда а?паратты есте са?тап жинаймыз. Оны бірнеше к?ннен со? біреуге жеткізе аласы?дар. Ал адамны? ?мірінде о?итын, к?ретін, еститін а?парат м?лшері ?те к?п болатынды?тан адам миы оны? б?рін са?тай алмайды. ?мытып ?алуы м?мкін. Сол себептен оларды са?тау ?шін сырт?ы а?парат тасуыштар: ?а?аз, т?рлі таспалар, дискілер т.б. ?олданылады.
Екіншіден, адам а?паратты бере (жеткізе) алады.
А?парат жеткізу мысалдарын біз барлы? жерде кездестіреміз. Бір-бірімізбен с?йлескенде, саба?та, теледидар к?ргенде, кітап о?ы?анда т.б. Кітап о?ы?анда сен ?абылдаушы, ал автор жолдаушы болады.
Сонымен а?парат алмасу ?шін, жолдаушы мен ?абылдаушы болуы керек. Хабар жеткізуге пайдаланылатын ??ралдарды а?парат жеткізу арнасы деп атайды. О?ан теледидар, радио, компьютерлік желі т.ь. жатады.
?шіншіден, адам а?паратты ??дей алады.
А?парат ??деу деп – а?парат алуды, оны? мазм?нын ?згертпей, ?сыну т?рін ?згертуді, алын?ан а?паратты бір ретке келтіруді ж?не жа?а а?парат іздестіріп толы?тыруды айтады.
Адамны? а?паратты ??деуі ?здіксіз процесс. А?парат ??деу (?иын жа?дайдан шы?у кезінде) кезінде адам жа?а а?параттар ойлап табуы м?мкін.
Сонымен адам а?паратты са?тайды, ??дейді ж?не жеткізе алады. Б?л жа?дайда адам ?андай да бір ?рекеттер жасайды, оларды а?паратты? процесс деп атайды.
Адам а?парат ?здіксіз ?абылдап отырады. Адам?а ауа, су, жылу ?андай ?ажет болса, ?орша?ан орта туралы а?парат та сондай ?ажет.
Адам сезім м?шелері ар?ылы к?реді, естиді, сезінеді, иісті, д?мді сезеді, я?ни а?парат ?абылдайды. Адам е? к?п а?паратты к?ру мен есту ар?ылы алады (90 пайыз).
Адам ?абылдайтын а?паратты та?балы ж?не бейнелі деп, екіге б?леді.
Та?балы? а?парат?а адамны? с?йлеу, жазу т?рінде алатын а?параттары жатады.
Жазба м?тін, ауызекі с?з ?рт?рлі та?балардан т?рады. Дыбысты? та?балар – фонемдер. Та?ба т?рінде ?атынасуды ?атынас тілі деп атайды. ?атынас тілдері – таби?и ж?не жасанды болып б?лінеді.
Таби?и ?атынас тіліне орыс, ?аза?, а?ылшын т.б. тілдер жатады.
Жасанды ?атынас тіліне математика, физика, музыка, компьютермен ?атынасу тілдері жатады.
?р тілді? ?з алфавиті, я?ни символдар жиыны болады. Б?л осы тілді? та?балары.
Саба?ты бекіту.
А?парат деген с?з латынны? ?айдай с?зінен шы??ан? ?андай ма?ынаны білдіреді?
А?паратты? кодтау дегеніміз не?
Адам а?паратты ?айда са?тайды?
?йге тапсырма: конспект о?у.
Саба? ая?талды.
Сау болы?дар.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Сабақтың тақырыбы:Ақпарат ұғымы және оның қасиеттері.
Сабақтың мақсаты:
Түрлi ақпарат түрлерi туралы мағлұмат қалыптастыру
Ақпарат ұғымын, Ақпарат түрлерiн ажырата бiлуге үйрету
Білімділік: Ақпарат ұғымымен, оның түрлерімен, үлгілерімен, өңдеу және ұсыну тәсілдерімен таныстыру.
Дамытушылық: Арналуы, сипаты мен қабылдау тәсілдері бойынша әр түрлі ақпарат түрлерін ажырата алуға үйрету. Қазіргі таңдағы ақпараттың маңызын ұғындыру. Ақпаратты кодтай алу дағдыларын қалыптастыру.
Тәрбиелік: Айналадағы болып жатқан процестерге мән беріп, терең түсініп қарауға, әр нәрсенің мағынасын, негізін түсінуге тырысуға тәрбиелеу.
Компьютер сыныбындағы тәртiп ережелерi. Техника қауіпсіздігінің ережелері.
ІІІ.Жаңа сабақ:
Бүгінгі сабағымыз Ақпарат тақырыбына арналады. «Ақпарат» сөзі латынның түсіндіру, баяндау, мәлімет деген ұғымдарды білдіретін informatio сөзінен шыққан. Қазір ақпарат сөзі күнделікті тұрмыста, ғылымның әр түрлі: философия, экономика, физика, математика, информатика т.б. салаларында кең қолданылады. Бірақ әрбір ғылымның ақпарат туралы өз ұғымы мен түсінігі бар.
Тапсырма: Ақпарат деген сөзге сен қандай мағына берер едің? (Оқушылардың өз ойларын айтуы сұралады.)
Оқушылардың жаңа тақырыпты меңгеру деңгейi мен оны қорытындылауы мына тәртiппен жүргiзiледi:
Адам қоршаған ортадағы барлық ақпаратты сезiм мүшелерi көмегiмен қабылдайды, мысалы, көру және есту.
Егер бiз ақпаратты көру арқылы қабылдасақ, онда ол – көру ақпараты.
Егер бiз ақпаратты есту арқылы қабылдасақ, онда ол – дыбыстық ақпарат.
Балалар, келесi сұраққа жауап берiңдер:
Әлім терезеге қарап, күннiң жарқырап атқанын көрдi. Әлім қандай ақпарат алды?
Бiз таудағы су ағынының дыбысын естiдiк. Бiз қандай ақпарат алдық?
Асүйде қайнап жатқан сүт тасып кеттi, сен оны қалай байқадың?
Егер бiз қолымызды отқа жақындатсақ, онда қандай ақпарат аламыз?
Аруна мерекелiк торт пiсiрдi. Оның дәмiнiң тәттi екендiгiн қалай байқады?
Дыбыстық және көру ақпараттарына өздерiң мысалдар келтiрiңдер.
7. Аруна терезеге қарап, “ауа райының жақсы” екендiгiн көрдi. Бұл – көру ақпараты.
8. Әлімнiң күнделiгiнде тек бестiк бағалар. Олай болса, “Әлім жақсы оқитын оқушы”. Бұл – көру ақпараты.
9. Әлім қоңырау сағаттың шырылынан дыбыстық ақпарат алды.
10.Ал Аруна барабанда ойнау арқылы дыбыстық ақпарат алды т.б.
Ал адам ақпаратпен не істей алады, деген сұраққа жауап берелік.
Біріншіден, адам ақпаратты сақтай алады.
Біз кітап, газет-журнал оқығанда ақпаратты есте сақтап жинаймыз. Оны бірнеше күннен соң біреуге жеткізе аласыңдар. Ал адамның өмірінде оқитын, көретін, еститін ақпарат мөлшері өте көп болатындықтан адам миы оның бәрін сақтай алмайды. Ұмытып қалуы мүмкін. Сол себептен оларды сақтау үшін сыртқы ақпарат тасуыштар: қағаз, түрлі таспалар, дискілер т.б. қолданылады.
Екіншіден, адам ақпаратты бере (жеткізе) алады.
Ақпарат жеткізу мысалдарын біз барлық жерде кездестіреміз. Бір-бірімізбен сөйлескенде, сабақта, теледидар көргенде, кітап оқығанда т.б. Кітап оқығанда сен қабылдаушы, ал автор жолдаушы болады.
Сонымен ақпарат алмасу үшін, жолдаушы мен қабылдаушы болуы керек. Хабар жеткізуге пайдаланылатын құралдарды ақпарат жеткізу арнасы деп атайды. Оған теледидар, радио, компьютерлік желі т.ь. жатады.
Үшіншіден, адам ақпаратты өңдей алады.
Ақпарат өңдеу деп – ақпарат алуды, оның мазмұнын өзгертпей, ұсыну түрін өзгертуді, алынған ақпаратты бір ретке келтіруді және жаңа ақпарат іздестіріп толықтыруды айтады.
Мысалы, есепті шешу барысында сендер:
Есептің шартын оқисыңдар – ақпарат аласыңдар.
Есепті шешесіңдер – ақпаратты өңдейсіңдер.
Нәтижесін оқытушыға көрсетесіңдер – оған ақпарат бересіңдер.
Адамның ақпаратты өңдеуі үздіксіз процесс. Ақпарат өңдеу (қиын жағдайдан шығу кезінде) кезінде адам жаңа ақпараттар ойлап табуы мүмкін.
Сонымен адам ақпаратты сақтайды, өңдейді және жеткізе алады. Бұл жағдайда адам қандай да бір әрекеттер жасайды, оларды ақпараттық процесс деп атайды.
Адам ақпарат үздіксіз қабылдап отырады. Адамға ауа, су, жылу қандай қажет болса, қоршаған орта туралы ақпарат та сондай қажет.
Адам сезім мүшелері арқылы көреді, естиді, сезінеді, иісті, дәмді сезеді, яғни ақпарат қабылдайды. Адам ең көп ақпаратты көру мен есту арқылы алады (90 пайыз).
Адам қабылдайтын ақпаратты таңбалы және бейнелі деп, екіге бөледі.
Бейнелік ақпарат – табиғат көріністері, кескіндер, дәм, иіс, сезу мүшелері арқылы алынатын ақпараттар.
Таңбалық ақпаратқа адамның сөйлеу, жазу түрінде алатын ақпараттары жатады.
Жазба мәтін, ауызекі сөз әртүрлі таңбалардан тұрады. Дыбыстық таңбалар – фонемдер. Таңба түрінде қатынасуды қатынас тілі деп атайды. Қатынас тілдері – табиғи және жасанды болып бөлінеді.
Табиғи қатынас тіліне орыс, қазақ, ағылшын т.б. тілдер жатады.
Жасанды қатынас тіліне математика, физика, музыка, компьютермен қатынасу тілдері жатады.
Әр тілдің өз алфавиті, яғни символдар жиыны болады. Бұл осы тілдің таңбалары.
Сабақты бекіту.
Ақпарат деген сөз латынның қайдай сөзінен шыққан? Қандай мағынаны білдіреді?
