Саба?ты? та?ырыбы: Модельдерді сипаттау ?дістері, модельдер ?асиеті, т?рлері
Ма?саты: 1. Программаны? негізгі м?мкіндіктері туралы айту ж?не ?осымша
а?паратпен білімдерін толы?тыру.
2. жеке ж?мыс жасау?а, жауапкершілікті сезіне білуге, н?тижеге жетуге ?мтылу?а, ?зінше ізденімпазды??а т?рбиелеу.
3. О?ушыларды? есте са?тау ж?не зейіндік ?абілеттерін дамыту, п?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру.
?дістері: Практикум, баяндау ар?ылы т?сіндіру.
К?рнекіліктер: Компьютер, о?улы?, та?та.
Міндеттері: 1. Логикалы? ойлау ?абілетін дамыта отырып, білім білік да?дыларын
?алыптастыру.
2. О?ушыны? ?з бетімен ж?мыс істеуі, шы?армашылы? ?абілетін дамыту.
Саба?ты? барысы
І. ?йымдастыру кезе?і
А) О?ушыларды саба??а дайындау, т?гендеу
?) ??ыпты, ынталы болу?а ?йрету
ІІ. ?й тапсырмасын тексеру
ІІІ. Жа?а саба?
Модель дегеніміз - на?ты объектіні, процессті немесе ??былысты ы?шам ?рі ша?ын т?рде бейнелеп к?рсету.
Модельдеу – объектілерді, процесстерді немесе ??былыстарды зерттеу ма?сатында оларды? моделін (макетін) ??ру.
Бізді? ?міріміздегі модельдер:
Модель – к?рнекі т?рде жазбаша жоспар, сызба ретінде жасалуы м?мкін. М?ндай модель барлы? уа?ытта бізді? ойымызда бейнеленетін прототип пайда бол?ан?а дейін жасалады. Бір объект ?шін ?р т?рлі модель жасалуы м?мкін. Модельді? жасалуы зерттеу ма?сатына ж?не прототип ж?нінде жина?тал?ан м?ліметтерді? к?леміне т?уелді болады.
Модельдерді ?асиеттеріне ?арай мынадай топтар?а жіктейді:
1. ?олдану айма?ы.
2. Модельде уа?ыт факторын ескеру.
3. Білім саласына ?арай топтау.
4. Модельді к?рсету т?сіліне ?арай топтау.
?олдану айма?ына ?арай модель не ?шін ж?не ?андай ма?сат?а ?олданылады деген с?ра??а жауап беру ма?сатында о?у, т?жірибелік, ?ылыми - техникалы?, ойын, имитациялы? т?різді топтар?а жіктеледі.
О?у моделі – к?рнекі о?у ??ралдары, ?р т?рлі машы?тандырушы, ?йретуші программалар т?рінде болуы м?мкін.
Т?жірибелік модель – жобалау объектісіні? кішірейтілген немесе ?те майда объектілер ?шін оларды? ?лкейтілген к?шірмесі болып табылады.
?ылыми - техникалы? модельдер – процесстер мен ??былыстарды зерттеу ма?сатында ??рылады. О?ан мысал ретінде электрондарды? жылдамды?ын ?деткіш – синхротрон, найза?айды? разрядын ба?ылаушы ??рал ж?не теледидар тексеруге арнал?ан стендтерді айту?а болады.
Ойын модельдеріне - ?скери, экономикалы?, спортты? ойындар жатады. Б?л модельдер ?р т?рлі жа?дайда объектіні ба?ылау?а жатты?тырады. Ойын модельдері адамдар?а ?р т?рлі жа?дайда психологиялы? к?мек к?рсетеді.
Имитациялы? модель – шын м?ніндегі на?ты объектіні ?те жо?ары д?лдікпен бейнелей алады. Т?жірибе на?ты объектіні зерттеу, ба?алау ма?сатында бірнеше рет ?айталанады немесе бір мезгілде ?р т?рлі жа?дайда бірнеше ??сас объектілермен ?атар ж?ргізіледі. Д?рыс шешім та?дауды? м?ндай т?сілі бай?ау ж?не ?атені? ?дісі деп аталады.
Модельді уа?ыт факторына байланысты динамикалы? ж?не статистикалы? деп екі топ?а жіктеуге болады.
Статистикалы? модель деп объект ж?нінде алын?ан а?паратты? белгілі бір уа?ыт б?лігіндегі ?зіндісін айту?а болады.
Динамикалы? модель – уа?ыт барысында?ы объектіні? ?асиеттеріні? ?згерісін к?рсету м?мкіндігін береді.
Модельдерді к?рсетілу ?дісіне ?арай материалды? ж?не а?паратты? болып екі топ?а жіктеледі.
Материалды? модельді бас?а с?збен затты? немесе физикалы? деп айту?а болады. Олар т?пн?с?аны? геометриялы? ж?не физикалы? ?асиеттерін к?рсетеді. Материалды? модельдерді? ?арапайым мысалдарына балалар ойыншы?тарын алу?а болады.
А?паратты? модельді ?олмен ?стап, к?збен к?ре алмаймыз. Себебі, олар тек а?параттар?а ?ана ??рылады. М?ндай модельдер ?орша?ан ортаны а?паратты? жа?ынан зерттеуге м?мкіндік береді. А?паратты? модель дегеніміз – объектіні?, процессті?, ??былысты? ?асиеттері мен к?йін сипаттайтын а?парат жиынты?ын ж?не сырт?ы ?леммен ?зара байланыс болып табылады.
А?паратты? модельге вербальдік модель жатады. Вербальдік модель дегеніміз – ойша немесе ??гіме т?рінде жасал?ан а?паратты? модель.
Та?балы? модель деп арнайы та?балармен, я?ни кез келген жасанды тіл ??ралдарымен к?рсетілген а?паратты? модельді айтады.
Геометриялы? модель – графикалы? пішіндер мен к?лемді конструкциялар.
Ауызша модель – иллюстрацияны пайдаланып, ауызша ж?не жазбаша сипаттаулар.
Математикалы? модель – объект немесе процессті? ?р т?рлі параметрлеріні? байланысын к?рсететін математикалы? формулалар.
??рылымды? модельдер – схема, графиктер мен кестелер т. б.
Логикалы? модель – ой ?орытындысы мен шарттарды талдау негізге алын?ан іс - ?рекеттерді та?дауды? ?р т?рлі н?с?алары к?рсетілген модельдер.
Арнайы модельдер – ноталар, химиялы? формулалар.
Кез келген ж?мысты ?ол?а алмас б?рын, берілгені мен со??ы н?тиже ж?не орындалатын іс - ?рекет кезе?дерін ай?ындап алу ?ажет. Модельдеу кезінде бастап?ы зерттелетін объект – прототип болады. Модельдеуді? со??ы кезе?і шешім ?абылдау болып табылады. Модельдеу ар?ылы зерттелген модельді? жа?а объектісін ??ру?а, бар объектіні жа?сарту?а немесе ?осымша а?парат алу?а болады. Модельдеуді? негізгі кезе?дері есепті? ?ойылу шарты мен ма?сатына ?арай аны?талады.
І?. Саба?ты бекіту:
?. Ба?алау: О?ушыларды біліміне сай ба?алау.
?І. ?йге тапсырма: Модельдерді сипаттау ?дістері, модельдер ?асиеті, т?рлері