Байланыс арналары. Хаттамалар ТСР/ІР деректерін жіберу хаттамасы

МҰҒАЛІМГЕ АҚПАРАТ 

Тақырыбы:

1. Байланыс арналары және олардың сипаттамалары

2. Жергілікті желіні баптау

3. Интернетте бағыттау

Мақсат:

Білімдік

Жаңа білім

• Байланыс желісі және оның түрлері.

Жаңа түсінік

• Байланыс деген не екенін түсіну, және олардың сипаттамаларын ажырата білу

Құзырлылық

Қолданым әрекеті

• Теориялық білімді пайдаланып күнделікті пайдаланатын желілерді ажырата білу

Талдау әрекеті

• Мысалдар арқылы

Шығармашылық әрекет

• Белгілі желілерді талдау арқылы

Құндылық

Бағамдау әрекеті

• Сұрақтарға жауап беру

Сабақ құрылымы:

І. Ақпарат алмасу (10 мин.).

ІІ. Алғашқы бекіту (10 мин.).

ІІІ. Құзырлылық қалыптастыру (8 мин.).

ІV. Шығармашылық қалыптастыру (10 мин.).

V. Бағамдау-бағалау (7 мин.).

Сабақ типі:

• Сабақта жаңа білімді игеру

Оқыту әдісі:

• Түсіндірмелі-иллюстративтік, топтық

Мұғалім іс-әрекетінің тәсілі:

• Оқушыларды жаңа түсініктермен таныстыру

• Жаңа тақырыпты бекіту мақсатында нақты мысалдар көрсету

• Оқушыларға мысалда берілген тапсырмаларды өз бетімен орындап көруге мүмкіндік беру. Өз бетімен орындауда нәтижелер оң болмаған жағдайда, нұсқаулар беру.

• Сабақ барысында оқушыларға қосымша сұрақтар қоюға мүмкіндік беру

Негізгі ұғымдар мен терминдер:

• Байланыс арнасы, байланыс арнасының негізгі мінездемелері, желі түрлері, Интернетте бағыттау, IP адрес

Оқушыда дағды қалыптастыру:

• Жаңа өткен тақырыпты толық игеру

• Қажет болған жағдайда мұғалімнен көмек сұрау

• Өтілген тақырыпты бекіту мақсатында үй жұмысын, деңгейлік тапсырмаларды толығымен өз бетімен орындау

Ақпарат көздері:

1. http://en.wikipedia.org/wiki/Channel_(communications)

Оқушы жетістігін бағалау:

• Үй тапсырмасын орындау арқылы

• Жаттығуларды орындау арқылы

Үй тапсырмасы:

• LTE байланыс арнасы туралы оқып презентация жаса. Бұл арна неге кең дамып келе жатыр, оның қандай артықшылықтары немесе кемшіліктері бар?

• RJ45 crossover кабелі арқылы 2 компьютерді қосып жергілікті желі жаса.

САБАҚ БЛОКТАРЫ 

і. аҚПАРАТ алмасу

1-слайд

Титул

2-слайд Байланыс арналары және олардың негізгі мінездемелері

• Байланыс арнасы – қашықтықта ақпарат аумасуға мүмкіндік беретін техникалық құрал.

• Ақпарат өткізу қабілеті – байланыс арнасы арқылы ақпарат аумасу жылдамдығы (Кбит/сек.)

• Кедергілерге тұрақтылық – ақпараттың бұрмалау деңгейің көрсетеді.

3-слайд

• Біз байланыс арналарың жергілікті және Интернет желілері мысалдарыңда оқимыз

• Байланыс арналарының пайданушылары бағдарламалар және компьютерлер

• Байланыс арналының қызметін пайдаланушыларға беретін Wifi, GPRS, кабельдық технологиялар

• Байланыс арналарының жүрегі раутерлер және желілер

4-слайд Байланыс арналарының пайданушылары

• Негізгі пайданушылар:

  • Web, email

• Клиент-серверлық модель пайданушылары

• Peer-to-peer («достан досқа» деп түсінсе болады). Клиент-серверлік модельге ұқсайды, бірақ серверлар пайдалымы өте аз.

  • Bit torrent, skype

5-слайд Байланыс арналары келесі категорияларға бөлінеді

• Кодтау тәсілі бойынша:

  • аналогтық

  • цифрлық

• Коммуникация тәсілі бойынша:

  • тұрақты қосылу (Megaline, Beeline)

  • уақытша қосылу (коммутативтық қосылу, DSL)

• Сигнал жіберу тәсілі бойынша:

  • кабель

  • телефон

  • радио

6-слайд Уақытша қосылым - Коммутативтық қосылым

• Телефондық инфрақұрылымды пайдаланады

• Ақпарат ауысу жылдамдығы 56Кбит/сек барады

• Телефонмен бір уақытта пайдалану мүмкін емес

7-слайд Уақытша қосылым - DSL (Digital Subscriber Line)

• DSL – Цифрлық жазушы желісі

• Телефондық инфрақұрылымды пайдаланады

• Ақпарат ауысу жылдамдығы 1Мбит/сек барады

• Телефонмен бір уақытта пайдалану мүмкін өйткені телефондық жүйенің орталық офисына жеке желі бөлінеді

8-слайд Тұрақты қосылым – Кабельдік қосылым

• Теледидарларға арналған кабельдық инфрақұрылымды пайдаланады

• Коаксиалдық кабель қолданылады

• Жылдамдық 30 Мбит/сек барады

• Кабель үйлерді ISP (Internet Service Provider, Интернет Сервис Провайдері) роутерына қосады

9-слайд Кабельдық желі архитектурасы

• 500 – 5000 үй қосуға болады

10-слайд Үйдегі желінің типтілік компонеттері

• DSL немесе кабельдық модем

• Роутер (Dlink, TP-Link)

• Ethernet кабель

• Wifi қосылым нүктесі

11-слайд

Байлыныс арналары

• Симплекстық – ақпарат бір бағытта ғана жіберіледі

Жіберуші Алушы

• Дуплекстық – ақпарат екі бағытта жіберіледі

Жіберуші Алушы

12-слайд Кедергілер түрі

• Өзіндік кедергілер

• Өзара кедергілер

• Сыртқы кедергілер:

  • өнеркәсіптік

  • радио

  • атмосфералық

  • ғарыштық

13-слайд Ақпарат бүтіндігің қорғау

Ақпарат жіберу барысында қателерден ақпарат бүтіндігін қорғау үшін келесі тәсілдер қолданылады:

• Қателерді табу

  • Ең жеңіл тәсіл parity check деп аталады

  • Мысалы А Б-ға 1001 деген биттарды жібергісі келеді

  • 1001 ақпаратына А тағы бір бит қосады (parity bit)

  • Parity bit ақпараттағы бірлер саны жұпты болса 0 болады, тақ болса 1 болады

14-слайд Ақпарат бүтіндігің қорғау

• Қателерді табу үшін repetition (ақпаратты қайталау) да қоладнылады

• Мысалы, А Б-ға 1 деген битты жібергісі келеді

• Ақпаратты қайталау әдісін пайдаланған кезде 1-дің орнына 111 биттерін жібереді (яғни артық ақпарат береді)

• Егер Б алған ақпаратта сандар бірдей болмаса қате бар екенін білеміз

15-слайд Жергілікті желіні баптау

• Жергілікті желі немесе LAN (Local Area Network) – шектеулі жердегі компьютерледі қосатын желі.

• Мысалы: офис, үй, мектеп желілері LAN болып есептеледі

• LAN-да Ethernet (IEEE 802.3) технологиясы қолданылады

16-слайд LAN топологиялары

• Топология – желінің физикалық және логикалық орналасуы (макеті)

  • Физикалық – компьютерлердің және желілік технологиялардың нақты орналасуы

  • Логикалық – желіні пайдаланатын құралдарға желі қалай көрінетіні

  • Белгілі топологиялар:

  • Bus, ring, star, wireless

17-слайд Bus (жалпы шина)

• Ethernet пайдаланылады

• Артықшылықтары:

  • Іске асыруға оңай және арзан

  • Аз көлемде кабель қажет етеді

  • Арнайы желілік құрал қажет етпейді

• Жетіспеушіліктері:

  • Компьютерлер желіге қосылғанда немесе алынғанда желіні баптау керек

  • Кабель үзілуі бүкіл желі жұмысын тоқтатады

  • Қателерді табу қиын

18-слайд Ring (шығыршық)

• Логикалық шығыршық – яғни ақпарат компьютерден компьютерге айналып барады

• Token Ring технологиясы пайдаланылады

• Артықшылықтары:

  • Кабель үзілімдері өте оңай табылады

  • Іске асыруға жеңіл

• Жетіспеушіліктері:

  • Компьютерлер желіні үлкейту желі жұмысын бұзу мүмкін

  • Кабель үзілуі бүкіл желі жұмысын тоқтатады

19-слайд Star (жұлдыз)

• Барлық компьютерлер мен құралдар орталық hub/switch деген құралға қосылады

• Әрбір құрал/компьютер жеке кабель қажет етеді

• Құрал/компьютер hub-қа тұра қосылады

• Кеңінен пайдаланатын топология

• Hub желі бұзулуының жалғыз ғана нүктесі

20-слайд Star (жұлдыз)

• Артықшылықтары:

  • Желіні үлкейту жұмысқа кедергі жасамайды

  • Кабель үзілуі тек қана бір пайдаланушыға әсер етеді

  • Проблемаларды табу жеңіл

• Жетіспеушіліктері:

  • Көбірек кабель қажет етеді

  • Орталық hub/switch сынса бүкіл желі жұмысы тоқтатылады

  • Іске асыру қиындау

21-слайд Wireless (кабельсыз/сымсыз желі)

• Физикалық кабель қажет етпейді

• Сигнал кедергілері және ақпараттық қауіпсіздік

22-слайд Windows 7 - Жергілікті желіні баптау мысалы

• LAN параметрларын өзгерту үшін Пуск - Панель управления – Сеть и Интернет - Центр управления сетями и общим доступом басыңыз

• Экрандағы ақпарат төменгі сүреттегідей болады (немесе ұқсас)

• Изменение параметров адаптера батырмасын басыңыз

23-слайд Windows 7 - Жергілікті желіні баптау мысалы

• Тышқанның оң жақтағы батырмасымен Подключение по локальной сети басыңыз және Свойства таңдаңыз

24-слайд Windows 7 - Жергілікті желіні баптау мысалы

• Келесі батырмалардаң таңдауды алыңыз:

  • Клиент для сетей Microsoft

  • Служба доступа к файлам и принтерам сетей Microsoft

  • Протокол Интернета версии 6(TCP/IPv6)

• Содан соң Протокол Интернета версии 4(TCP/IPv4) таңдап Свойства батырмасын басыңыз

25-слайд Windows 7 - Жергілікті желіні баптау мысалы

• IP адресты автоматты түрде алған абзал

• Егер провайдер сізге арнайы IP адрес берсе оңы еңгізіңіз

• Толық ақпаратты провайдерден сұраңыз

26-слайд Интернетте бағыттау

• Интернетте бағыттау IP (Internet Protocol) адресы арқылы іске асады.

• Қазіргі кезде кеңінен IPv4 қолданылады (IP протоколдын 4 нұсқасы)

• IP адрес 32 биттан тұратын интерфейс, компьютер идентификаторы

• Интерфейс – компьютер/роутер және физакалық кабель арасындағы байланыс

  • Роутерда бірнеше интерфейс болады

  • Компьютерде көбінесе 1 интерфейс

  • Әрбір интерфейсте 1 IP адрес болады

27-слайд Subnets («Ықшам желі»)

• IPv4 адрестар саны 4,294,967,296 (2^32)

• 2011 жылда бос IPv4 адрестар саны бітуге жақындады

• Subnet не үшін керек?

  • Көбірек компьютерлерді желіге қосып азырақ IP адрес жарату үшін

• IP адрес:

  • Subnet адресі – жоғарғы (сол жақтағы) биттар

  • Компьютер адресі – төменгі (оң жақтағы биттар)

28-слайд IP адрес компьютерге қалай беріледі?

• Администратор қолмен еңгізеді

  • Панель управления - Cети - ...

• DHCP протоколы арқылы (Dynamic Host Configuration Protocol)

  • Компьютер (DHCP клиент) желіге қосылғанда оған DHCP сервер желідегі бос IP адресті береді

29-слайд IP адрес желіге қалай беріледі?

• Желі адресті өзінің провайдерінен алады

• Провайдер адрестерді ICANN деген мекемеден алады

• ICANN – Internet Corporation for Assigned Names and Numbers

  • Адрестер береді

  • Домендық атаулар менеджментімен айналысады

  • Домендік атаулармен адрестерге байланысты дауларды шешеді

іі. алғашқы бекіту

ііі. құзырлылық қалыптастыру

іV. шығармашылық әрекет

V. бағамдау-бағалау