1860 ж дейін зат ??рылымын т?сіндіретін теория болмады.Б?л кезде химияны? дамуына а?ылшын ?алымы К.Э. Франкландты? ж?мыстары ?з ?серін тигізді. Ол атомистика идеяларына с?йене отырып, 1853 ж «валенттілік » т?сінігін енгізді. Ж?не неміс ?алымы А.Кекуле органикалы? ?осылыстарда?ы к?міртекті? 4 валенттілігін ж?не к?міртек атомдарыны? ?зара тізбек ??рып байланыса алатынды?ын д?лелдеді. Шотланд химигі А.Купер химиялы? ?осылыстарды? ??рылысын ?азір ?олданып ж?рген сызы?тар ар?ылы кескндеу ж?йесін ?сынды.
А.М. Бутлеров осындай алды??ы ?атарлы жетістіктерді ?з теориясында д?рыс пайдалана білді. 1861 ж А.М. Бутлеров органикалы? ?ослыстарды? ??рылыс теориясына «молекулалы? ??рылым» туралы жа?а ма??лмат енгізуді ?сынып, химилы? ??рылыс теориясын дамытты.
1861 ж ?азан университетіні? профессоры Александр Михаилович Бутлеров органикалы? химияны? ?арыштап дамуына жол аш?ан жа?а теорияны? негізін ?алады. Химиялы? ??рылыс теориясыны? ережелерін т?мендегідей т?жырымдады.
1. Молекулада атомдар ретсіз орналаспайды, олар ?здеріні? валенттілігіне с?йкес ?зара бірімен-бірі белгілі т?ртіппен байланысады.
Н
І Метан молекуласында?ы атомдар ?андай
Н – С – Н ретпен орналас?анын валенттіліктерді
І сызы?шамен белгілей отырып к?рсетеміз.
Н
2.Заттарды? ?асиеттері молекула ??рамына ?андай элементті? атомдары ж?не ?анша м?лшерде кіргеніне ?ана байланысты емес, сол сия?ты молекулада?ы атомдарды? байланысу ретіне т?уелді болады.
3.Молекула ??рамында?ы атомдар мен атом топтары бір-біріні? химиялы? ?асиеттеріне ?зара ?сер етеді.
4.Затты? молекула ??рылысынв байланысты ?асиеттерін болжау?а немесе керісінше ?асиеттеріне байланысты молекула ??рылысын аны?тау?а болады.
Молекулада?ы атомдарды? байланысу реті к?рсетілген химиялы? формула ??рылымды? немесе ??рылыс формуласы деп атайды.
??рылыс териясыны? одан ?рі ?арай дамуы мына т?мендегі ба?ыттармен сипатталады. а) молекулада?ы атомдар ке?істікте орналасуы;
?) атомдарды? ??рылысы ;
б) химиялы? байланыстарды? электронды? таби?аты.
IV. Саба?ты ?орытып бекіту.
Заттарды? ?асиеттері оларды? ??рылымына т?уелді болады. Химиялы? ??рылыс теориясыны? ашылуы органикалы? химияны? ?ар?ындап дамуына ы?палын тигізді.
?орыту с?ра?тары:
1.« Валенттілік » ??ымын енгізген кім?
2. Органикалы? ?осылыстарды? химиялы? ??рылыс теориясын кім ж?не ?ай жылы ашты?
3.К?міртегіні? IV валентті екенін д?лелдеген кім?
V. ?йге тапсырма беру.
§ 1.Органикалы? заттарды? химиялы? ??рылыс теориясы 5-10 беттер
П?нге белсене ?атысып с?ра?тар?а тиісті жауап бергені ?шін, ?й тапсырмасын д?птерге жазбаша орындап ж?не сыныпта айт?аны ?шін ба?алап сынып журналына ба?а т?сіру.
VI. Ба?алау.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Значение теории строения органических веществ А.М.Бутлерова.docx »
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға құрылыс теориясының негізгі ережелерімен таныстыра отырып, құрылымдық формуланың маңызын түсіндіру, мейлінше кең мағлұмат беру
2. Дамытушылық: «Химиялық құрылыс», және «зат қасиеттерінің оның құрылысына тәуелділігі» туралы ұғымдарды қалыптастыра дамытып, Бутлеровтың териясын дәріптеу.
3.Тәрбиелік: Терең білім алуға ынтасын арттыру.
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ.
Сабақтың әдісі: дәріс жазу.
Пәнаралық, сабақаралық байланыс: физика
Сабаққа қолданылған оқулықтар:
1. Қ.Н. Сақариянова, М.Б. Усманова, Б.Н. Сахариева, Р.С. Рақышева.«Химия», оқыту әдістемесі; Алматы «Атамұра» 2005 жыл.
2. Кожарева М.Е. «Химиядан анықтамалық материалдар» Жоғары оқу орнына түсуші талапкерлерге; Алматы «Өнер» 2004 жыл.
3.Э.Франклендтің өмірбаяны мен портреті.
4.А.С.Купердің өмірбаяны мен портреті.
5.А.М. Бутлеровтың өмірбаяны мен портреті.
Сабақтың құрылымы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ. Өткен сабақты еске түсіру.
ІІІ. Жаңа сабақты меңгерту.
IV. Сабақты қорытып бекіту.
V. Үйге тапсырма беру.
VI. Бағалау.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
1. Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу.
2. Сабаққа дайындығын тексеру
3. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.
ІІ. Өткен сабақты еске түсіру.
1. Органикалық химия пәні нені оқытады?
2. Органикалық заттардың саны қанша?
3.Бейорганикалық заттар жөніндегі білімді периодтық заң мен элементтердің периодтық кестесін бір жүйеге келтіріп қорытындылаған кім?
ІІІ. Жаңа сабақты меңгерту.
Сабақ жоспары:
Заттардың құрылысын зерттеудегі органикалық химияның даму тарихын төмендегідей кезеңдерге бөлуге болады.
а) органикалық заттардың құрылыс теориясына дейінгі кезең
(ХІХ ғ. 30-40 ж. аралығы)
ә) заттардың химиялық құрылыс теориясы және стереохимия туралы теорияның дәірі
(ХІХ ғ. 40-60 ж аралығы)
б) заттардың құрылысы туралы электрондық және кванттық механиалық көзқарастардың қалыптасқан кезеңі
(ХІХ ғ. 60ж. Бастап бүгінгі күнге дейін.)
1860 ж дейін зат құрылымын түсіндіретін теория болмады.Бұл кезде химияның дамуына ағылшын ғалымы К.Э. Франкландтың жұмыстары өз әсерін тигізді. Ол атомистика идеяларына сүйене отырып, 1853 ж «валенттілік » түсінігін енгізді. Және неміс ғалымы А.Кекуле органикалық қосылыстардағы көміртектің 4 валенттілігін және көміртек атомдарының өзара тізбек құрып байланыса алатындығын дәлелдеді. Шотланд химигі А.Купер химиялық қосылыстардың құрылысын қазір қолданып жүрген сызықтар арқылы кескндеу жүйесін ұсынды.
А.М. Бутлеров осындай алдыңғы қатарлы жетістіктерді өз теориясында дұрыс пайдалана білді. 1861 ж А.М. Бутлеров органикалық қослыстардың құрылыс теориясына «молекулалық құрылым» туралы жаңа мағұлмат енгізуді ұсынып, химилық құрылыс теориясын дамытты.
1861 ж Қазан университетінің профессоры Александр Михаилович Бутлеров органикалық химияның қарыштап дамуына жол ашқан жаңа теорияның негізін қалады. Химиялық құрылыс теориясының ережелерін төмендегідей тұжырымдады.
1. Молекулада атомдар ретсіз орналаспайды, олар өздерінің валенттілігіне сәйкес өзара бірімен-бірі белгілі тәртіппен байланысады.
Н
І Метан молекуласындағы атомдар қандай
Н – С – Н ретпен орналасқанын валенттіліктерді
І сызықшамен белгілей отырып көрсетеміз.
Н
2.Заттардың қасиеттері молекула құрамына қандай элементтің атомдары және қанша мөлшерде кіргеніне ғана байланысты емес, сол сияқты молекуладағы атомдардың байланысу ретіне тәуелді болады.
3.Молекула құрамындағы атомдар мен атом топтары бір-бірінің химиялық қасиеттеріне өзара әсер етеді.
4.Заттың молекула құрылысынв байланысты қасиеттерін болжауға немесе керісінше қасиеттеріне байланысты молекула құрылысын анықтауға болады.
Молекуладағы атомдардың байланысу реті көрсетілген химиялық формула құрылымдық немесе құрылыс формуласы деп атайды.
Құрылыс териясының одан әрі қарай дамуы мына төмендегі бағыттармен сипатталады. а) молекуладағы атомдар кеңістікте орналасуы;
ә) атомдардың құрылысы ;
б) химиялық байланыстардың электрондық табиғаты.
IV. Сабақты қорытып бекіту.
Заттардың қасиеттері олардың құрылымына тәуелді болады. Химиялық құрылыс теориясының ашылуы органикалық химияның қарқындап дамуына ықпалын тигізді.
Қорыту сұрақтары:
1.« Валенттілік » ұғымын енгізген кім?
2. Органикалық қосылыстардың химиялық құрылыс теориясын кім және қай жылы ашты?
3.Көміртегінің IV валентті екенін дәлелдеген кім?
V. Үйге тапсырма беру.
§ 1.Органикалық заттардың химиялық құрылыс теориясы 5-10 беттер
Пәнге белсене қатысып сұрақтарға тиісті жауап бергені үшін, үй тапсырмасын дәптерге жазбаша орындап және сыныпта айтқаны үшін бағалап сынып журналына баға түсіру.
