К?ні:
Сыныбы: 10
Саба?ты? та?ырыбы: §8.14 VIА топты? негізгі топша элементтері. VІА топша элементтеріні? жалпы сипаттамасы. Оттек.
Саба?ты? ма?саты: VІА топ негізгі топша элементтеріне жалпы ма?л?мат беру, оттекке то?талып, сипаттама беру.
Міндеттері:
Білімділік: О?ушыларды? танымды? тапсырмалар ар?ылы ой – ?рісін дамыту, ?ш?ырлы??а да?дыландыру.
Дамытушылы?: О?ушыларды ?з бетінше ж?мыс істеуге, ізденушілік ?абілетін дамыту?а баулу.
Т?рбиелік: О?ушыларды ?йымдастырушылы??а баулу, к?рнекі т?жірибелер ар?ылы п?нге ?ызы?ушылы?ын арттыру.
Саба?ты? типі: Жа?а та?ырыпты ?з бетінше ме?герту.
Саба?ты? т?рі: Д?ст?рлі емес.
К?рнекіліктер: С?зж?мба?, ?аза?ты? ?лтты? ?аза? ?йіні? бейнесі, к?рнекі т?жірибелерге арнал?ан ??рал – жабды?тар, кесте.
Саба?ты? жоспары:
1. ?йымдастыру кезе?і (3 минут)
2. «Тап?ыр болса? – тауып к?р» «Фосфор» с?зж?мба?ы. (5 минут)
3. «?зі? мені? оттегім,
?мірім сенсіз жо? мені?» (14 минут)
4. К?рнекі т?жірибелер (8 минут)
5. «Кім жылдам» ойыны (8 минут)
6. Ба?алау ( 2 минут)
7. Саба?ты ?орытындылау
Не білдім? Не ?йрендім? Нені білгім келеді? (5 минут)
Саба?ты? барысы:
1.?йымдастыру кезе?і:
О?ушылармен с?лемдесу, сыныпта?ы о?ушыларды тексеру, жо? о?ушыларды журнал?а белгілеу.
2. «Тап?ыр болса? – тауып к?р» «Фосфор» с?зж?мба?ы.
1. Азотты е? ал?аш сипатта?ан ?алым (Резерфорд)
2. Ауаны? 78% ??райтын элемент (Азот)
3. NaNO3,KNO3 жалпы атауы (Селитра)
4. Фосфор ?ыш?ылыны? т?здары (Фосфаттар)
5. Адам организміндегі м?лшеріне с?йкес фосфор ?андай элементке жатады? (Макроэлемент)
6.Азотты? металдармен ?оспасы (Нитрид)
Ф
О
С
Ф
О
Р
3. «?зі? мені? оттегім,
?мірім сенсіз жо? мені?».
VІА топша элементтеріне – оттек, к?кірт, селен, теллур ж?не радиоактиті полоний жатады. VІ топша элементтері атомдарыны? сырт?ы де?гейлерінде 6 электроннан бар: екеуі s – орбитальда, т?ртеуі р – орбитальда орналас?ан: s2р4. Оларды? орбитальда?ы екі р – электроны ж?птаспа?ан. Б?л оларды? валенттігі ?озба?ан к?йде 2-ге те? екенін к?рсетеді.
VІА топша элементтеріні? сутекті ?осылыстарын жай заттардан синтездеп алады. Сулы ерітінділерінде олар ?лсіз ?ыш?ылды? ?асите к?рсетеді. Н2ЭО4 типті ?ыш?ылдар (Э – ні? тоты?у ж?режесі +6-?а те?) ед?уір т?ра?ты, реакцияларда тек тоты?тыр?ыштар: оларды? тоты?тыр?ышты? белсендігі Н2SО4 – нан Н2ТеО4 – на ?ткенде ?седі.
Оттек.
Оттек VІА топ элементі.
Оны? электронды? формуласы: 1s22s22p4
Графиктік формуласы :
4. К?рнекі т?жірибелер.
4.1. Алма неге ?араяды?
Т?жірибе ма?саты: алма?а оттекті? ?серін к?рсету.
Керекті ??рал – жабды?тар: алма, С д?румен таблеткасы.
Т?жірибені? орындалуы:
- Алманы 2 – ге б?лу.
- Таблетканы ?нта?тап, алманы? бір б?лігіні? кесілген жеріне себу.
- Алманы? 2 б?лігін ашы? к?йінде біраз уа?ыт ?алдыру.
- Екі б?лікті? т?стерін салыстыру.
- Сутек ас?ын тоты?ыны? ыдырауы.
Т?жірибе ма?саты: Картоп тілігі ар?ылы сутек ас?ын тоты?ын сумен оттекке айналдыру.
Керекті ??рал – жабды?тар: Н2О2, шикі картоп тілігі, стакан.
Т?жірибені? орындалуы:
- Стакан?а Н2О2 алу.
- Шикі картоп тілігін салу.
- Не бол?анын ба?ылау.
- «Кім жылдам» ойыны.
5.1. Формула ішіндегі элементтерді? тоты?у д?режелерін аны?тау (?рбір д?рыс жауап?а 5 ?пай)
H2SO4 KNO3 AlPO4
Na2CrO4 HNO3 CaSiO3
MgSO3 H2S NH3
5.2. ?згерістерді ж?зеге асыры?ыздар:
1. KMnO4→O2→CaO→Ca(OH)2→CaCl2
CO2
2. H2O→O2→CaO→CaCO3
3. HgO→O2→BaO2→BaSO4
6. Ба?алау. О?ушыларды тапсырмалар ар?ылы ба?алау.
7. Саба?ты ?орытындылау.
Не білдім? Не ?йрендім? Нені білгім келеді?