САБА? ЖОСПАРЫ
П?ні: Химия
Саба?ты? та?ырыбы: ?аны??ан біратомды спирттер.
Саба?ты? ма?саты:
1.Білімділік:Спирттерді? аталуы,изомерлері ж?не алу жолдарыментаныстыру.
2.Дамытушылы?: Ой ша?ыру, жеке, топтасып ж?мыс істеуге да?дыландыру;
3.Т?рбиелік:Салауатты ?мір салтын насихаттау. Спирттік ішімдікті? адам ?міріне
кері ?серін айта отырып жаман ?деттен са?тандыру.Денсаулы?ын са?тай білуге, ел
келешегін б?гіннен ойлау?а жетелеу.
Саба?ты? типі: Аралас саба?
Саба?ты ?йымдастыру т?рі: Кітаппен ?з бетінше ж?мыс жасау, м??алымні? толы?тыруы,фронталды с?ра?тар ?ою, жатты?улар орындау ,о?ушыларды? ?орытынды жасауы.
К?рнекілігі: К?рсетілім,кітап, д?птер
П?наралы? байланыс: Физика,д?некерлеу,автомобиль,материалтану. Саба?ты? барысы:
1. ?йымдастыру б?лімі
1.1.О?ушыларды т?гендеу
-саба?та ?алыпты ж?мыс істеуге м?мкіндік жасау ;
-о?ушыларды психологиялы? дайындау.
1.2.?й тапсырмасын тексеру
-?й тапсырмасыны? д?рыс, толы? орындал?анын тексеру ;
-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында ?иынды?тарды аны?тау ;
О?ушыларды білімді ,саналы ж?не белсенді т?рде ме?геруге дайындау кезе?і:
Жа?а материалды о?ып ?йренуді? практикалы? ?ажеттілігін к?рсету. О?ушыларды? алдына о?у проблемасын ?ою.
Білімділік міндеттері:
-о?ушыларды? білім алу?а деген ынта-ы?ыласын ж?мылдыру.
-о?ушыларды білім алуды? ма?саттарын аны?тау?а;
Жа?а саба?ты т?сіндіру:
?аны??ан біратомды спирттерді бір сутек атомы гидроксил тобына алмас?ан алкандарды? туындылары ретінде ?арастыру?а болады.Оларды? жалпы формуласы: СnН2n+1 ОН.
Атауы. ИЮПАК хал?аралы? атаулар ж?йесі бойынша спирттерді к?мірсутектерді? атына – ол деген ж?рна? ?осылып атайды. Функционалды? ОН тобы байланыс?ан е? ?зын тізбек та?дап алынып, к?міртек атомдарын гидроксил тобы жа?ын орналас?ан жа?ынан бастап н?мірлейді СН3
4 3 2 1 5 4 | 3 2 1
СН3 – СН – СН – СН3 СН3 – С – СН – СН – СН3
| | | | |
СН3 ОН СН3 СН3 ОН
3-метил-пропанол-2 4,4,3-?ш-метил-пентанол-2
Изомерлері:Спиртердін изомерлері а)к?міртек ?а??асыны? ??рылысына; ?)к?мірсутек тізбегіндегі гидроксил тобыны? орнына байланысты ж?не б)класаралы? изомерлену болады.Гомологты? ?атарды? ал?аш?ы екі м?шесінде метил CH3OH ж?не этил спиртеріні? C2H5OH изомерлері жо?.келесі м?шесі-пропил спиртіні? C2H5OH ?ш изомері бар:
CH3-CH2-CH2OH CH3-CH-CH3 CH3-O-C2H5
Пропонол-1 І
OH метилэтилэфирі
Пропанол-2
Ал?аш?ы екі изомерде к?мірсутектерді? ??рылысы бірдей,тек гидроксил тобыны? орны ?р т?рлі.Ал мэтилэтил эфирі пропанолды? класаралы? изомері.К?мірсутек тізбегіндегі к?міртек атомыны? саны ?скен сайын спирттерді? изомерлеріні? саны арта береді.Бутил спиртіні? изомерлеріні? саны-алтау.Оларды? ??рылым формулаларын ?здері? жазып,аттарын ата?дар.Е? ?арапайым спирт метанолды? CH3OH ??рылым ж?не электронды? формулалары:
Спирттерді? алу жолдары:
С2Н5Cl+NaOH С2Н5OH+NaCа
Н2SO4
СН2= СН2+ НOH СН3- СН2OH
С6Н12О6 2С2Н5OH+2CО2
О [Н]
СН3 С С2Н5 - OH
О Н этил спирті
|| [Н]
СН3 С СН3 СН3 СН СН3
ОН пропанол-2
ІІІ кезе?: Жа?а саба?ты бекіту ?шін де?гейлік тапсырма орындату:
І де?гейлік тапсырма:
Химиялы? диктант
- ------------------ - молекуласында?ы бір немесе бірнеше сутек атомыдары гидроксил тобына алмас?ан к?мірсутектерді? туындылары.
- ?аны??ан біратомды спирттерді бір сутек атомы -------------------- алмас?ан алкандарды? туындылары ретінде ?арастыру?а болады.
- Гидроксил тобымен байланыс?ан к?мірсутек радикалына с?йкес спирттер -----------------,----------------,----------------.
- ?арапайым С3НOH спиртін ----------------- деп атайды
ІІ де?гейлік тапсырма:
Тест:
1.C – Hσ-байланысы болуына себепті алкандарды
?асиеттеріне ?андай реакция типтері т?н?
А) ?осылу; ?) орын басу; Б) айрылу.
2. Изомерлер дегеніміз не?
А) химиялы? ??рамы бірдей, химиялы? ??рылысы мен ?асиеттері ?рт?рлі заттар; ?) ??рылысы мен ?асиеттері ??сас, біра? ??рамы бір немесе бірнеше CH2тобына ?згеретін заттар; Б) ?айталанып келетін к?п буна?тардан т?ратын макромолекулалар.
3. Мына ?осылыстарды? ?айсысы метан гомологы:
А) C6H12; ?) C15H32; Б) C7H8.
4. C5H10 ??рамды циклопарафинні? неше изомері болады?
А) 2; ?) 4; Б) 5
5. Метан гомологтарыны? ?аншасы ?алыпты жа?дайда газ к?йінде болады?
А) 2; ?) 3; Б) 4.
Тест кілті
- ?)
- А)
- ?)
- ?)
- Б)
ІІІ де?гейлік тапсырма:
Ой т?жырымдау кезе?і:
“ Даналы? а?ашы ” жасырыл?ан с?ра?тар?а
жауап беру керек
Ой ?оз?ау: Денсаулы??а байланысты ма?ал - м?телдер
?йге тапсырма:§8.2, 161бет,
«Спирт» с?зіндегі ?ріптерден химиялы? с?з ??ру.
О?ытушы: Абдраман Алима К?дірбай?ызы.