Т?рмыста ?олданылатын химиялы? ?осылыстар

Та?ырыбы: Т?рмыста ?олданылатын химиялы? ?осылыстар

Ма?саты:

· К?нделікті т?рмыста ?олданылатын калий перманганаты натрий хлориді, йод ерітіндісі, этанол жайлы жалпы ма?л?мат беру.

· Айтыл?ан ?осылыстар жайлы ?ызы?ты м?ліметтер айта отырып, о?ушыны? ?ызы?ушылы?ын арттыру.

· ?рбір затты орынды, ?немді ?олдана білуге т?рбиелеу.

KMnO4 – бейорганикалы? химиялы? ?осылыс. Ол б?рында к?мір?ыш?ыл калий перманганаты немесе Конди кристалдары деп атал?ан. ?асиеттері:

· К?лгін т?сті кристалды, металды? жылтыры бар зат.

· Суды, ацетон мен метанолда ериді.

?олданылуы:

· ?сімдіктерді? биологиялы? ?суін ба?ылауда

· тоты?у реакцияларында?ы темір мен марганецті кетіру ?шін к?шті тоты?тыр?ыш ретінде

· дизенфекциялаушы ??рал ретінде

Натрий хлориді -Таза т?рі т?ссіз болып келеді

· Таза емес т?ріні? сары, ?о?ыр немесе к?к ре?кі бар

· Суда жа?сы ериді

· Этанолда аздап ериді

?олданылуы:

· Натрий хлориді тама?ты? негізгі ингредиенті болып табылады

· Ол ?осынды, тама??а д?мдеуіш ретінде ?олданылады.

ЙОД -К?гілдір, ?ара т?сті, жылтыр, ?атты элемент

· Суда аздап еріп, сары т?сті ерітінді т?зеді

· Йод аммоний гидрокидімен ?рекеттескенде иодидтер т?зеді

Ашылуы.

1811 ж француз химигі Бернард Куртуа йодты ашты. ?олданылуы:

· Йод дезинфекциялаушы ??рал ретінде

· Боя?ыш заттар мен д?рі-д?рмек ретінде

· Гермицидтер мен антисептиктер жасауда

· Ол ішуге жарамды суды дайындау?а арнал?ан суды тазалау таблеткаларыны? ингредиенті болып табылады.

С2Н5ОН – таза спирт ж?не абсалютті спирт ретінде алифатты? спирт. Т?ссіз, м?лдір ?ткір иісті с?йы?ты?

· Су мен органикалы? еріткіштерде толы? ериді

· Этанол оттегіде к?к т?сті жар?ырамайтын жалын болып жанады ж?не реакцияны? н?тижесінде к?мір?ыш?ыл газы мен су булары т?зіледі

?олданылуы:

· Лак пен бояу жасау ?ндірісінде еріткіш ретінде

· К?міртегі ?осылыстарын алу кезінде этанолды? бензинмен ?осындысы іштен т?танатын ?оз?алт?ыштарда пайдаланылады.

· Іштен т?танатын ?оз?алт?ыштарда электрэнергиясын алуда ?олданылады.

Этанолды таза ?осылыс ретінде ал?аш рет парсы алхимигі Мухаммад ибн Закария Рази ал?ан.

· Этанол к?птеген сусындарда есірткіш ингредиент болып табылады.

· Динамит – 95% нитроглицериннен, 0,5% натрий карбонаты ж?не 4,5% кизельгурден (топыра?ты? бір с?рыбы) т?ратын ?опарыл?ыш зат. Оны т?ра?тандыруды А.Нобель ойлап тап?ан.

· Т?зды к?н с?улесімен, булану ?дісімен ?ндіретін ?нлістанда?ы Гуджарат штатыны? жа?алы?ы б?л елді? ма?ызды айма?ы болып табылады.

· Йод 131 ?ал?анша бездерін емдеуде пайдаланылатын йодты? радиоактивті изотопы

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Т?рмыста ?олданылатын химиялы? ?осылыстар»

Күні:

Тақырыбы: Тұрмыста қолданылатын химиялық қосылыстар

Мақсаты:

Күнделікті тұрмыста қолданылатын калий перманганаты (марганцовка),натрий хлориді (ас тұзы), йод ерітіндісі, этанол (этил спирті) жайлы жалпы мағлұмат беру.
Айтылған қосылыстар жайлы қызықты мәліметтер айта отырып, оқушының қызығушылығын арттыру.
Әрбір затты орынды, үнемді қолдана білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Әдісі: баяндау, пікір-талас

Көрнекілігі: периодтық кесте, слайдтар

Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі

Калий перманганаты KMnO₄– бейорганикалық химиялық қосылыс. Ол бұрында көмірқышқыл калий перманганаты немесе Конди кристалдары деп аталған. Бұл тұз K⁺MnO^4- иондарынан құралған.

Марганец диоксидін сілті гидроксидтермен балқытқан кезде калий манганаты түзіледі:

2MnO₂ + 4KOH + O₂ → 2KMnO₄ + 2H₂O

Қасиеттері:

Күлгін түсті кристалды, металдық жылтыры бар зат.
Суды, ацетон мен метанолда ериді.
Қойыртылған күкір қышқылымен әрекеттескенде жарылғыш зат

Mn₂O₇ оксиді түзіледі.

Қолданылуы:

Дәм мен иісті бақылау үшін
Түсті кетіру үшін
өсімдіктердің биологиялық өсуін бақылауда
тотығу реакцияларындағы темір мен марганецті кетіру үшін күшті тотықтырғыш ретінде
дизенфекциялаушы құрал ретінде

Натрий хлориді – иондық қосылыстар, ол жай зат немесе ас тұзы ретінде белгілі. Ол теңіз бен көптеген көп жасушалы организмдердің жасушалардан тыс сұйықтарын тұздылықпен қамтамасыз етеді.

Қасиеттері:

Таза түрі түссіз болып келеді
Таза емес түрінің сары, қоңыр немесе көк реңкі бар
Суда жақсы ериді
Этанолда аздап ериді

Қолданылуы:

Натрий хлориді тамақтың негізгі ингредиенті болып табылады
Оны натрийге негізделген өнімдер өнеркәсібінің бастапқы құрамдас бөлігі ретінде пайдаланады
Ол қосынды, тамаққа дәмдеуіш ретінде қолданылады.

ЙОД – галогендерге кіретін бейметалды химиялық элемент. Ол галогендердің ішінде ең ауыр және жерде сирек кездесетін элемент. Ол теңіз суында еритін йодидтер түрінде, кейбір минералдарда және топырақта кездеседі. Йод Менделеев кестесінің 8-ші тобында орналасқан.

Қасиеттері:

Көгілдір, қара түсті, жылтыр, қатты элемент
Суда аздап еріп, сары түсті ерітінді түзеді
Өткір иісі бар
Йод аммоний гидрокидімен әрекеттескенде иодидтер түзеді

Ашылуы.

1811 ж француз химигі Бернард Куртуа йодты ашты. Ол теңіз балдырының күлінен калий мен натрий қосылыстарын бөлгенде йодты тапқан. Ол күлді өндеу үшін теңіз балдырларына күкірт қышқылын қосқан. Қышқылды қосқан кезде күлгін түсті бұлт бөлініп, түзілген газ бөлменің ішіндегі металды заттардың үстіне конденсацияланып, қатты йод пайда болады.

Қолданылуы:

Йод дезинфекциялаушы құрал ретінде
Фотография процесінде
Бояғыш заттар мен дәрі-дәрмек ретінде
Гермицидтер мен антисептиктер жасауда
Медицинада йодоформ және йод тұнбасы түрінде
Ол ішуге жарамды суды дайындауға арналған суды тазалау таблеткаларының ингредиенті болып табылады.

Этанол С₂Н₅ОН – этил спирті, таза спирт және абсалютті спирт ретінде алифаттық спирт. Өндірісте кеңінен қолданылатын этанол – 95% этанол мен 5% судың қоспасы.

Қасиеттері:

Түссіз, мөлдір өткір иісті сұйықтық
Су мен органикалық еріткіштерде толық ериді
Этанол оттегіде көк түсті жарқырамайтын жалын болып жанады және реакцияның нәтижесінде көмірқышқыл газы мен су булары түзіледі

С₂Н₅ОН + 3О₂ → 2СО₂ + 3Н₂О

Қолданылуы:

Лак пен бояу жасау өндірісінде еріткіш ретінде
Көміртегі қосылыстарын алу кезінде этанолдың бензинмен қосындысы іштен тұтанатын қозғалтқыштарда пайдаланылады.
Іштен тұтанатын қозғалтқыштарда электрэнергиясын алуда қолданылады.

Этанолдың ашылуы.

Этанолды таза қосылыс ретінде алғаш рет парсы алхимигі Мухаммад ибн Закария Рази алған.

Қызықты деректер.

Этанол көптеген сусындарда есірткіш ингредиент болып табылады.
Динамит – 95% нитроглицериннен, 0,5% натрий карбонаты және 4,5% кизельгурден (топырақтың бір сұрыбы) тұратын қопарылғыш зат. Оны тұрақтандыруды А.Нобель ойлап тапқан.
Тұзды күн сәулесімен, булану әдісімен өндіретін Үнлістандағы Гуджарат штатының жағалығы бұл елдің маңызды аймағы болып табылады.
Калий перманганаты тері, қағаз бен киім-кешек сияқты органикалық материалдарға тигенде, тотығудың нәтижесінде қоңыр дақ қалдырады.
Йод 131 қалқанша бездерін емдеуде пайдаланылатын йодтың радиоактивті изотопы