Таза заттар ж?не ?оспалы химиялы? элементтер

Сабақтың тақырыбы:

«Таза заттар және қоспалы химиялық элементтер.»

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың таза заттар және қоспалар,

химиялық элементтер туралы білімін тереңдету

арқылы негізгі ұғымдарды қалыптастыру және

үйрету, білім беру.

Дамытушылық: Оқушылардың таза заттар және химиялық

элементтер туралы білімділігін арттырып, ойлау

қабілетін, шапшаңдылығын дамыту, өз бетімен

ізденіп, ойын жинақтап айта білуге дағдыландыру

Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа таза ұжымдық

еңбекке, адамгершілікке баулый отырып, алған

білімін іс жүзінде пайдалана білуге , сабақтың

өмірмен байланысын жүзеге асыруға тәрбиелеу.

Сабақтың типі: Жаңа сабақты меңгеру.

Сабақтың түрі: Танымдық зерттеу сабағы.

Сабақтың әдісі: Түсіндіру, топтастыру, тірек сызбаларымен жұмыс,

тест, топтық жүмыс.

Сабақтың көрнекілігі: Перфюкарта ,

Интерактивті тақта, қима қағаздар, қоспа.

Сабақтың жоспар:

I. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау. (тест жұмысы арқылы)

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру (тірек сызбасын пайдалану)

1) Ойын түрлері (сұрақ-жауап) «Кім жылдам» және «Кім көп біледі»

2) Сергіту сәті ( жұмбақ шешу)

3) Тәжірибе жұмысы (қоспаларды бөлу әдістері)

IV. Жаңа сабақты бекіту эдістері (ВЕНН диаграммасын пайдалану)

V.Сабақты қорытындылау (сұрақ -жауап)

VІ. Рефлексия

VІІ. Шығармашылық тапсырма.

XІІІ. Бағалау.

ІХ.Тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі:

- оқушылармен сәлемдесу, тақта, кабинет тазалығын қадағалау.

- оқушыларды түгелдеу.

- оқушылардың құралдарының даярлығын тексеру.

ІІ. Үй тапсырмасын тест жұмысы арқылы бағалау

(Перфюкарта тарату)

1. Заттың құрылысы туралы негізгі қағидаларды тұжырымдаған ғалым кім? а) М. Қашқари. б) М. В. Ломоносов

в) Г. Галилей. г) Гай Юлий Цезарь

2. Физикалық денеге не жатады?

а) стақан б) су

в) шыны г) графит

3. Заттардың агрегаттық күй қаншатүрлі?

а) 1 б) 2 в) 3 г) 4

4. Ауаның агрегаттық күйі қандай?

а) сұйық б) қатты в) газ г) бу

5. Допты үрлегенде ауаның көлемі?

а) ұлғаяды б) өзгермейді в) азаяды г) кішірейеді

6. Зат бір күйде пішіні мен көлемін сақтайды?

а) сұйық б) газ в) қатты г) бу

7. Зат көлемін сақтайды, пішінін сақтамайды?

а) сұйық б) газ в) қатты г) бу

8. Су неге аққыш?

а) молекулаларының арақашықтықтары тығыз

б) молекулалары бір — бірімен жақсы байланысады

в) молекуланың белгілі орны болады

г) молекулалары бір — бірімен нашар байланысқан

Сұрақтардың кілті:

1) М. В.Ломоносов 5) ұлғаяды

2) стакан 6) қатты күйде

3) 3 күйде 7) сұйық

4) газ күйде 8) молекулалары бір — бірімен

нашар байланысқанда

III. Жаңа сабақты түсіндіру.

I. Кіріспе сөз.

Барлық заттар өте ұзақ бөлшектер - молекулалардан тұрады.Әрбір молекула атомдардан құралады.

Атомдар дегеніміз заттың бөлінбейтін ең ұсақ бөлшектері «Атом» қазақша «бөлінбейтін» деген мағынаны білдіреді. Әртүрлі заттардың молекулалары әр түрлі атомдардан түзіледі. Бір молекуланың құрамына бірнеше атомдар кіреді. Заттардың атом мен молекулалардан тұратындығын анықтау үшін су молекуласын қарастырамыз. Өмірдегі ең негізгі зат - су. Осы су туралы айтып өтейік.

1) Кәне олай болса «Кім жылдам» және «Кім көп біледі» ойындарын ойнайық.

1. Сұрақ : Судың қандай қасиеттерін білесіңдер?

Жауап: Мөлдір, түссіз, дәмсіз, сұйық зат.

2. Сұрақ: Неліктен суды – тіршілік көзі деп айтамыз?

Жауап: Сусыз тіршілік, өмір жоқ. Барлық адамға, өсімдік, жануарларға су қажет. Күнделікті тұрмысқа, өндіріске, шаруашылыққа, т.б.

3. Сұрақ: Су туралы, кім қандай мақал – мәтелдер, жұмбақтар, нақыл сөздер біледі.

Жауап: Оқушылардың жауабын тыңдау.

2) Сергіту сәті. Жұмбақ шешу.

Дәмі де жоқ, түсі жоқ,

Пайдаланбас кісі жоқ (су).

Жылт — жылт еткен,

Жылғадан өткен (су).

Міне, балалар су туралы біраз әңгіме қозғадық. Енді осы судың молекуласының формуласын қарастырамыз. Әрине барлық заттардың формуласы бар. Су молекуласының формуласы Н₂О, демек ол сутегінің 2 атомы мен оттегінің бір атомынан тұрады. Сутегінің молекуласы (Н₂) - сутегінің екі атомынан тұрады. Ол былай оқылады (аш екі). Су молекуласының сызба нұсқасын былай көрсетуге болады.

+ +

Су молекулалары оттек сутек атомдары

атом

+

Оттек атомдар оттек молекуласын құрайды

+ +

Сутек атомдары сутек молекуласын құрайды

Тірі ағза тыныс алғанда көмір қышқыл газын бөледі. Оның формуласы СО2 , ол көміртегінің бір және оттегінің екі атомынан тұрады.

СО2 С + О2

бір екі

атом атом

Ал енді өздерің айтыңдаршы темір оксиді (тотық) Ғе₂О₃ темірдің екі атомы және оттегінің үш атомнан тұрады.

Ас тұзы (Nа С1) Молекуласы натрий мен хлор атомынан тұрады. Заттар таза және қоспалар деп екіге бөлінеді . Таза заттар бір заттардың атомдарынан түзіледі. Қоспалар бірнеше заттың атомдарынан құралады барлық заттар өз қасиетін сақтайды.

Тірек сызбалары

Заттар

таза

қоспалар

жай

күрделі

металл

бейметалл

Таза заттар жай, күрделі деп екіге бөлінеді. Жай заттар бірдей атомдардан құралған.

Атомдардың әр түрінен түзілген заттар күрделі заттар. Химиялық

элемент - атомдардың белгілі бір түрі.

Жай заттар

металл

бейметалл

Темір, мыс, алюминий Көмір, күкірт, азот, оттегі, сутегі

қорғасын, күміс т.б. т.б жатады.

жатады.

Қоспаларды бөлуге болады. Тәжірибелік жұмыс.

Бірнеше заттардың қоспаларын бөлу. Темір, құм, ағаш үгіндісі жатады.

1. Алдымен қоспаны қағаз бетіне салып темір шегені магнитпен бөліп аламыз. Темір шеге магнитке тартылады.

2. Қалған құммен ағаш ұнтағын бөлу үшін стакандағы суға саламыз. Құм тұнады, ағаш ұнтағын сүзіп аламыз.

ІV. Жаңа сабақты бекіту.

ВЕНН диаграммасы.

Бұнда ауа мен су берілген. Бұл қандай заттар

Ортақ қасиет:

1. Өмірге

қажет зат

2.Атомдардан

Құралған

3.Қоспа

4.Түссіз

5.Дәмсіз

6.Күрделі

зат

V. Сабақты қорытындылау.

1. Заттар неден тұрады?

2. Молекулалар дегеніміз не?

3. Қандай заттар жай заттар деп аталады?

4. Заттар нешеге бөлінеді?

5. Су молекуласы қандай атомдардан тұрады?

VІ. Рефлексия.

1. Бүгінгі сабақта не үйрендік ?

2. Атомдар мен молекулалар мен танысуда, қандай химиялық элементтермен

таныстыңдар?

3. Қоспаны бөлу қиын ба, әлде жеңіл ме?

VІІ. Шыгармашылыц тапсырма.

Деңгейі	Мұғалімнің іс - әрекеті	Оқушының іс - әрекеті
Білімі	Су қандай затқа жатады?	Күрделі қоспа, сұйық зат!
Түсінуі	Су құрамы қандай атомдардан тұрады?	Сутегінің 2 атомы, оттегінің 1 атомы.
Қолдану	Суды қайда қолданады?	Барлық жерде өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы, тұрмыста, күнделікті өмірде.
Сараптама	Суды қалай бағалайсың?	Өте қымбат бағалаймын. Сусыз тіршілік жоқ.

VІП. Бағалау парағы.

1. Оқушылардың білімділігі мен біліктілігін тексеру.

2. Жұмыстарын талдау арқылы бағаларын қою.

IX. Үйге тапсырма

& 28. Таза заттар және қоспалар.

Сu О - мыс оксиді А1₂ Оз - алюминий оксидінің қандай атомдары санынан

тұратындығын жазып келу.