| І.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын айқындау. Жаңа материалды оқып үйренудің практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою. Білімді жаңғырту. (Актуализация ) Білімділік міндеттері: . -оқушылардың білім алуға деген ынта-ықыласын жұмылдыру. -оқушыларды білім алудың мақсаттарын анықтауға; - оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы ,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі. ІІ. Мағынаны тану Спирттер.Жіктелуі.Біратомды спирттер. 1.Білімді жаңғырту: 11-П-21 көрсету:
Алғаш рет 15 ғасырда «алкоголь» сөзін неміс ғалымы, врач Парацельс этил спиртіне қолданды . Тек 18 ғасырда Лавуазье этил спиртінің құрамына көміртек ,сутек, оттек кіретінін анықтады,ал молекулалық формуласын 1883жылы С2Н6О дәлелдеген Берцелиус. 1834 жылы Жан Батист Дюма и Эжен Пелиго ағаш ұнтақтарын қыздырып, екінші спиртті анықтады.Сондықтан ол ағаштан алынған деп аталады. А). Құрамында -ОН функционалды гидроксил тобы бар органикалық қосылыстар спирттер деп аталады. Б). Егер көмірсутек атомындағы сутек атомдарының біреуінің немесе бірнешеуінің орнын гидроксил тобымен алмастырсақ ,онда спирттер деп аталатын қосылыстар алынады. В). СПИРТТЕР: БІР АТОМДЫ ЖӘНЕ КӨП АТОМДЫ: СН3-СН2-СН2-ОН СН2-ОН 1 СН –ОН 1 СН2-ОН СПИРТТЕР: ҚАНЫҚҚАН ЖӘНЕ ҚАНЫҚПАҒАН,АРОМАТТЫ СН3-СН-СН3 СН2=СН-СН2-ОН СН2-ОН 1 ОН СПИРТТЕР: БІРІНШІЛІК,ЕКІНШІЛІК, ҮШІНШІЛІК ОН 1 *СН3-СН2-СН2- СН2-ОН * СН3-СН-СН2-СН3 * СН3-С-СН3 1 1 ОН СН3
Г). БІРАТОМДЫ СПИРТТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ Этил спиртінің құрылысы. Н Н Н Н Н—С—О—С—Н Н—С—С—О—Н Н Н Н Н а б Д) Номенклатура: халықаралық номенклатура бойынша көмірсутек атауына «-ол» жұрнағын жалғау арқылы спирт атауы жасалады.Ең ұзын таңдап алып гидроксил тобы жақын жатқан жақтан бастап нөмірлейміз. 5 4 3 2 1 Мысалы: СН3-СН-СН3-СН-СН3 СН3 ОН 4-метил пентанол-2
Е).Изомерия: көміртегі қаңқасының ,гидроскотоп орнының, классаралық изомериясы
Спирттер, олардың қолданылуы. Химиялық қасиеттері. Спирттер басқа органикалық заттар сияқты көміртек пен сутектен тұратындықтан,жанғанда жылу бөледі,мысалы: С2Н5ОН+3О2-СО2+3Н2О+1374 кДж Бірақ олардың әрқайссысы әртүрлі жанады. 1мл әртүрлі спиртті фарфор ыдысқа құйып жандырайық. Гомолгтық қатардың алғашқы мүшелері тез тұтанып, ашық көк жалынмен жанады, ал молекулалық массасы үлкен мүшелері жарқырап жанып, ыдыста күйе қалады. (Осы құбылысқа түсініктеме беріңдер.) 2. Гидроксил тобындағы сутек атомы арқылы жүретін реакциялар: этил спиртінің металл натриймен ОН функционал тобы сутек атомының алмасуы арқылы жүретін реакцияларды білеміз,(активті металдармен - кальций, алюминий, магний): б- б+ 2е_ 2С2Н5-О: Н+ 2Na=== H2+ 2(C2H5O: Na) Спирттегі сутек томының орнын басқанда түзілген өнім натрий этилаты деп аталады, реакциядан кейін қатты күйде бөлінеді.Спирттер басқа сілтілік металдармен әрекеттесіп алкоголяттар түзеді Біз екі элемент- көміртек пен сутектен тұратын органикалық қосылыстарды оқып үйрендік. Құрамына оттек атомдары кіретін қосылыстар белгілі.Бұлар оттекті органикалық қосылыстар. Спирттердің металдармен әрекеттесуі О—H полюсті баланыстың үзілуі арқылы жүреді. 2C2H5-OH+2Na-H2+2Na+2(C2H5O:) Бұл реакциядан спирттердің қышқылдық қасиеті көрінеді деуге болады.Бірақ қышқылдар класына жатқыза алмаймыз себебі бұлардыңдиссоциациялану дәрежесі өте аз. Виртуальды зертхана №1 физикалық қасиеті Виртуальды зертхана №2 химиялық қасиеті Виртуальды зертхана №3 қолданылуы Қолданылуы: | Пайдасы Медицинада Еріткіш Этилен алу Дәрі-дәрмек Иіс су, иіс сабын Эфир Арақ (табыс көзі) | Зияны Адамды аздырады Түрлі қылмысқа итермелейді |
| 
С2Н4 
С2Н5ОН 
С2Н2 
СН3 ОН 
С3Н8 
