Тақырыбы Сандық есептер: метан,бутан,этанол, сірке қышқылдарының формулалары бойынша элемент атомдарының массалық үлесін есептеу.
Білімділік мақсаты:
дамытушылық:
тәрбиелік: Оқушылардың есеп шығару,оның ішінде тығыздығы,салыстырмалы тығыздығы,заттың жану өнімі бойынша химиялық элементтің массалық үлестерін пайдаланып молекулалық формуланы анықтау есептерін шығару біліктіліктерін іс жүзінде бекіту;
логикалық ойлау қабілетін дамыту, баланың есі мен көңілін дамыту;уақытты қадірлеуге,үнемдеуге еңбексүйгіштікке пәнге қызығушылыққа тәрбиелеу
Сабақ типі: Аралас
Сабақ өткізілу түрі: есептер шығару
Құралдар мен реактивтер: Кітап, дәптер
Ұйымдастыру
кезеңі: (Сабақтың мақсаты мен кезеңдерін анықтау.)
-сабақта қалыпты жұмыс істеуге мүмкіндік жасау ;
-оқушыларды психологиялық дайындау.
Амандасу.Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың жалпы мақсатын ашу,оны өткізу жоспарын көрсету.
Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: Сабақтың білімділік мақсаты:
-үй тапсырмасының дұрыс, толық орындалғанын тексеру ;
-білімдеріндегі кеткен кемшіліктерді,тапсырма орындау барысында қиындықтарды анықтау ;
-кеткен кемшіліктерді жою.
1.Үйге берілген жазба жұмыстарын тексеру.
Оқушыларды білімді,саналы және белсенді түрде меңгеруге дайындау кезеңі: 1.Сабақ тақырыбын хабарлау.Оқушылармен біріге отырып сабақ мақсатын айқындау.
Жаңа материалды оқып үйренудің практикалық қажеттілігін көрсету. Оқушылардың алдына оқу проблемасын қою.Білімді жаңғырту. (Актуализация )
Білімділік міндеттері:
-оқушылардың білім алуға деген ынта-ықыласын жұмылдыру.
-оқушыларды білім алудың мақсаттарын анықтауға;
- оқушылардың материалды бір мезгілде қабылдауы,ой қорытындыларын жасауы,жалпылай және жүйелей білуі.
2.Оқыту проблемалары:
Есептер шығару:
А типті есептер шығару: затқа сандық анализ жасау және салыстырмалы тығыздығы мен тығыздығы бойынша молекулалық формуласын табу.
Жаңа білімді меңгерту кезеңдері: Білімділік міндеттері:
-ұғымдар,заңдар, анықтамаларды меңгерту;
1.Есеп шығару жолдарын түсіндіру:
№1есеп. Құрамында 75% көміртек бар, оттекпен салыстырғанда тығыздығы 0,5-ке тең көмірсутектің молекулалыќ формуласын анықта.
Берілгені: : w(С)=75 % Шешуі
D =0,5 1. Заттың Мr анықтау:
Табу керек: СхНу Mr (зат)
D(О )=----=0,5 * 32=16
Mr ( О )
2.Көміртектің массасын анықтаймыз:
16-100%
х -75 % х =12
3.Сутектің массасын анықтаймыз:
m( Н )= 16-12=4
4. Көміртектің пен сутектің атом сандарын анықтаймыз:
12 4
n(C)=--=1 n(H)=--= 4
12 1
Жауабы: СН4
--------------
№2 есеп: Газдың тығыздыңғы 1,25 г /л. -ге тең, ќұрамындағы көміртектің массалыќ үлесі 85,7%, сутектікі – 14,3% болатын көмірсутектің молекулалыќ формуласын анықта.
С4Н10
Берілгені: W(C)=85,7% Шешуі :
W(H)=14,3% 1.
Р=1,25 г/л
Табу керек: СхНу Жауабы: С Н
Жану өнімі мен салыстырмалы тығыздығына байланысты заттың молекулалық формуласын анықтау
№3 есеп: 1,3 г органикалық зат жанғанда 4.4 г көміртегі (IV) оксиді, 0.9 г су түзілген. Сутек бойынша тығыздығы 39-ға тең. Белгісіз заттың молекулалық формуласы анықта.
Берілгені: m(зат)=1.3 г Шешуі:
m(СО )=4.4 г 1. Mr (зат)=39*2=78
m(Н О)=0.9г 2. Көміртек (4) оксиді бойынша көміртек
D (Н )=39 массасын анықтау.
Табу керек: СхНу М(СО )= 44г/моль m (СО )=44
44 г (СО) да --12 г (С)
Ал 4,4 г (СО ) ---х г(С)
--------
Х=1.2 г (С)
3.Су бойынша сутек массасын табу:
М( Н2 О)=18 г/моль m(Н2 О)=18 г
18 г Н О--2 г (Н)
0,9 г --х г (Н)
-------
Х=0.1 г (Н)
4.Затта оттектің бар немес жоқ екенін анықтаймыз
m(C)+m(H)=1,2+0,1=1,3г.Яғни оттек жоқ.
5. Атомдардың қатынасын анықтаймыз:
1,2 0,1
х:у=- : -=0,1 :0,1=1
12 1
6. Жай зат формуласы –С6Н6, бірақ М (зат) =78,тең болғандықтантеңдеу құрамыз
:
12 n +1 n =78
13 n=78 n=6
Жауабы: С6Н6
№ есеп 4: Белгісіз көмірсутектің ауамен салыстырғандағы тығыздығы 1,931г/мл.Егер оның 5,6г жаққанда 15,6г көміртегі (IV) оксиді, 7,2г су түзілсе, көмірсутектің молекулалық формуласын табыңдар?
№ есеп 5: Ауа бойынша тығыздығы 1,86-ға тең, құрамындағы көміртектің массалық үлесі 88,9% болатын көмірсутектің молекулалық формуласы(С4Н6)
№ есеп 6. Ќұрамы 90 % метан, 5 % этан, 3 % көміртек диоксиді және 2 % азот газдарынан тұратын ќоспаның 50 м3 көлемін жағу үшін ќажет ауаның көлемі (465м3)
№ есеп 7. Сутек бойынша тығыздығы 22,5-ке тең 9 г органикалық зат жанғанда 17,6г көміртегі (IV) оксиді, 12,6 г су және 2,8 г азот түзілген. Белгісіз заттың молекулалық формуласы
№ 8 есеп. 3,9 г көмірсутек жанған кезде 13,2 г көміртегі (IV) оксиді және 2,7 г су буы түзіледі. Осы заттың сутек бойынша тығыздығы 39-ға тең болса, белгісіз заттың молекулалық формуласын табыңдар?
№9 есеп.Газ тәрізді көмірсутекті 11,2л (қ.ж) жаққанда, 33,6л СО2 мен 18г су түзілді. Көмірсутектің молекулалық формуласы(С3Н4)
№10 есеп.Метан гомологының 1,4 литрін (ќ.ж.) оттектің артыќ мөлшерінде жаќќанда 4,5 г су түзіледі, жаңа заттың формуласы(С3Н8 )
№11 есеп.Ќұрамында 80 % көміртек, 20 % сутек бар органикалыќ заттың сутек бойынша тығыздығы 15. Осы заттың формуласы(С2Н6)
V.Жаңа сабақты қалай қабылдағанын
алғашқы тексеру кезеңі: Білімділік мақсаты:
- оқылған материалды оқушылардың дұрыс меңгергенін анықтау;
-алғашқы берілген түсінікте кеткен кемшілікті анықтау;
- кеткен кемшілікті жою жұмыстары; -
1. Шығарылған есеп түрлеріне қарай отырып,бірінші және екінші типті есеп шығару алгоритмін құрыңдар.
VI.Білімді қорытындылау және жүйелеу: -тапсырмаларды оқушылар өз бетінше орындайтындай дәрежеге жеткізу;
-оқушылар білімі мен сыныптың ерекшелігіне қарай отырып тапсырманың күрделілігін анықтау;
1. бірінші және екінші типті есеп шығару алгоритмін жазу.
VII.Білімді тексеру және өз бетінше тексеру кезеңі: -оқушылардың өтілген материалды қаншалықты дұрыс меңгергенін анықтау;
Оқушылардыңіс-әрекеті мен біліміндегі олқылықтарды анықтау.Кеткен олқылықтардың себебін анықтау.
-оқушылардың өзін –өзі бағалау қабілеттерін дамытуға жағдай жасау
1. Дәптерге берілген есептің біреуін шығару. түсіндіру.
2. Өзара тексеру жүргізу.
Үй тапсырмасын беру кезеңі: Есептер жинағынан есептер беру
Сабақ қорытындысын шығару кезеңі. - жекелеген оқушылар мен сынып жұмысына баға беру.Сабақ тың кемшілігі мен қорытындысын шығару. Баға қою.
