Санды? есеп: ??рамында белгілі ?оспасы бар бас?а затты? массасын реакция те?деуі бойынша есептеу.

10 сынып. Химия

№9

Cабақтың тақырыбы: Сандық есеп: Құрамында белгілі қоспасы бар басқа заттың массасын реакция теңдеуі бойынша есептеу.

Сабақтың мақсаты:

а/ Білімділік: Оқушыларға құрамында белгілі қоспасы бар басқа заттың массасын реакция теңдеуі бойынша есептеу жүргізу туралы түсінік беру.

ә/ Дамытушылық: Оқушылардың сандық есептер шығару дағдыларын дамыту.

б/ Тәрбиелік:. Оқушыларды өз бетімен есеп шығаруға, есеп шығару алгоритімін пайдалана білу тәртібін үйрету.

Сабақтың түрі: жаңа білім беру

Сабақтың өту әдісі: Баяндау

Пайдаланылған әдебиет: Химия оқулығы.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі.

2. Оқушыларды түгелдеу.

3. Үй тапсырмасын сұрау.

4. Жаңа сабақты түсіндіру.

1. Балалар, сендер кәне, естеріңе түсіріп көріңдерші табиғатта заттар қандай түрде бола алады? (Таза, қоспа)

2. Таза заттар деп нені айтамыз?

3. Қоспалар деп нені айтамыз?

4. Қоспалардың қандай әдіс тәсілдерін білесіңдер?

5. Табғатта таза заттар мен қоспалар кездесе ме?

Олай болса, біздің бүгінгі сабағымыз, құрамында белгілі қоспасы бар басқа заттың массасын реакция теңдеуі бойынша есептеу.

Дәптермен жұмыс:

Жаңа сабақ: Табиғатта таза заттар кездеспейді. Металдар мен тау жыныстарында негізгі заттан басқа әр түрлі қоспалар кездеседі. Химиялық реакция кезінде қоспаның сәйкес реакцияға түспейтінін ескереміз. Есептеуді дұрыс жүргізу үшін, реакцияға түсетін таза заттың массасын білу қажет. Мысалы:

Есеп: Құрамында 8 % қоспасы бар 300 кг әк тасты өртегенде алынатын сөндірілмеген әктің массасын есептеңдер?

Мынандай есептерді шығарғанда тек формуласын ғана пайдаланамыз.

Ŵ_{(Таза зат)} =

Ŵ_{(Таза зат)} – минералдың немесе қоспаның құрамындағы таза заттың массалық үлесі;

- таза затың массасы,

– Минералдың(қосапның) массасы.

Шешуі: 1. Табиғи әк тастың құрамындағы таза заттың (кальций карбонатының) массалық үлесін табамыз.

Ŵ_{(Таза зат)} = 100% = 100% ─ 8% = 92%

2. Формуласын қолданып, таза заттың кальций карбонатының массасын табамыз:

Ŵ_{(Таза зат)} = =

3. Әктасты өртегендегі жүретін реакция теңдеуін пайдаланамыз;

276 кг х кг

CaCO₃ + 2HCl = CaO + CO₂

1 моль 1 моль

100 кг/моль 56 кг/моль

100 кг 56кг

4.Пропорция құрып, кальций оксидінің массасын табамыз.

276 кг ---------- х кг

100 кг ---------- 56 кг

х=

Жауабы: Сөндірілмеген әктің массасы 154,6 кг CaO.

Бекіту: 1. Массалық үлесі 20% қосындысы бар 500 т әктастан кальций оксидінің қандай массасын алуға болады?

2. 800 т кальций карбонатынан алуға болатын кальций оксидінің массалық үлесі 90% болатын күйдірілмеген әктің массасы қандай болады?

Үйге тапсырма: §28-42 Қайталау Есеп: Құрамында 3% жанбайтын қоспасы бар 24 грамм метил көмірді жаққан кезде түзілген көміртегі (IV) оксидінің көлімі (л) қанша?

№94

10 сынып. Химия

Сабақтың тақырыбы: Газдардың тығыздығы, салыстырмалы тығыздығы, мольдік көлемдері бойынша есептеулер.

Сабақтың мақсаты:

а/Білімділік: Есеп шығару машықтары мен дағдыларды қалыптастыру.

ә/ Дамытушылық: Есеп шығару қабілетін дамыту.

б/ Тәрбиелік: Білімділікке тәрбиелеу.

1. Сабақтың түрі: Есептер шығару.

2. Сабақтың өту әдісі: Жаңа технология әдістерінің элементтерін пайдалану.

3. Көрнекілігі: Периодтық жүйе, таблица.

4. Пәнаралық байланыс: Физика, математика.

5. Пайдаланылатын әдебиет: Химия оқулығы, есептер жинағы, «Химия мектепте» журналы.

6. Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру кезеңі.

2. Оқушыларды түгендеу.

3. Үй тапсырмасын сұрау.

4. Жаңа сабақты түсіндіру.

7. Сабақтың жүрісі:Өткен тақырыптар бойынша естеріне түсіру.

1.Зат мөлшері деп нені айтамыз?

2. Зат мөлшерінің өлшем бірлігі қандай?

3. Зат мөлшерін анықтайтын қандай формулаларды білесіңдер? Т/б.

3-топқа генетикалық қатарды орындауға тапсырма беремін. 5 минут.

І-топ Fe₂(SO₄)­₃→ Fe(OH)₃→ Fe­₂O₃→ Fe → FeCl₃

↓

FeCl₂→ FeS

ІІ-топ NaCl → Na → NaOH → Na₂SO₄→ NaCl → NaNO₃

ІІІ-топ Ca → CaO → Cu(OH)₂→ CaCO₃→ CaO

№ 1. 3 минут

Массасы 5,4 г алюминий металы үлгісіндегі алюминийдің зат мөлшерін есепте.

0,2 моль

№2. 4 минут.

5,6 г темірдегі зат мөлшерін, атом санын анықтаңдар.

0,1 моль, 0,602*10²³

№3. 3 минут

0,5 моль натрий карбогатының массасын есепте.

53 г

№4. 4 минут.

0,3 моль натрий иодидінің масасын, атом санын анықтаңдар.

45 г, 1,0806*10²³

№5. 3 минут.

Алюминийдің (ІІІ) оксидіндегі алюминийдің массалық үлесін анықта.

52,9 %

№6. 3 минут.

Кальций карбонатындағы (CaCO₃) кальцийдің массалық үлесін анықта. 40 %

№7. 5 минут.

Егер қосылыстың құрамындағы К -24,7 %, Mn-34.8 %, O-40.5% болса, осы қосылыстың қарапайым формуласын анықта.

K_xMn_yO_z x:y:z= 24.7/39:34.8/55:40.5/16= 0.633:0.633:2.53=1:1:4

5. Сабақты қорыту: 1. 1м³ метанды жағу үшін қанша көлем оттек жұмсалады?

2. Бір газдың ауамен салыстырғандағы тығыздығы 1,52. Осы газдың салыстырмалы молекулалақ массасын табыңдар.

3. 2м³ этан газын жаққанда атмосфераға қанша көлем көмірқышқыл газы тарайды?

6. Оқушыларды бағалау.

7. Үйге тапсырма: Қайталау.