Саба? жоспары: "Химиялы? реакция те?деулері. Зат массасыны? са?талу за?ы"

Ж.Шайжүнісов атындағы орта мектебі

Химия пәні мұғалімі: Садуова Молдир Кадыркожановна

Уақыт,

мин

Сабақ №

Сынып:

Пән: Химия

Күні:

А

Б

Сабақ тақырыбы

Химиялық реакция теңдеулері. Зат массасының сақталу заңы

Сілтеме

8-сыныпқа арналған оқу бағдарламасы, күнтізбелік жоспар, 8 – сынып.

Н. Нұрахметов, Н. Заграничная, К. Сарманова, 8 – сынып есептер жинағы

Жалпы

мақсаты:

• Химиялық  реакция  теңдеулерін жазу, коэффициент қою,жазылған реакция  теңдеулерін  білу  икемділіктерін  қалыптастыру. 

• реакция теңдеулерін теңестіре отырып логикалық ойларын дамыту. 

• Өз еркімен жұмыс жасауға, ойын жеткізе білуге тәрбиелеу.

Күтілетін нәтиже

1.Зат мөлшері, моль, молярлық массаның анықтамасын сауатты айтып беру.

2.Химиялық формулаларды дұрыс жаза білу.

Мұғалім үшін оқу нәтижелері

Оқушылардың іскерлік қабілетін дамытып, белсенділігін арттыру, ізденімпаздық қабілетін күшейту, өздігінен білім алуға жол ашу, химиялық тілдерін жетілдіру

Сабақта туындаған негізгі идеялар

Білу/

Оқу қабілеті/

Жасай алу/

Сабақ түрі:

Аралас сабақ

Сабақ әдісі:

Түсіндіру, сұрау, есептер шығару, сто

Дереккөздер және жабдықтар

Плакат, кеспе қағаздар, қосымша материалдар, формула жазылған парақшалар

1-кезең

Ұйымдастыру cәті

Тренинг

бүгінгі   сабағымызды  жақсы  көңілмен  бастау  үшін  бір-бірімізге  қарап  өз  аттарыңның  бірінші  әріпі  бойынша жақсы  сөздер  айтыңдар.

Үй тапсырмасын тексеру

Графикалық диктант
Na₂SO₄ заты берілген.Сұрақтарға иә жауабын белгімен,жоқ жауабын белгілейміз.
1. Бұл қоспа.
2. 3 заттан тұрады.
3. 3 элемент атомдарынан тұрады.
4. Заттың құрамына оттегінің 4 молекуласы кіреді.
5. Бұл күрделі зат.
6. Берілген затты жай заттарға тек физикалық әдіспен бөліп алуға болады.
7. Берілген затты жай заттарға тек химиялық әдіспен бөліп алуға болады.
8. Қандай әдіспен алынғанына қарамастан заттың құрамы бірдей болады.
9. Заттың құрамында 2 атом О бар.
10. Заттың құрамында 4 атом О бар.

Үлестірмелі қағаздар

№1

1. Химиялық формула нені көрсетеді?

2. Валенттік термині нені білдіреді?

№2

1. Зат құрамының тұрақтылық заңы

2. Атомдық масса дегеніміз не?

№3

1. «Химиялық элемент» дегеніміз не?

2. Қоспаларды бөлу әдістерін ата

№4

1. Қоспа деп нені айтады?

2. Салыстырмалы молекулалық масса дегеніміз не?

Дарынды оқушымен жұмыс

Эстафеталық есептер.
№1
28г көміртегі(II) оксидінде қанша зат мөлшері бар. (1 моль)
№2.
0,5 моль оттегідегі молекула санын анықта(3,01*1023)

2-кезең

Жаңа сабақты меңгеруге дайындық

Ой қозғау

Жаңа сабақ

Оқушыларды сабақ мақсатымен таныстырып өтіп, жаңа материалды түсіндіру.

Судың айырылу реакциясын мысалға ала отырып теңдеудің сол жағы мен оң жағындағы формулаларды, қойылатын таңбаларды, индекстерді жазып көрсеткеннен кейін мұғалім химиялық реакция теңдеуінің коэффициенті деген жаңа ұғымды түсіндіреді. Оқушы коэффициенттің не үшін керектігін білу қажет. Осы мақсатта оқушыларға мынадай сұрақ беріледі:

1. Химиялық реакциялардың мәні неде?

Мұғалімнің оқушыларды химиялық реакцияның мәні бастапқы заттардың атомдары өзара қайта топтасып, жаңадан байланысуында деген тұжырым жасауына бағдарлау керек. Осыған сүйене отырып, мұғалім реакцияны коэффициент арқылы теңестіруді көрсетеді. Химиялық теңдеу коэффициенті жөніндегі білімін бекіту мақсатымен оқушыларға бірнеше теңдеуді теңестіру тапсырылады .

1/ ? AL + S = AL₂S₃

2/ ? Ca + O₂ = ? CaO

3/ ? Fe + O₂ = ? Fe₂O₃

Химиялық теңдеуді қалай оқуға болатындығын мұғалім көрсеткеннен кейін тақтадағы реакция теңдеулерін оқушыларға оқытады .

Жалпы бұдан былай қарай әрбір жазылған формуланы , химиялық теңдеуді ауызша оқытып отыру қажет, яғни оқушыларды химиялық тілмен сөйлей білуге дағдыландыра білген жөн . Оқушыларға химиялық теңдеулер дегеніміз не? деген сұрақ қойылады. Әрине оқушылардың жауабы толық дұрыс болмауы мүмкін . Бірақ бұл сұрақтың қойылуы оқушыларды ойландырып, сабақ барысында алған білімін қорытындылай білуге үйретеді.

Содан кейін мұғалім химиялық теңдеудің алгебралық теңдеуден айырмашылығына тоқталып өтеді .

Оқушылар химиялық теңдеулерді құру ережесін оқулықтан оқып , танысқаннан кейін төмендегі алгоритмді құрады. Ол үшін мұғалім алгоритмнің әрбір жолын өзінің қойған сұрағына жауап алғаннан кейін тақтаға жазып отырады немесе алгоритм кесте түрінде жазылған болса, мұғалім есепті шығару жолдарын қайталағаннан кейін таныстырып шығады. (Оқулықтан қарауға болады.)

Оқулықпен жұмыс

Терминмен жұмыс:

3-кезең

Сабақты бекіту

Диалог

Дәптермен жұмыс

Үлгерімі төмен оқушымен жұмыс

1. Зат массасының сақталу заңын ашқан кім?

2. Зат массасының сақталу заңының анықтамасын айт.

3. Реакция нәтижесінде зат массасының сақталатынын қалай дәлелдеуге болады?

Есептер жинағынан жаттығу орындау

Химиялық диктант.
1.Жай заттар….. …… ….............................................................тұрады.
2.Реакцияға кіріскен зат ……..............……..деп аталады.
3.Мольдік массаның өлшем бірлігі- …………..
4.Химиялық реакция-………...............................

Үлгерімі жоғары оқушымен жұмыс

Өздік жұмыс

1.Мына реакция теңдеулерінің коэффициенттерін қойыңыз:

а) N₂ + H₂ NH₃ ә) CO + O₂ CO₂

б) Al + Cl₂AlCl₃ в) KOH+H₂SO₄ K₂SO₄+H₂O

г) MnO₂ + H₂  Mn + H₂O

2.Реакция нәтижесінде шыққан заттардың формуласын валенттігі бойынша құрыңыз, және реакция теңдеулерінің коэффициенттері қойып теңестіріңіз:

_{III II II II V II}

а) Al+SAlS ә) Ba+O₂BaO б) P+SPS

Үйге тапсырма беру

Бағалау

Өзін-өзі бағалау, мұғалім бағалауы

Графикалық диктант
Na₂SO₄ заты берілген.Сұрақтарға иә жауабын белгімен,жоқ жауабын белгілейміз.
1. Бұл қоспа.
2. 3 заттан тұрады.
3. 3 элемент атомдарынан тұрады.
4. Заттың құрамына оттегінің 4 молекуласы кіреді.
5. Бұл күрделі зат.
6. Берілген затты жай заттарға тек физикалық әдіспен бөліп алуға болады.
7. Берілген затты жай заттарға тек химиялық әдіспен бөліп алуға болады.
8. Қандай әдіспен алынғанына қарамастан заттың құрамы бірдей болады.
9. Заттың құрамында 2 атом О бар.
10. Заттың құрамында 4 атом О бар.

Графикалық диктант
Na₂SO₄ заты берілген.Сұрақтарға иә жауабын белгімен,жоқ жауабын белгілейміз.
1. Бұл қоспа.
2. 3 заттан тұрады.
3. 3 элемент атомдарынан тұрады.
4. Заттың құрамына оттегінің 4 молекуласы кіреді.
5. Бұл күрделі зат.
6. Берілген затты жай заттарға тек физикалық әдіспен бөліп алуға болады.
7. Берілген затты жай заттарға тек химиялық әдіспен бөліп алуға болады.
8. Қандай әдіспен алынғанына қарамастан заттың құрамы бірдей болады.
9. Заттың құрамында 2 атом О бар.
10. Заттың құрамында 4 атом О бар.

Графикалық диктант
Na₂SO₄ заты берілген.Сұрақтарға иә жауабын белгімен,жоқ жауабын белгілейміз.
1. Бұл қоспа.
2. 3 заттан тұрады.
3. 3 элемент атомдарынан тұрады.
4. Заттың құрамына оттегінің 4 молекуласы кіреді.
5. Бұл күрделі зат.
6. Берілген затты жай заттарға тек физикалық әдіспен бөліп алуға болады.
7. Берілген затты жай заттарға тек химиялық әдіспен бөліп алуға болады.
8. Қандай әдіспен алынғанына қарамастан заттың құрамы бірдей болады.
9. Заттың құрамында 2 атом О бар.
10. Заттың құрамында 4 атом О бар.

Графикалық диктант
Na₂SO₄ заты берілген.Сұрақтарға иә жауабын белгімен,жоқ жауабын белгілейміз.
1. Бұл қоспа.
2. 3 заттан тұрады.
3. 3 элемент атомдарынан тұрады.
4. Заттың құрамына оттегінің 4 молекуласы кіреді.
5. Бұл күрделі зат.
6. Берілген затты жай заттарға тек физикалық әдіспен бөліп алуға болады.
7. Берілген затты жай заттарға тек химиялық әдіспен бөліп алуға болады.
8. Қандай әдіспен алынғанына қарамастан заттың құрамы бірдей болады.
9. Заттың құрамында 2 атом О бар.
10. Заттың құрамында 4 атом О бар.

Графикалық диктант
Na₂SO₄ заты берілген.Сұрақтарға иә жауабын белгімен,жоқ жауабын белгілейміз.
1. Бұл қоспа.
2. 3 заттан тұрады.
3. 3 элемент атомдарынан тұрады.
4. Заттың құрамына оттегінің 4 молекуласы кіреді.
5. Бұл күрделі зат.
6. Берілген затты жай заттарға тек физикалық әдіспен бөліп алуға болады.
7. Берілген затты жай заттарға тек химиялық әдіспен бөліп алуға болады.
8. Қандай әдіспен алынғанына қарамастан заттың құрамы бірдей болады.
9. Заттың құрамында 2 атом О бар.
10. Заттың құрамында 4 атом О бар.

Графикалық диктант
Na₂SO₄ заты берілген.Сұрақтарға иә жауабын белгімен,жоқ жауабын белгілейміз.
1. Бұл қоспа.
2. 3 заттан тұрады.
3. 3 элемент атомдарынан тұрады.
4. Заттың құрамына оттегінің 4 молекуласы кіреді.
5. Бұл күрделі зат.
6. Берілген затты жай заттарға тек физикалық әдіспен бөліп алуға болады.
7. Берілген затты жай заттарға тек химиялық әдіспен бөліп алуға болады.
8. Қандай әдіспен алынғанына қарамастан заттың құрамы бірдей болады.
9. Заттың құрамында 2 атом О бар.
10. Заттың құрамында 4 атом О бар.

Графикалық диктант
Na₂SO₄ заты берілген.Сұрақтарға иә жауабын белгімен,жоқ жауабын белгілейміз.
1. Бұл қоспа.
2. 3 заттан тұрады.
3. 3 элемент атомдарынан тұрады.
4. Заттың құрамына оттегінің 4 молекуласы кіреді.
5. Бұл күрделі зат.
6. Берілген затты жай заттарға тек физикалық әдіспен бөліп алуға болады.
7. Берілген затты жай заттарға тек химиялық әдіспен бөліп алуға болады.
8. Қандай әдіспен алынғанына қарамастан заттың құрамы бірдей болады.
9. Заттың құрамында 2 атом О бар.
10. Заттың құрамында 4 атом О бар.

Графикалық диктант
Na₂SO₄ заты берілген.Сұрақтарға иә жауабын белгімен,жоқ жауабын белгілейміз.
1. Бұл қоспа.
2. 3 заттан тұрады.
3. 3 элемент атомдарынан тұрады.
4. Заттың құрамына оттегінің 4 молекуласы кіреді.
5. Бұл күрделі зат.
6. Берілген затты жай заттарға тек физикалық әдіспен бөліп алуға болады.
7. Берілген затты жай заттарға тек химиялық әдіспен бөліп алуға болады.
8. Қандай әдіспен алынғанына қарамастан заттың құрамы бірдей болады.
9. Заттың құрамында 2 атом О бар.
10. Заттың құрамында 4 атом О бар.

Эстафеталық есептер.
№1
28г көміртегі(II) оксидінде қанша зат мөлшері бар. (1 моль)
№2.
0,5 моль оттегідегі молекула санын анықта(3,01*10²³)

Эстафеталық есептер.
№1
28г көміртегі(II) оксидінде қанша зат мөлшері бар. (1 моль)
№2.
0,5 моль оттегідегі молекула санын анықта(3,01*10²³)

Эстафеталық есептер.
№1
28г көміртегі(II) оксидінде қанша зат мөлшері бар. (1 моль)
№2.
0,5 моль оттегідегі молекула санын анықта(3,01*10²³)

Эстафеталық есептер.
№1
28г көміртегі(II) оксидінде қанша зат мөлшері бар. (1 моль)
№2.
0,5 моль оттегідегі молекула санын анықта(3,01*10²³)

Эстафеталық есептер.
№1
28г көміртегі(II) оксидінде қанша зат мөлшері бар. (1 моль)
№2.
0,5 моль оттегідегі молекула санын анықта(3,01*10²³)

Эстафеталық есептер.
№1
28г көміртегі(II) оксидінде қанша зат мөлшері бар. (1 моль)
№2.
0,5 моль оттегідегі молекула санын анықта(3,01*10²³)

Химиялық диктант.
1.Жай заттар….. …… ….............................................................тұрады.
2.Реакцияға кіріскен зат ……..............……..деп аталады.
3.Мольдік массаның өлшем бірлігі- …………..
4.Химиялық реакция-………...............................

Химиялық диктант.
1.Жай заттар….. …… ….............................................................тұрады.
2.Реакцияға кіріскен зат ……..............……..деп аталады.
3.Мольдік массаның өлшем бірлігі- …………..
4.Химиялық реакция-………...............................

Химиялық диктант.
1.Жай заттар….. …… ….............................................................тұрады.
2.Реакцияға кіріскен зат ……..............……..деп аталады.
3.Мольдік массаның өлшем бірлігі- …………..
4.Химиялық реакция-………...............................

Химиялық диктант.
1.Жай заттар….. …….............................................................тұрады.
2.Реакцияға кіріскен зат ……..............……..деп аталады.
3.Мольдік массаның өлшем бірлігі- …………..
4.Химиялық реакция-………...............................

Химиялық диктант.
1.Жай заттар….. …… ….............................................................тұрады.
2.Реакцияға кіріскен зат ……..............……..деп аталады.
3.Мольдік массаның өлшем бірлігі- …………..
4.Химиялық реакция-………...............................

Химиялық диктант.
1.Жай заттар….. …… ….............................................................тұрады.
2.Реакцияға кіріскен зат ……..............……..деп аталады.
3.Мольдік массаның өлшем бірлігі- …………..
4.Химиялық реакция-………...............................

Өздік жұмыс

1.Мына реакция теңдеулерінің коэффициенттерін қойыңыз:

а) N₂ + H₂ NH₃

ә) CO + O₂ CO₂

б) Al + Cl₂AlCl₃

в) KOH+H₂SO₄ K₂SO₄+H₂O

г) MnO₂ + H₂  Mn + H₂O

2.Реакция нәтижесінде шыққан заттардың формуласын валенттігі бойынша құрыңыз, және реакция теңдеулерінің коэффициенттері қойып теңестіріңіз:

_{III II II II V II}

а) Al+SAlS ә) Ba+O₂BaO б) P+SPS

Өздік жұмыс

1.Мына реакция теңдеулерінің коэффициенттерін қойыңыз:

а) N₂ + H₂ NH₃

ә) CO + O₂ CO₂

б) Al + Cl₂AlCl₃

в) KOH+H₂SO₄ K₂SO₄+H₂O

г) MnO₂ + H₂  Mn + H₂O

2.Реакция нәтижесінде шыққан заттардың формуласын валенттігі бойынша құрыңыз, және реакция теңдеулерінің коэффициенттері қойып теңестіріңіз:

_{III II II II V II}

а) Al+SAlS ә) Ba+O₂BaO б) P+SPS

Өздік жұмыс

1.Мына реакция теңдеулерінің коэффициенттерін қойыңыз:

а) N₂ + H₂ NH₃

ә) CO + O₂ CO₂

б) Al + Cl₂AlCl₃

в) KOH+H₂SO₄ K₂SO₄+H₂O

г) MnO₂ + H₂  Mn + H₂O

2.Реакция нәтижесінде шыққан заттардың формуласын валенттігі бойынша құрыңыз, және реакция теңдеулерінің коэффициенттері қойып теңестіріңіз:

_{III II II II V II}

а) Al+SAlS ә) Ba+O₂BaO б) P+SPS

Өздік жұмыс

1.Мына реакция теңдеулерінің коэффициенттерін қойыңыз:

а) N₂ + H₂ NH₃

ә) CO + O₂ CO₂

б) Al + Cl₂AlCl₃

в) KOH+H₂SO₄ K₂SO₄+H₂O

г) MnO₂ + H₂  Mn + H₂O

2.Реакция нәтижесінде шыққан заттардың формуласын валенттігі бойынша құрыңыз, және реакция теңдеулерінің коэффициенттері қойып теңестіріңіз:

_{III II II II V II}

а) Al+SAlS ә) Ba+O₂BaO б) P+SPS

Өздік жұмыс

1.Мына реакция теңдеулерінің коэффициенттерін қойыңыз:

а) N₂ + H₂ NH₃

ә) CO + O₂ CO₂

б) Al + Cl₂AlCl₃

в) KOH+H₂SO₄ K₂SO₄+H₂O

г) MnO₂ + H₂  Mn + H₂O

2.Реакция нәтижесінде шыққан заттардың формуласын валенттігі бойынша құрыңыз, және реакция теңдеулерінің коэффициенттері қойып теңестіріңіз:

_{III II II II V II}

а) Al+SAlS ә) Ba+O₂BaO б) P+SPS

Өздік жұмыс

1.Мына реакция теңдеулерінің коэффициенттерін қойыңыз:

а) N₂ + H₂ NH₃

ә) CO + O₂ CO₂

б) Al + Cl₂AlCl₃

в) KOH+H₂SO₄ K₂SO₄+H₂O

г) MnO₂ + H₂  Mn + H₂O

2.Реакция нәтижесінде шыққан заттардың формуласын валенттігі бойынша құрыңыз, және реакция теңдеулерінің коэффициенттері қойып теңестіріңіз:

_{III II II II V II}

а) Al+SAlS ә) Ba+O₂BaO б) P+SPS