К?ні
Саба?ты? та?ырыбы: Химиялы? элементтерді? валенттілігі.
Саба?ты? ма?саты: Білімділік: Валенттілік туралы т?сінік беру. Екі элементтен т?ратын затты? берілген формуласы бойынша валенттіліктерін аны?тау?а ?йрету. Дамытушылы?: Валенттілік ??ра отырып ойларын тере?детіп дамыту. Т?рбиелік: ?жымды? ж?мыс?а, таза жазу?а т?рбиелеу.
??рал − жабды?тар: Химиялы? та?балар ж?не элементтерді? салыстырмалы атомды? массасы берілген кесте. Саба?ты? т?рі: аралас саба?. ?діс-т?сілі: ?зіндік ж?мыс.
Тірек білім мен біліктер: Элементтерді? химиялы? та?басын білу, салыстырмалы молекулалы? массаны аны?тау, индекс, коэффициент, е? кіші орта? еселік.
Білім мен біліктерін тексеру: О?ушыларды? салыстырмалы молекулалы? массаны есептеу біліктерін химиялы? формула туралы т?сініктерін тексеру ж?не бекіту ма?сатында ??растырыл?ан 10−15 минут?а есептелген ?зіндік ж?мыс ?сынылады.
1 – н?с?а.
1.Химиялы? та?балар ар?ылы ?рнекте: оттегіні? бес молекуласы; оттегіні? екі жеке атомы; оттегіні? бір молекуласы; екі молекула оттегі;
2.Na2CO3 химиялы? формуласы нені к?рсетеді?
2 – н?с?а.
1.Т?мендегі белгілер нені к?рсетеді: 5Н; Н2; 7Н2;
2.HNO3 химиялы? формуласы нені к?рсетеді?
3 – н?с?а
1.Химиялы? та?балар ар?ылы жазып ?рнекте: к?кіртті? бес атомы; сутегіні? бір ,молекуласы; суды? ?ш молекуласы; сутегіні? ?ш молекуласы;
2.Н3РО4 химиялы? формуласы нені к?рсетеді?
4 – н?с?а
1.Т?мендегі химиялы? формулалар нені к?рсетеді? 3О2; 5О; О;
2.К?кірт ?ыш?ылыны? химиялы? формуласы – Н2SO4. Осы формула бойынша ,,,,,,,,,,,,?ыш?ылды? санды? ж?не сапалы? ??рамын к?рсет.
Жа?а материалды о?ыту:
1. О?ушыларды бейметалдарды? сутекті ?осылыстарыны? мысалында атом валенттілік теріні? жа?а ?асиеттерімен таныстыру. HBr, H2S, PH3, SH4, CH4, H2O, NH3. Валенттілікке аны?тама бергеннен кейін, жо?арыда к?рсетілген заттарды? формулалары жазылып, о?ушыларды бромны?, к?кіртті?, фосфорды?, кремнийді?, к?міртегіні?, оттегіні? ж?не азотты? валенттіліктерін осы элементтер мен ?осыл?ан сутегі атомдарыны? жалпы саны бойынша аны?тау?а жатты?тыру ж?мысы ж?ргізіледі.
2. Егер бір элементті? валенттілігі белгілі болса екінші элементті? валенттілігін табу?а болатынды?ын Al2O3 мысалымен т?сіндіреміз.
Оны? алгоритмі ?сынылады. (м??алім б?л алгоритмді кесте т?рінде та?та?а іліп ?оюына болады)
1. ?осылысты? формуласы жазылады: Al2 O3 ; ІІ
2. ?осылыста?ы оттегі атомыны? валенттігі белгілі, оны рим санымен ?стіне жазу: Al2O3 ;
3. Оттекті? валенттігін оны? индексіне к?бейтіп, алюминийді? индексіне б?лу:
ІІ * 3 = 6; 6 : 2 = III; ІІІ ІІ
4. ?осылыста?ы алюминийді? валенттігі ?шке те?, оны рим санымен ?стіне жазу: Al2O3;
Т?ра?ты ж?не ауыспалы валенттілік туралы т?сінік беріледі. О?ушылар?а д?птеріне т?ра?ты валенттілік са?тайтын элементтерді жаздырамыз.
I - валентті Na, K, Ag, H; IІ – валентті Mg, Ca, Ba, Zn, O; III – валентті Al
Элементтерді? ауыспалы валенттілік к?рсететіндігін д?лелдейміз. FeCl2, FeCl3, SO2, SO3, PbO2, CO, CO2 ?осылыстарын мысал?а ала отырып, б?л заттарды? аталуында?ы ерекшелікті т?сіндіреміз. Мысалы, к?міртегі (II) оксиді, к?міртегі (IV) оксиді.
Жа?а материалды бекіту: Формуласы бойынша химиялы? элементтерді? валентілі гін табуды ?йрету ма?сатында т?мендегі жатты?улар орындатамыз. Т?мендегі сутегі мен оттегіні? ?стіне рим цифры ар?ылы валенттілігі ?ойыл?ан, ?осылыста?ы ?ал?ан элементтерді? валенттілігін рим цифрымен жазып к?рсеті?дер.
І н?с?а: H2, MgO, Al2O3, HCl, P2O5,
ІІ н?с?а: SiH4, Na2O, BaO, Ag2O, H2O,
ІІІ н?с?а: N2O5, NH3, MnO2, ZnO, N2O,
Егер б?л ж?мысты о?ушылар саба?та ?лгере алмаса, ?йде ая?тау тапсырылады.
?йге тапсырма беру: §11. (1-10) Ж?мыс д?птері.
