К?ні
Саба?тарды? та?ырыбы: Физикалы? ж?не химиялы? ??былыстар. Химиялы? реакцияларды? белгілері.
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік; Химиялы? ??былысты? физикалы? ??былыстан айырмашылы?ын т?сіндіру, химиялы? реакцияны? алуан т?рлілігімен таныстыру, химиялы? реакцияны? басталуы мен ж?ру барысыны? жа?дайын ж?не химиялы? реакцияны? негізгі белгілерін ба?ылау?а ?йрету.
Дамытушылы?: ??былыстарды? айырмашылы?ы мен ??састы?ын айыра отырып ойларын дамыту.
Т?рбиелік: ?з еркімен ж?мыс жасау?а, ой ын жеткізе білуге т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: аралас саба?.
Саба?ты? ?діс-т?сілдері: жеке тапсырма беру, іздендіру.
П?наралы? байланыс: физика, биология.
??рал – жабды?тар: Мыс пластинкасы, магний лентасы, м?рм?рді? немесе борды? т?йірлері, т?з ?ыш?ылыны? ерітіндісі, ?ант т?йірлері, мыс сульфатыны? ерітіндісі, парафин, сынауы?тар, шыны т?тіктер, ?ыс?ыш, спиртшам, тигель, электронды? о?улы?.
Тірек білім мен біліктер: Физикалы? ??былыс, зертханалы? ??ралдармен ж?мыс істей білу.
Саба?ты? барысы: О?ушыларды? білім мен біліктерін тексеру ?шін таза заттар мен ?оспаларды ажырата білуге арнал?ан т?мендегі тапсырмаларды беруге болады.
1. Келтірілген тізімнен заттар мен ?оспаларды жеке б?ліп жазы?дар:ауа,темір,ас т?зы,с?т.
2. ?зі? білетін ?оспаларды б?луді? ?дістерін ?олданып, судан мына заттарды ?алай б?луге болатынды?ын к?рсет: а/?ант: ?/ бор: б/ бензин: в/ ас т?зы. ?андай ?асиеттеріне с?йеніп, б?л заттарды судан б?лді??
3. Т?мендегі келтірілген ?дістермен ?андай ?оспаларды б?луге болатынды?ына мысал келтір : а/ с?зу: ?/ суалту: б/ т?ндыру.
Жа?а материалды о?ыту:О?ушыларды? физика курсынан ал?ан біліміне с?йене отырып, физикалы? ??былыс кезінде затты? пішіні мен агрегатты? к?йіні? ?згеретінін еске т?сіре келіп, химиялы? ??былыс туралы т?сінік беру. Осы?ан орай химиялы? ??былыс заттар ?асиетіні? ?те к?рделі ?згерістері екендігін о?ушылар?а таныстыру. Саба?ты таби?атта?ы заттарды? т?рлі ?згерістерін еске т?сіре отырып, ??гімелеуден бастаймыз. О?ушылар?а мынадай с?ра?тар береміз:
1. Таби?атта ж?ретін ?андай ?згерістерді білесі??
2. Таби?атта?ы ?зі? ба?ыла?ан заттар ?згерісіне мысал келтір.
3. Заттарда?ы бай?алатын ?згерістерді? барлы?ы бірдей ме?
Физикалы? ж?не химиялы? ??былыстарды ?зара салыстыру ар?ылы жа?сы н?тижеге жетуге болады. Б?л ?шін о?ушылар шыны т?тікті ию, ?антты ?нта?тау, еріту ж?не жа?у, парафинді бал?ыту т?жірибелерін жасайды. Т?жірибе н?тижесінде о?ушылар затты? ?асиетін ?згермегенін, жа?а зат т?зілмегенін к?ріп ?орытындылайды. Ал ?анатты жа?у кезінде о?ушылар назарын жа?а зат – к?мір мен су т?зілгеніне аударамыз. Осыдан кейін магнийді, парафинді жа?у, мыс пластикасын к?йдіру т?жірибесі ж?ргізіледі. О?ушылар жа?а заттарды? т?зілуіне назар аударады. Сонымен ??былыстар екіге б?лінеді – физикалы? ж?не химиялы? деген ?орытынды жасалады. О?ушыларды о?улы?пен ж?мыс істеуге ж?не о?улы?тан аны?таманы таба білуді да?дыландыру ?шін о?улы?тан физикалы? ж?не химиялы? ??былыстарды? аны?тамасын табуды тапсыру керек. Химиялы? ??былысты? химиялы? реакция деп аталатынды?ын, химиялы? реакциялардын ?з белгілері бола- тынды?ы айтылып, ?р т?рлі белгілері бар реакциялар жасап к?рсетіледі: ерітінділерде т?нба т?зілу
( мысалы, BaSO4,AgCl,т.б) газ б?ліну(H2, O2, NH3, CO2, т.б.), батареяда то?ты? пайда болуы, соны? ?серінен электр шамыны? жануы химиялы? ??былыс екендігі т?сіндіріледі. О?ушыларды? назарын е? басты ?орытынды?а аудару керек: химиялы? реакцияны? е? негізгі белгісі жа?а заттарды? т?зілуі.Содан со? реакцияны? ж?ру жа?дайлары ?арастырылады.
Жа?а материалды бекіту ?шін о?ушылар т?мендегі с?ра??а жауап береді.
1. Мына ??былыстарды? ?айсысы химиялы? ??былыс?а жатады: а)?ар ?иыршы?тары- ны? т?зілуі; ?) ?антты? к?мірленуі.
Одан со? сыныпта о?ушылар?а мына тапсырмаларды орындатамыз. Т?менде келтірілген мысалдардан а) физикалы?: ?) химиялы? ??былысты б?ліп жаз: парафинні? бал?уы, жа??аны? к?мірленуі, с?тті? ашуы, темірді? таттануы, а?ашта ?ырауды? пайда болуы, электр шамы ?ылыны? ?ызаруы, ?антты? к?мірленуі, ?антты? суда еруі.
?йге тапсырма беру. §4,5. 16-бет, 1-8 жатты?улар,17-бет 1-7 жатты?улар.
