Pisa типтік тест тапсырмаларыны? ?лгілері
Та?ырыбы: Химия ?ндірісіні? географиясы.
1.?аза?станда?ы ал?аш?ы химия к?сіпорындары – Шымкент сантонин зауыты 1884 жылы ашылды.Ол ашы жусанды ??деу ар?ылы сантония д?рісін шы?арды.(1885 жыл 189 п?т).Осы зауытты? негізінде Шымкент химия-фармацевтика зауыты ??рылды.(?азіргі Химфарм А?)
Не себептен жусан ?сімдігін алын?ан ж?не оны? ?асиеті ?андай ?
2 .?аза?станны? Батыс б?лігінде хром ?осылыстары ?ндірілуде. Б?л ?осылыстар зауытынан к?нделікті ?мірімізде ?олданатын бояулар ,фотоматериалдарымыз , тоты?тыр?ыш ретінде,тері илеуде ?олданылады.Керемет от?а т?зімді зат..
Картадан хром кен орынын табы?дар.Хром ?осылысыны? зауыты
?ай ?алада орналас?ан? 1 сурет.
3. ?азіргі кезде ірі ?ндіріс орындарыны? к?рт дамуы, ?ндіріс ?рдісінде олардан б?лінетін улы заттар ?зен, к?л, те?із, жер асты суларыны? ластануына ?келіп со?тыруда. Ал суды? ластануы ?р т?рлі ерекше ауруларды? тууына себепші болып отыр.Суды? ?олданылмайтын жері жо?. ?р адам?а пайдалану ?шін к?ніне екі литр су жеткілікті. Ал ?ндірісте, ауыл шаруашылы?ында су ?лде?айда к?п ?олданылады. Химия ?нерк?сібі – экологиялы? жа?ынан е? «лас» салаларыны? бірі.Экологиялы? жа?ынан ластан?ан жерлерді залалсыздандыру м?мкінбе?
Кестеден «И?» немесе «Жо?» жауаптарыны? бірін айналдыра сызы?ыз.
Р/с
Экологиялы? жа?ынан ластан?ан жерлерді залалсыздандыру м?мкінбе?
И? немесе Жо?
1
Ауаны залалсыздандыру
И? / Жо?
2
Топыра?ты залалсыздандыру
И? / Жо?
3
Жер асты суларды залалсыздандыру
И? / Жо?
4. Б?л элемент к?нделікті ?мірде жиі ?олданылады.Белокты? ??рамына кіреді,шашты? каротинде,??сты? ?ауырсынында,жануарлар ж?нінде ж?не жанартаулар ат?ыла?анда б?лініп шы?атын газды? ??рамында к?п болады,?ыш?ыл жауын болып жауып ,металл б?йымдарды б?лдіреді.Б?л ?андай элементтер туралы айтыл?ан?( 2-суретке зер салы?ыздар)
2-сурет.
?анайналым ж?йесі.
?ан айналу ж?йесі бір- бірімен байланыс?ан екі айналымнан т?рады. Ж?рек – фиброзды-б?лшы? етті орган, ол ?анны? тамырлармен а?ып т?руын ?амтамасыз етеді. Адам ж?регі ?зара б?лінген ж?не ?а?па?шалары бар, т?рт камерадан т?рады.?ан айнал?анда ?зімен бірге барлы? жасушалар?а оттегі, ?орек заттар тасып ж?не к?мір?ыш?ыл газы мен метоболизм ?німдерін шы?аруды ?амтамасыз етеді.
1.Т?менде к?рсетілген суретте ?лкен ?ан айналу ж?йесі ?ай жа?тан басталатыны? к?рсет.
А)Сол жа? ?арыншадан .?)О? жа? ?арыншадан.
Б)Сол жа? ??ла?шадан. В)О? жа? ??ла?шадан
2. Н?рлы а?ыл, жылы ж?рек, ысты? ?айрат осы ?ш ?асиет адам бойынан табылса онда ол адамны? табананыны? топыра?ын к?зге с?ртерлік - деп Абай атамыз айт?ан екен.
Осы м?тінде ?ай а?за м?шесі жайында айтыл?ан.
3.Айнаш картошка аршып отырып,?олын кесіп алды.Айнаш ?андай жолмен ?анды то?татуы м?мкін.......
4.С?йкестікті тап:
?антамырлар т?рері
??рылыс ерекшеліктері
1.Артериялар
А)?анды м?шелерден ж?рекке тасымалдайды
2.Веналар
Б)Микрсокопиялы? ?те ?са?
3.?ылтамырлар
В)Е? ірі ?антамыры
Ішкі секреция бездері
І тапсырма
Бір к?ні Хожун д?рігер адам а?засын зерттеу ?шін ,адамны? ішкі секреция бездеріне м?н бере бастады.Сол кезде оны? бай?а?аны,адам ?арынсыз, бір ?кпемен, бір б?йрекпен, жарты бауырмен ?мір с?ре алады. Адам а?засында онша?ты ішкі секреция бездері бар, оларды? салма?ы 100 гр болады. Егер адамны? салма?ы 0,5 гр гипофиз безін алып тастаса адам ?леді.
С?ра?: а) Ішкі секреция бездері ?те кішкентай бол?анымен а?за ?шін ма?ызы ?те зор.Неліктен?
?) А?зада олар ?андай ?ызмет ат?арады?
2.тапсырма Адамны? ?міріне, денсаулы?ына биологиялы? белсенді заттар ферменттер, витаминдер ж?не гормондар ?сер етеді. Мысалы: ?ауіп т?нгенде жануарлар, ж?гірер алдында спортсменні? ?анында адреналин к?бейіп кетеді.
С?ра?: Гормондарды? а?за?а ?сері ?андай?
3.тапсырма С?йкестендір.
Гормондар
Б?лінетін бездер
Тироксин
?й?ы безі
Паратгормон
?ал?анша безі
Инсулин
?ал?аншама?ы безі
?су гормоны
Б?йрек ?сті безі
Адреналин
Гипофизді? алдын?ы б?лігі
тапсырма
Кальций.Кальцийді? косылыстары.
1 тапсырма
1808 жылы а?ылшын химигі Хэмфри Дэви ашты. ?осылыстарында +2 тоты?у д?режесін ж?не ІІ валенттілік к?рсетеді. Б?лщы? ет ж?мысына ?ажет фермент ?ызметі мен ?ан ?ю ж?йесі ?шін . Ол кейбір фермент ж?мысын жеделдетеді, адам ж?не мал с?йектері мен тістері ??рамына кіреді. Адам ж?не мал азы?ында м?лшері жетіспесе, мал рахит ауруына шалды?ады, ж?рек ж?мысы ?лсірейді,?анны? сапасы кемиді. Минералдарыны? ?оры ?аратау ?нірінде.М?рм?рді?,борды?,?ктасты? негізгі ??раушысы.
C?ра?: Б?л ?ай элемент? Б?л элемент жайында не білеміз?
2.тапсырма О?ушылар осы элементті т?рмысты? жа?дайда пайдалан?анда реакция ж?ре баста?ан. Ca + 2 H 2 O = Ca (OH) 2 +H 2 реакция барысында
С?ра?: нені бай?а?ан ? Т?рмысты? жа?дайда Ca (OH) 2 ?андай зат алу?а болады?.
3 тапсырма .Т?менде келтірілген м?мкін пайымдауларды ?р ?атардан «И?»немесе «жо?»деп айналдыра сызы?ыз.
Кальций атомыны? пайда болуына келесі пайымдаулар д?рыс па?
И? \Жо?
Кальций сирек кездесетін металдар алуда тоты?сыздандыр?ыш
И? \Жо?
Парфюмериалар,опалар мен тіс пасталарыны? ??рамында ?олданады.
И? \Жо?
Ауадан к?мір?ыш?ыл газын сі?іреді.
И? \Жо?
4 тапсырма “ Со??ы с?зді ма?ан ?алдыр ” ашы? тест
- Химиялы? реакцияны? негізгі типтері .......
- Реакция?а екі жай зат т?сіп, н?тижесінде .....
- Реакция?а бір жай зат ж?не бір к?рделі зат т?сетін, н?тижесінде .....
- Екі немесе бірнеше жай заттардан, н?тижесінде ....
?ыш?ылдар
1.тапсырма 1.Бір топ балалар топсеруенге шы?анда алдынан мына \а,б суреттегі \ ж?ндікке ж?не ?сімдікке тап бол?ан .Б?л ж?ндікпен ?сімдікті? арасында ?андай ??састы? бол?ан.