Жер ?ыртысында 9%бар. ?аза?станда бокситтерді? белгілі кен орындары ?останай ж?не А?т?бе облыстарында орналас?ан. Павлодар алюминий зауытында металл к?йіндегі алюминий ?ндіріледі
Француз ?алымы Сент- Клер Девиль 1854 жылы т???ыш рет ?ндірісте ?олдану?а жарайтын т?сілмен таза алюминий алды. 1855 жылы б?кіл д?ние ж?зілік Париж к?рмесіне “Девиль к?місі ” деген атпен салма?ы 0,5 кг к?міс т?сті жа?а металл ?ойылды. Алюминий ол кезде ?те ?ымбат 1 кг 2400 марка болды. Ол ба?а сол кездегі алтыннан к?п ?ымбат еді. Оны? ?ымбатты?ы к?пшілікке б?л металды? асылды?ыны? ай?а?ы секілді болып к?рінді. Наполеон ІІІ б?л жа?а метал?а ?атты ?ызы?ып б?кіл армия?а т?сбелгі мен бассауыт со?тырма?шы болды. 1899 жылы Лондонда ата?ты химик Д. И. Менделеевке ?ымбат сыйлы? ретінде сол кездегі аса ба?алы металдар алтын мен алюминийден жасал?ан таразы ?сынылды. ?лбетте, оны? ба?асы ?азір к?п арзандады. Металдар арасында алюминий жер ?ыртысында е? к?п тара?ан элемент. Практикалы? ма?ызы зор металдарды? бірі.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Панорамалы? саба? "Алюминий"»
9 сынып
Химия пәнінің мұғалімі:
Шалдыбаева Шынар Кентайқызы
Сабақтың технологиялық картасы
Жаңа сабақ
Жаңа сабақты бекіту
Ауызша баяндау
Туысын тап
Кім жүйрік?
Мақсаты:
Оқушыларға алюминийдің табиғатта таралуы ,физикалық,химиялық қасиеттерімен , маңызы және қолданылуымен таныстыру.
“ Қанатты металл”
Болмасам да айтарлықтай салмағым,
Мен көбіңнен ардақтымын
Ұшақ болып аспанға ұшып қалықтап
Жердің жүзін , көк аспанды шарладым ,
Қымбат болдым алтыннан да ертеде
**** **** ****
Алюминий болашағым зор менің,
Көп қолданыламын елде мен
Өзім жұмсақ болған менен,
Құймам берік, улы емеспін.
Табиғатта таралуы
Боксит
Криолит
Жер қыртысында 9% бар. Қазақстанда бокситтердің белгілі кен орындары Қостанай және Ақтөбе облыстарында орналасқан. Павлодар алюминий зауытында металл күйіндегі алюминий өндіріледі.
Нефелин
Алунит
Француз ғалымы Сент- Клер Девиль 1854 жылы тұңғыш рет өндірісте қолдануға жарайтын тәсілмен таза алюминий алды. 1855 жылы бүкіл дүние жүзілік Париж көрмесіне “Девиль күмісі ” деген атпен салмағы 0,5 кг күміс түсті жаңа металл қойылды. Алюминий ол кезде өте қымбат 1 кг 2400 марка болды. Ол баға сол кездегі алтыннан көп қымбат еді. Оның қымбаттығы көпшілікке бұл металдың асылдығының айғағы секілді болып көрінді. Наполеон ІІІ бұл жаңа металға қатты қызығып бүкіл армияға төсбелгі мен бассауыт соқтырмақшы болды. 1899 жылы Лондонда атақты химик Д. И. Менделеевке қымбат сыйлық ретінде сол кездегі аса бағалы металдар алтын мен алюминийден жасалған таразы ұсынылды. Әлбетте, оның бағасы қазір көп арзандады. Металдар арасында алюминий жер қыртысында ең көп тараған элемент. Практикалық маңызы зор металдардың бірі.
Атом құрылысы
Аl ІІІ периодта, ІІІ топта, негізгі топшасында
Аl 1s 2 2 s 2 2 p 6 3 s 2 3 p 1
Al /13 протон, 14 нейтрон / 13 электрон Ar = 27
Валентілігі ІІІ
Тотығу дәрежесі +3
Физикалық қасиеттері
Күмістей ақ түсті
Жеңіл металл
Бүйірлі орталынған торы бар
d -2,7г/см3
t – 660,24 С
t – 2500 С
Иілгіштік қасиеті жоғары
Электрөткіздігіштігі , жылуөткіздігіштігі жоғары
Химиялық қасиеттері:
Al 2 O 3 AlCl 3 AlP
Al 4 C 3 Al Al(O H ) 3
Al 2 ( SO 4 ) 3 Na/ Al(O H ) 4 / Al( N O 3 ) 3
Алюминий өндірісінің сызбасы
Ұсақталу
NaAlO2
Авто-
клав
Боксит
Al2O 3 nH2O
NaOH
Al(OH)3
n H2O
Al2O3
глино
зем
Al2O3-10%
+ криолит
90 %
Al
Құйманыңаты
Қолданатын орны
Химиялық құрамы,%
Al-93-96%;Cu-3,5-5%;
Mg-0,3-1 %;Mn-0,3-1%
Машина, авио,авто,прибор құрылысында
Дюралюмин
Ракета техникасында, химиялық аппараттарда,үй және темір жол құрылысында
Al-91-94%;Mg-5-8%;
Mn-0,5-1%
Магналий
Силумин
Машина жасау
Al-85-90%;Si -10-15%
Қолдану мөлшеріне қарағанда темір құймаларынан кейін екінші орын алады.
Қолданылуы:
жұқа фольга, кабель, қаңылтыр, айна өндірісіне
конденсаторлар жасау пайдаланады
авиациялық өнеркәсіпте Al электротехникада электр
сымдарын жасау
химиялық аппаратураларда ыдыс-аяқ
құрылыс материалдары « күміс » бояу
Қолданылуы:
жұқа фольга, кабель, қаңылтыр, айна өндірісіне
конденсаторлар жасау пайдаланады
авиациялық өнеркәсіпте Al электротехникада электр
сымдарын жасау
химиялық аппаратураларда ыдыс-аяқ
құрылыс материалдары « күміс » бояу
Жаңа сабақты бекіту
“ Туысын тап”сәйкестендіру
Корунд Na 3 AlF 6
Ортоклаз Al 2 O 3
Боксит KNaAlSiO 4
Криолит KAlSi 3 O 10
Нефелин Al 2 O 3 *H 2 O
“ Кім жүйрік ? ”
54г. алюминий ұнтағы мен 128г. Темір оксидін қыздырғанда түзілетін қоспадағы әрбір құрауыштың массалық үлесін анықтаңдар.
2 . Al 2 S 3 Al AlCl 3 Al/OH/ 3 Al 2 O 3 Al 2 /SO 4 / 3
