Открытый урока на тему "Алкендер"

                          ?ЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСТЫ? БІЛІМ БАС?АРМАСЫ   

                                             Ашы? саба?

Саба?ты? та?ырыбы: «Алкендер»

?ткізген:  ?ызылорда политехникалы? колледжіні? химия п?н о?ытушысы

                          Абдраман Алима

?ызылорда ?аласы

Саба?ты? жоспары:
Саба?ты? та?ырыбы. “Алкендер”
Саба?ты? ма?саты: а) Білімділік: ?аны?па?ан к?мірсутектер жайлы ??ымды т?сіну ар?ылы білімді тере?дету;
?) Дамытушылы?: Алкендер туралы ой-?рісін толы?тыру, ой ша?ыру, жеке, топтасып ж?мыс істеуге да?дыландыру;

б) Т?рбиелік: Саба? т?сіндіру барысында о?ушыларды саналы т?рде ?з бетінше ізденуге, ??ыптылы? пен жауапкершілікке жетелеу.

Саба?ты? к?рнекілігі: ACTIVBOARD та?тасы, ба?алау пара?ы;
Саба?ты? ?дісі: Баяндау,с?ра?-жауап, Венн диаграммасы, де?гейлеп-саралап о?ыту;

Саба?ты? т?рі: да?ды мен шеберлікті ?алыптастыру

Саба?ты? барысы:
1. ?йымдастыру;
2. Жа?а саба?ты т?сіндіру
3. Саба?ты бекіту;
4. ?орытындылау;
5. ?йге тапсырма беру.

                     Жа?а саба?ты? т?сіндірілуі:

?аны?па?ан к?мірсутектер

К?мірсутектер

Жалпы формуласы

?кілі

Байланыс сипаты

Алкендер

Алкадиендер

Алкендер 

С п  Н2п

Сп  Н 2п – 2  

 Сп  Н2п – 2  

Н2 С =  СН2 

Этилен (этен)

 С = С = СН2

Аллен(пропадин)

 НС=СН       

Ацетелин (этин)

– бір ?ос байланыс

– екі ?ос байланыс

- ?ш байланыс

• Алкендер – молекула ??рамында бір ?ос байланысы бар, жалпы формуласы C2H2n болатын ?аны?па?ан к?мірсутектер.
• Алкендер этилен ?атарыны? к?мірсутектері немесе олефиндер деп те аталады.

                                            Алкендерді? ??рылысы:

А)                                                          ?)                                          

Этилен молекуласыны? шар?зекті (а) ж?не масштабты (?) модельдері

 Молекула ??рылысын мынадай формулалар кескіндейд

                       H        H                                 H               H

                      . .        . .                                   \                /    

                      C  : :  C                                   C     =     C

                      . .        . .                                   /                \

                      H        H                                 H                H

             Этиленні? электроны?             Этиленні? ??рылымды?

                    фромуласы                           фромуласы

Алкандар мен алкендерді? гомологты? ?атары

Алкандар

CnH2n+2

Алкендер

CnH2n

Молекулалы? формуласы

Атауы

Молекулалы? формуласы

Атауы

 CH4

 C2H6

 C3H8

 C4H10

 C5H12

 C6H14

 C7H16

 C8H18

 C9H20

 C10H22

Метан

Этан

Пропан

Бутан

Пентан

Гексан

Гептан

Октан

Нонан

Декан     -

C2H4

C3H6

C4H8 

C5H10

C6H12

C7H14

C8H16

C9H18

C10H20

        -

Этен (этилен)

Пропен (пропилен)

Бутен  (бутилен)

Пентен (амилен)

Гексен (гексилен)

Гептен (гептилен)

Октен (октилен)

Нонен (нонилен)

 Децен (децилен

Алкендерді? атаулары мен изомерлері.

Нормальді алкендерді

Алкендерге изомерленуді? бірнеше т?рі т?н.

1.К?міртек ?а??асыны? изомері:

1           2     3       4                                                              1           2   3

CH2=   CH-CH2- CH3                                                         CH2=   C- CH3

                                                                                                         |

                                                                                                        CH3

            Бутен-1                                                                2- метилпропен-1

 

2. Еселі байланысты? орнына ?арай изомерлену.

1.      2     3       4                    1        2     3     4                          

     CH2= CH-CH2- CH3              CH2- CH=CH- CH3

    Бутен – 1                         Бутен – 2

3. Класаралы? изомерлену.

      H2C – CH2                                  CH2

           |      |                                          /\

      H2C – CH2                             H2C – CH – CH3

І де?гейлік тапсырма.
Диаграмма “К?белек” кезе?інде ACTIVBOARD та?тасына іске ?осып, та?та?а к?белекті? суреті салынады. К?белекті? екі ?анатына ?ткен та?ырып бойынша ?аны??ан к?мірсутек пен жа?а та?ырыпта?ы  ?аны?па?ан к?мірсутектерді? айырмашылы?тарын жазу ар?ылы жа?а саба?ты т?сіндіру ар?ылы саба? бекітіледі.

ІІ де?гейлік тапсырма: Тест

1. C – H  σ-байланысы болуына себепті алкандарды ?асиеттеріне ?андай реакция типтері т?н?

а) ?осылу; ?) орын басу; б) айрылу.

2. Изомерлер дегеніміз не?

а) химиялы? ??рамы бірдей, химиялы? ??рылысы мен ?асиеттері ?рт?рлі заттар; ?) ??рылысы мен ?асиеттері ??сас, біра? ??рамы бір немесе бірнеше CH2 тобына ?згеретін заттар;

б) ?айталанып келетін к?п буна?тардан т?ратын макромолекулалар.

3. Мына ?осылыстарды? ?айсысы метан гомологы:

а) C6 H12;  ?) C15H32;  б) C7H8.

4. C5H10 ??рамды циклопарафинні? неше изомері болады?

а) 2;     ?) 4;      б) 5

5. Метан гомологтарыны? ?аншасы ?алыпты жа?дайда газ к?йінде болады?

а) 2;     ?) 3;         б) 4.

Тест кілті

1. ?)
2. А)
3. ?)
4. ?)
5. Б)

ІІІ де?гейлік тапсырма:

        “ Даналы? а?ашы ” ойыны ойналады. Ойынны? шарты бойынша о?ушылар а?аш басында с?ра?тар жасырыл?ан. Сол с?ра?тар?а о?ушылар жауап беру ар?ылы білім кілтін  табу керек.. Ол с?ра?тар мынадай:

1.?аны?па?ан к?мірсутектерді? ?андай ерекше белгілері бар ж?не олар ?алай жіктеледі?

2.Алкендер деп ?андай к?мірсутектерді атайды?

3.Алкендерді? е? ?арапайым ?кілі ?андай зат?

4.Алкендерді бас?аша ?алай атау?а болады?

5.Молекула ??рылысын ?андай формуламен кескіндеуге болады?

Осы с?ра?тар?а жауап бере отырып, жа?а та?ырып ?орытындыланады. Осыдан кейін саба??а белсенді ?атысып отыр?ан о?ушылар ба?аланып, ?йге тапсырма беріледі.