Саба?ты? та?ырыбы : Оксидтерді? жіктелуі, аталуы мен алу жолдары.
Саба?ты? ма?саты: 1 .О?ушылар?а оксидтерді? ??рамы, ?асиеттері, оксидтерді? бір-бірінен айырмашылы?ы, ?олданылуы туралы т?сіндіру, оксидтерді жіктеуге, салыстыру?а, химиялы? реакция те?деулерін жазып, те?естіре білуге баулу.
2. О?ушыларды? іскерлігін, ?з бетімен ізденуін, ой-?рісін, шы?армашылы? м?мкіндігін дамыту, ?ылыми к?з?арасын ?алыптастыру.
3. ?з бетімен ж?мыс істеп, ?з білімін ?зі тексеріп, ба?алай білуге ?йрету. ?здігінен талпынып, жауапкершілікпен сезінетін саналы, ?негелі ?рпа? т?рбиелеу.
Саба? к?рнекілігі : таблицалар, тірек-сызбан?с?аулар, ?лестірме тест с?ра?тары, де?гейлі тапсырмалар.
Саба? ?дісі : с?ра?-жауап ?зін-?зі бас?ару, жеке топты?, ?жымды? ж?мыс.
Саба?ты? жоспары:
1 .Тест.
2. Жа?а саба?
3. ?зіндік ж?мыс
4 .Екеу ара ж?мыс
5. Де?гейлі тапсырма
6 .Топ ж?мысы
7. Шы?армашылы? ж?мыс
8 .?орытынды
Саба?ты? барысы:
I . ?йымдастыру кезе?і (1-2 мин)
II. ?й ж?мысын тест ж?мысы, с?зж?мба? ар?ылы о?ушыларды? ?ткен саба? бойынша білімдерін тияна?тау.
Тест.
1 .Сутегі атом, ?ыш?ыл ?алды?ынан т?ратын к?рделі зат.
А) оксид
Б ) ?ыш?ыл
В) т?з
2. Заттарды? оттегінде жануы.
А) жану
Б) тоты?у
В) газ б?лу
3. Бинарлы ?осылыс
А) CO2
Б) H2CO3
B) CH3OH
4 .H2SO4 ??рамында?ы ?ыш?ыл ?алды?ыны? валенттілігі.
А) III
Б) I
B) II
5. ?ай ?ыш?ыл т?рі силикаттар деп аталады?
А) к?кірт ?ыш?ылы
Б) к?мір ?ыш?ылы
В) кремнии ?ыш?ылы
6 .Металл атомы орын басу?а бейім, сутегі атомы ?ыш?ыл ?алды?ынан т?ратын к?рделі зат.
А) т?з
Б) ?ыш?ыл
В) оксид
7. Адам а?засында?ы суды? м?лшері
А) 60-65
Б) 65-70
В) 70-75
8 .Е? же?іл газ
А) мыс
Б) сутегі
В) оттегі
9. ?ай ?ыш?ыл т?зы карбонаттар деп аталады?
А) к?кірт
Б) к?мір
В) азот
10 .Электрохимиялы? кернеу ?атарын жаса?ан ?алым?
А) Бекетов
Б) Пруст
В) Менделеев
Жауабы:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
б
б
а
в
в
а
б
б
б
а
II. Жа?а саба? .
Оксидтерді? жіктелуі, аталуы мен алу жолдары
Заттар
Жай заттар К?рделі заттар
Металдар Бейметалдар Оксидтер Негіздер ?ыш?ылдар Т?здар
Na, Ca, K S, C, N Na2O NaOH H2SO4 MgSO4
негіздік оксидтер ?ыш?ылды? оксидтер
CaOàCa(OH)2 SO3àH2SO4
CuOàCu(OH)2 P2O5àH3PO4
CrOàCr(OH)2 CrO3->H2CrO4
Оксидтерді алу
Заттарды? жан?анда К?рделі заттарды? айырылуы
Жай зат жан?анда К?рделі зат жан?анда
4P+O2à2P2O5 2C2H2+5O2à4CO2+2H2O Ерімеітін негіз ?ыш?ыл
Cu(OH)2àCuO+H2O H2SO4àSO3+H2O
Т?здар
CaCO3àCaO+CO2
Оксидтерді? аталуы
MgO- магний оксиді
Al2O3- алюминий оксиді
Cu2O- мыс (I) оксиді
CuO- мыс (II) оксиді
Оксидтерді? жіктелуі
Оксидтер
Негіздік оксидтер Екідайлы оксидтер ?ыш?ылды? оксидтер
CaO- кальции оксиді Al2O3-алюминий оксиді SO3- к?кірт (VI) оксиді
CuO- мыс (II) оксиді ZnO- мырыш оксиді P2O5- фосфор (V) оксиді
III . ?зіндік ж?мыс
Мына оксидтерді жіктеп, аттарын ата?дар
?з бетінше жа?а та?ырыпты ме?герту.
CO2, SiO2, MnO2, BaO, NO2, Al2O3, Cr2O3, CO
Жауабы:
Металл оксиді Бейметалл оксиді
BaO – барий оксиді CO2- к?міртек диоксиді
MnO2- марганец оксиді SiO2- кремний диоксиді
Cr2O3- дихром триоксиді NO2- диазот триоксиді
Al2O3- диалюминий триоксиді CO- к?міртек оксиді
О?ушылар бірін-бірі тексеріп ба?алайды.(та?та?а д?рыс жауабына ?арап)
IV. Екеуара ж?мыс (о?ушылар бірлесе отырып реакция те?деулерін ая?тайды)
1.P2O5+..->H3PO4
2.Na2O+….->NaOH
3.K2O+….->KCl+H2O
4.PH3+….->P2O5+H2O
5.SO3+….->Na2SO4+H2O
6.CaO+….->CaSiO3
Жауабы: (д?рыс жауаптары ар?ылы білімдерді тексеріліп ба?аланады)
1.P2O5+ 3H2O->2H3PO4
2.Na2O+ H2O ->2NaOH
3.K2O+2HCl ->KCl+H2O
4.2PH3+4O2->P2O5+3H2O
5.SO3+ 2NaOH ->Na2SO4+H2O
6.CaO+SiO2-> CaSiO3
V . ?шде?гейлі тапсырма (тапсырманы орындауды о?ушылар бір уа?ыттай бастайды, ?р?айсысы ?з білім шы?ына, ?з ?абілеттеріне ?арай жетеді)
«3»
Мына оксидтерді алыну жолдарын жаз, оксидті ата
K2O, N2O3, CaO, P2O5, Cu2O
«4»
Мына химиялы? реакцияны ая?тап, алын?ан ?німдегі т?здарды? атын аты
Fe+HCLà
CaO+HClà
Fe2O3+H2SO4à
Na2O+H3PO4à
«5»
400г 9% ерітінді дайындау ?шін т?з бен суды? ?андай массасы керек?
Жауабы:
?шде?гейлі тапсырма
«3»
4K+O2à2K2O дикалий оксиді
2N2+3O2à2N2O3 диазот триоксиді
2Ca+O2à2CaO кальций оксиді
4P+5O2à2P2O5 дифосфор пентаоксиді
2Cu+O2à2CuO мыс оксиді
«4»
Fe+HCLàFeCl2+H2 темір (II) хлориді
CaO+HClàCaCl2+H2 кальций хлориді
Fe2O3+H2SO4à2Fe2(SO4)3+3H2O темір (III) сульфаты
Na2O+H3PO4à3Na3PO4+3H2O натрий фосфаты
«5»
Берілгені:
mcp=400
wcp=6%
т/к: m/е.з/-?
m(су)-?
С=m(e.з)/m(ep)*100%
mep.з=wmep/100%=400г*9%/100%=36г
400г(ер)-36г(т?з)=364г су. Жауабы:m(су)=364г m(т?з)=36г
VI . Топ ж?мысы
Топ ж?мысы бойынша о?ушылар айналуларды іске асырады.
I топ 1) CuàCuOàCuSO4àCu(OH)2àCuOàCu
II топ 2) PàP2O5àH3PO4àCa3(PO4)2
III топ 3) LiàLi2OàLiOHàLi2SO4
IVтоп 4) FeàF2O3àFeCl3àFe(OH)3àFe2O3àFe
Просмотр содержимого документа
«Оксидтерді? жіктелуі, аталуы мен алу жолдары»
Нургазина К.З., химия пәні мұғалімі,
№ 6 орта мектебі, Көкшетау қаласы
Сабақтың тақырыбы : Оксидтердің жіктелуі, аталуы мен алу жолдары.
Сабақтың мақсаты: 1 .Оқушыларға оксидтердің құрамы, қасиеттері, оксидтердің бір-бірінен айырмашылығы, қолданылуы туралы түсіндіру, оксидтерді жіктеуге, салыстыруға, химиялық реакция теңдеулерін жазып, теңестіре білуге баулу.
2. Оқушылардың іскерлігін, өз бетімен ізденуін, ой-өрісін, шығармашылық мүмкіндігін дамыту, ғылыми көзқарасын қалыптастыру.
3. Өз бетімен жұмыс істеп, өз білімін өзі тексеріп, бағалай білуге үйрету. Өздігінен талпынып, жауапкершілікпен сезінетін саналы, өнегелі ұрпақ тәрбиелеу.
Сабақ көрнекілігі : таблицалар, тірек-сызбанұсқаулар, үлестірме тест сұрақтары, деңгейлі тапсырмалар.
Сабақ әдісі : сұрақ-жауап өзін-өзі басқару, жеке топтық, ұжымдық жұмыс.
Сабақтың жоспары:
1 .Тест.
2. Жаңа сабақ
3. Өзіндік жұмыс
4 .Екеу ара жұмыс
5. Деңгейлі тапсырма
6 .Топ жұмысы
7. Шығармашылық жұмыс
8 .Қорытынды
Сабақтың барысы:
I . Ұйымдастыру кезеңі (1-2 мин)
II. Үй жұмысын тест жұмысы, сөзжұмбақ арқылы оқушылардың өткен сабақ бойынша білімдерін тиянақтау.
Тест.
1 .Сутегі атом, қышқыл қалдығынан тұратын күрделі зат.
А) оксид
Б ) қышқыл
В) тұз
2. Заттардың оттегінде жануы.
А) жану
Б) тотығу
В) газ бөлу
3. Бинарлы қосылыс
А) CO2
Б) H2 CO3
B) CH3 OH
4 .H2 SO4 құрамындағы қышқыл қалдығының валенттілігі.
А) III
Б) I
B) II
5. Қай қышқыл түрі силикаттар деп аталады?
А) күкірт қышқылы
Б) көмір қышқылы
В) кремнии қышқылы
6 .Металл атомы орын басуға бейім, сутегі атомы қышқыл қалдығынан тұратын күрделі зат.
А) тұз
Б) қышқыл
В) оксид
7. Адам ағзасындағы судың мөлшері
А) 60-65
Б) 65-70
В) 70-75
8 .Ең жеңіл газ
А) мыс
Б) сутегі
В) оттегі
9. Қай қышқыл тұзы карбонаттар деп аталады?
А) күкірт
Б) көмір
В) азот
10 .Электрохимиялық кернеу қатарын жасаған ғалым?
А) Бекетов
Б) Пруст
В) Менделеев
Жауабы:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
б
б
а
в
в
а
б
б
б
а
II. Жаңа сабақ .
Оксидтердің жіктелуі, аталуы мен алу жолдары
Заттар
Металдар Бейметалдар Оксидтер Негіздер Қышқылдар Тұздар
Na, Ca, K S, C, N Na2 O NaOH H2 SO4 MgSO4
негіздік оксидтер қышқылдық оксидтер
CaOCa(OH)2 SO3 H2 SO4
CuOCu(OH)2 P2 O5 H3 PO4
CrOCr(OH)2 CrO3 --H2 CrO4
Оксидтерді алу
Заттардың жанғанда Күрделі заттардың айырылуы
4P+O2 2P2 O5 2C2 H2 +5O2 4CO2 +2H2 O Ерімеітін негіз Қышқыл
Cu(OH)2 CuO+H2 O H2 SO4 SO3 +H2 O
Тұздар
CaCO3 CaO+CO2
Оксидтердің аталуы
MgO- магний оксиді
Al2 O3 - алюминий оксиді
Cu2 O- мыс (I) оксиді
CuO- мыс (II) оксиді
Оксидтердің жіктелуі
Оксидтер
CaO- кальции оксиді Al2 O3 -алюминий оксиді SO3 - күкірт (VI) оксиді
CuO- мыс (II) оксиді ZnO- мырыш оксиді P2 O5 - фосфор (V) оксиді
I II . Өзіндік жұмыс
Мына оксидтерді жіктеп, аттарын атаңдар
Өз бетінше жаңа тақырыпты меңгерту.
CO2 , SiO2 , MnO2 , BaO, NO2 , Al2 O3 , Cr2 O3 , CO
Жауабы:
Металл оксиді Бейметалл оксиді
BaO – барий оксиді CO2 - көміртек диоксиді
MnO2 - марганец оксиді SiO2 - кремний диоксиді
Cr2 O3 - дихром триоксиді NO2 - диазот триоксиді
Al2 O3 - диалюминий триоксиді CO- көміртек оксиді
Оқушылар бірін-бірі тексеріп бағалайды.(тақтаға дұрыс жауабына қарап)
IV. Екеуара жұмыс (оқушылар бірлесе отырып реакция теңдеулерін аяқтайды)
1.P2 O5 +.....--H3 PO4
2.Na2 O+….--NaOH
3.K2 O+….-KCl+H2 O
4.PH3 +….--P2 O5 +H2 O
5.SO3 +….--Na2 SO4 +H2 O
6.CaO+….--CaSiO3
Жауабы: (дұрыс жауаптары арқылы білімдерді тексеріліп бағаланады)
1.P2 O5 + 3H2 O--2H3 PO4
2.Na2 O+ H2 O --2NaOH
3.K2 O+2HCl -KCl+H2 O
4.2PH3 +4O2 --P2 O5 +3H2 O
5.SO3 + 2NaOH --Na2 SO4 +H2 O
6.CaO+SiO2 -- CaSiO3
V . Үшдеңгейлі тапсырма (тапсырманы орындауды оқушылар бір уақыттай бастайды, әрқайсысы өз білім шыңына, өз қабілеттеріне қарай жетеді)
«3»
Мына оксидтерді алыну жолдарын жаз, оксидті ата
K2 O, N2 O3 , CaO, P2 O5 , Cu2 O
«4»
Мына химиялық реакцияны аяқтап, алынған өнімдегі тұздардың атын аты
Fe+HCL
CaO+HCl
Fe2 O3 +H2 SO4
Na2 O+H3 PO4
«5»
400г 9% ерітінді дайындау үшін тұз бен судың қандай массасы керек?
Жауабы:
Үшдеңгейлі тапсырма
«3»
4K+O2 2K2 O дикалий оксиді
2N2 +3O2 2N2 O3 диазот триоксиді
2Ca+O2 2CaO кальций оксиді
4P+5O2 2P2 O5 дифосфор пентаоксиді
2Cu+O2 2CuO мыс оксиді
«4»
Fe+HCLFeCl2 +H2 темір (II) хлориді
CaO+HClCaCl2 +H2 кальций хлориді
Fe2 O3 +H2 SO4 2Fe2 (SO4 )3 +3H2 O темір (III) сульфаты
Na2 O+H3 PO4 3Na3 PO4 +3H2 O натрий фосфаты
«5»
Берілгені:
mcp =400
wcp =6%
т/к: m/е.з/-?
m(су)-?
С=m(e.з)/m(ep)*100%
mep.з=wmep/100%=400г*9%/100%=36г
400г(ер)-36г(тұз)=364г су. Жауабы:m(су)=364г m(тұз)=36г
VI . Топ жұмысы
Топ жұмысы бойынша оқушылар айналуларды іске асырады.
I топ 1) CuCuOCuSO4 Cu(OH)2 CuOCu
II топ 2) PP2 O5 H3 PO4 Ca3 (PO4 )2
III топ 3) LiLi2 OLiOHLi2 SO4
IVтоп 4) FeF2 O3 FeCl3 Fe(OH)3 Fe2 O3 Fe
Жауабы:
I топ
1.2Cu+O2 2CuO
2.CuO+H2 SO4 CuSO4 +H2 O
3.CuSO4 +2NaOHCu(OH)2 +Na2 SO4
4.Cu(OH)2 CuO+H2 O
5.2CuO2Cu+O2
II топ
4P+5O2 2P2 O5
P2 O5 +3H2 O2H3 PO4
2H3 PO4 + 3Ca(OH)2 Ca 3 (PO4 )2 +6H2 O
III топ
1. 4Li+O2 2Li2 O
2. Li2 O+H2 O2LiOH
3. 2LiOH+H2 SO4 Li2 SO4 +H2 O
І V топ
1.4Fe+3O2 2Fe2 O3
2. Fe2 O3 +6HCl2FeCl3 +3H2 O
3. FeCl3 +3NaOHFe(OH)3 +3NaCl
4. 2Fe(OH)3 Fe2 O3+ 3H2 O
5. 2Fe2 O3 4Fe+3O2
VII. Шығармашылық жұмыс .
Оқушылар «Пирамида» iшiндегi элемент таңбаларын пайдаланып, окcидтeрдiң формулаларын құраcтыру кeрeк.
Ca
Cu
O
S
Na
O
Zn
O 2
Al
P
O 2
Mg
O
Fe
O
Li
K
O
Ba
O
Ag
O
C
O
N 2
Дұрыc әрi eң көп окcидтeрдiң формулаcын құраcтырған оқушылар бағаланады.
Оқушылар әр түрлi жұмыc формаларын орындау кeзiндe алған бағаларын өзiн-өзi бағалау карточкаларын қояды.
Мыcалы: Өзiн-өзi бағалау карточкаcы
Жауабы:
СaO, CuO, SO2, SO3 , Na2 O,ZnO,Al2 O3 ,FeO,Fe2 O3 ,
Li2 O,BaO,K2 O,CO,CO2 ,N2 O5, Ag2 O,MgO
VIII. Б e к i ту . Cабақ бойынша алған бiлiмдeрiн түрлi cұрақтар арқылы бeкiту.
I Х . Үйг e: Окcидтeрдiң қолданылуын оқу, кecтe cызу. 9,10 eceптeрдi шығару.
Орындалатын жұмыc
Тecт
Cөзжұмбақ
Жаңа cабақ
Өзiндiк жұмыc
Eкeу ара жұмыc
Дeңгeйлi тапcырма
Топ жұмыcы
Шығармашылық жұмыc
Қорытынды
Баға
Заттар
Жай заттар Күрделі заттар
Жай зат жанғанда Күрделі зат жанғанда
