Натрий ж?не калий

?сімдік тіршілігі ?шін кальийді? ролі ?лкен . Ол-негізігі ?оректін элементі. Кальий жетіспеген жа?дайда ?сімдік баяу ?седі , т??ым ?нуін жа?сартады . Жапыра?тары сар?аяды, саба?ы мен н?зік ж?не жі?ішке болады. Кальий иондарыны? ?сімдік жасушаларында?ы к?мірсуларды? синтезін белсендіреді . ?сімдік кальий топра?тан алады сонды?тан оны? т?здарыны? егістікке минералды ты?айт?ышты т?рінде енгізеді.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Натрий ж?не калий »

Тақырыбы: Натрий және кальий

І кезең:

«КӨПІР» тапсырмалары

(оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді)

1.Сәйкестікті анықта:

Металдар Сумен реакциясы

Алтын Шабытты әрекеттеседі

Кальций t⁰ жүреді

Магний Реакция жүрмейді

2.Мүмкін болатын реакция теңдеулерін аяқта:

Mg+H₂SO₄=MgSO₄+H₂

Hg + H Clреакция жүрмейді

Cu+2AgNO₃=Cu(NO₃)+2Ag

3. S-элементтердің қатары

Li, Na, K, Rb ,

Cu, Zn, Cr, Fe

Al, C, Si, N, P

4.Металдардың жемірілуі деген не?

Жауабы . Қоршаған орта факторлорының әсерінен металдардың бүліну құылысы жемірілу деп аталады.

ІІ кезең: Жаңа тақырып бойынша тапсырмалар

Теориясы:

«БІЛУ»

(Кім? Не? Нені? Қашан? Қандай? Қалай? Не істеді?)

Сұрақтарға жауап бер:

1.Сілтілік металдарға қандай металдар жатады?

Жауабы Сілтілік металдар : Li, Na, K, Rb, Сs, Fe

2.Натрий мен кальийдің периодтық жүйедегі және атом құрылысы қандай?

Жауабы.

Na K

Электрондық формуласы 1S²2S²2P⁶3S¹ 1S²2S²2P⁶3S²3P⁶4S¹

Графиктік формуласы ІІІ ІҮ

ІІ ІІІ

І ІІ

S P

3.Натрий табиғатта таралуы бойынша ІҮ орында жер қыртысындағы үлесі 2,64. Кальий таралуы бойынша ҮІІ орында және жер қыртысындағы үлесі -2,4 болады.

4.Натрий және кальийдің қандай физикалық қасиеттері бар?

Жауабы: Натрий және кальий –күмістей ақ түсті металдар, жаңадан кескенде жылтырайды. Олар ауада оңай тотығады және күңгірттенеді. Олар судан жеңіл , олар оңай балқиды. Сұйық күйінде жылу мен электр тогын өте жақсы өткізеді.

Теориясы:

«ТҮСІНУ»

(Неге?

Неліктен? Себебі? Не үшін?)

Сұрақтарға жауап бер?

1.Неліктен натрий және кальиймен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережесін сақтау керек.

Жауабы: Себебі оларды қолмен ұстауға болмайды , теріні күйдіріп, қалдықтарын су құбырларына немесе қоқсы салатын жерге тастауға болмайды, өйткені тұтанаып жанады, тіпті қопарылыс береді.

2. Нартрий және кальий металдары қандай химиялық қасиеттер көрсетеді ?

Жауабы: Олар- типтік белсенді металдар, ол жалғыз валенттік электорның ядромен әлсіз байланысуымен түсіндіріледі.

2 Na⁰ + O₂⁰= Na₂⁺¹O₂^-2натрий пероксиді

2 Na⁰ + S⁰= Na₂⁺¹S^-2 натрий сульфиді

2 Na⁰ + H₂⁰ = 2Na⁺¹H^-1натрий гидриді

2 Na⁰ + 2H₂O = 2NaOH +H₂⁰↑ натрий гидроксиді

Теориясы:

«ТАЛДАУ»

(Қорытынды шығаруға бағытталған: Мазмұнды жүйеле, анықтама бер, кесте, сызба толтыр, сөзжұмбақ, ребус шеш сияқты т.б. сөздер тапсырма шартында болу керек )

Сұрақтарға жауап бер?

1.Натрий, калий және олардың қосылыстарын қалай анықтауға болады?

Жауабы: Натрий иондары жалынуы сары түске бояйды, калий және оның қосылыстары жалынды күлгін түске бояйды.

2.Өнеркәсіпте бұл металдарды қалай алуға болады?

Жауабы: 1807 ж aғылшын химигі Г.Дэви металл натрийді, оның гидроксидінің балқымасын, кал тұздарының балқымасын электролиздеу арқылы алады:

Эл.тогы

2NaCl = 2Na + Cl₂

Калий өнеркәсіпте мынадай реакциясын алады:

KCl + Na = NaCl + K ( 800⁰C)

KOH + Na = NaOH + K (440 ⁰C)

Теориясы:

«ЖИНАҚТАУ»

(Қорытынды шығар, анықтама бер. Мазмұнды жүйеле, кесте, сызба, т.б. түрінде)

Кестені толтыр

Металдар

Периодтық жүйедегі орны

Валенттілігі

Электрондық формуласы

периоды

тобы

топшасы

III

1S²2S²2P⁶3S¹

2S²2S²2P⁶3S²3P⁶4S¹

Практикасы:

«ҚОЛДАНУ»

(қарапайым тапсырмалар)

Металл натрий қазіргі ғылым мен техникада қандай мақсаттарда қолданылады? Сызбанұсқаны толтыр.

Ядролық реакторларда және Органикалық химияда

авиацияда жылу өршіткі

тасымалдағыш

Металлургияда Шамдарды натрий буларымен

тотықсындандырғыш толтыру

Қорғасынмен құймасы транспортта Радиоактивті изотоптары

медицинада

Практикасы:

«БАҒА БЕРУ»

(Сен қалай ойлайсың? Не істер едің?)

Калий және натрий қосылыстарының натрий атауларын сәйкестендір:

Na₂SO₄ ^. 10H₂O натрий селитрасы

NaCl мирабилит

NaNO₃сильвин

КCl ас тұзы

H₂O ^. H₂O₃^. 6SiO₂сильвинит

NaCl ^. КCl. Ортоклаз

ІІІ кезең: Деңгейлік тапсырмаларды орындап, балл жинау

І деңгей (5 балл)

Теориясы:

«БІЛУ»

(Кім? Не? Қашан? Қандай? Қалай? Не істеді?)

Мынадай айналымдардың химиялық теңдеулерін жазыңдар.

Na→NaOH →Na₂CO₃→NaCl→Na

2Na + 2H₂O = 2NaOH + H₂

2NaOH + H₂CO₃ = Na₂CO₃ + 2H₂O

Na₂CO₃+ 2HCl → 2NaCl + CO₂↑ + H₂O

2NaCl ^{электр тогы}→ 2Na+Cl₂

K →K₂O →KOH →КCl

4K +O₂= 2K₂O

K₂O + H₂O = 2KOH

KOH + HCl = КCl + H₂O

Практикасы:

«ҚОЛДАНУ»

(қарапайым тапсырма)

Кестені толтыр

Салыстыру белгілері.	Металл Na	Металл К
Атом құрылысы	₊₁₁Na2e, 8e, 1e^-	₊₁₁K 2e,8e, 8e^-1e^-
Табиғатта кездесетін қосылыстары.	NaCl, Na ₂CO₃, Na₂SO₄10H₂O ас тұзы, сода	Ортоклаз, сильвин, сильвинит
Табиғатта таралуы (массалық үлесі)	6-орында 2,64	7- орында 2,4

ІІ деңгей: (5 балл + 4 балл = 9 балл)

Теориясы:

«ТҮСІНУ»

(Неліктен? Себебі? Не үшін? Неге?)

1.Қай қосылыста кальийдің массалық үлесі көп KCl, KNO₃

Бер : KCl, KNO₃ Шешуі Mr(KCl)=39+35,5=74,5

(К)=100

Табу керек:(К) Mr(KNO₃)=39+14+48=52,35

(К)=100=38,6

Жауабы : KCl (К) =52,35

Теориясы:

«ТАЛДАУ»

(1.Салыстыр, 2.Айырмашылығы неде? 3. Ұқсастығы неде?

4. Тақырыптың басты идеясын жаз, - деген тапсырмалар болу керек. Немесе, 1-3 тапсырмаларды Венн диаграммасы арқылы қамтуға болады.

1.Мына заттармен реакцияларды жазып көрсетіңдер

2Na+2H₂O=2NaOH+H₂

Na₂O+H₂O=2NaOH

Практикасы:

«ҚОЛДАНУ»

(2-кезең қарапайым тапсырмаларының өзгертілген жағдайдағы нұсқалары орындалады)

Жауабы : Суға салынған натрий онымен шабытты реакцияласады. Металл келесі балқиды және бөлінген жылудың әсерінен су бетінде «жүгіріп жүреді». Оны бөлінген сутек қозғалтады, ол тұтанып, қопарылыс береді

ІІІ деңгей: (5 балл + 4 балл + 3 балл = 12 балл)

Теориясы:

«ЖИНАҚТАУ»

Сөзбұмбақты шешіндер.

		Ф	Р	А	Н	Ц	И	Й
					А	Л	Т	Ы	Н	Ш	Ы
Г	Р	А	Н	И	Т
			К	Е	Р	О	С	И	Н	д	Е
					И	О	Н	Д	Ы	Қ
	Л	И	Т	И	Й

Жер қыртысындығы болмайтын радиактивті элемент (франций)
Натрий планетамызда таралуы бойынша нешініші орында (алтыншы)
Нартий минералын қалай атайды? (гранит)
Бұл металды қайда сақтайды (Керосинде)
Қандай кристалдық тор түзеді (иондық)
Ең жеңіл сілтілік металл (литий)

2.Есепті

2,3 г натрий 100 г суда еріту арқылы алынған натрий гидроксисдінің массалық үлесі қандай?

Бер : m(Na)=2,3 Шешуі: 2Na+2H₂O=2NaOH+H₂

m(H₂O)=100 ω(NaOH)= 100=100=2,25

табу керек: ω(NaOH)=? Жауабы: ω(NaOH)= 2,25

Практикасы:

«БАҒА БЕРУ»

(сен қалай ойлайсың? Не істер едің?)

Сен қалай ойлайсын ?

Өсімдік тіршілігі үшін кальийдің ролі неліктен маңызды?

Менің ойымша

Өсімдік тіршілігі үшін кальийдің ролі үлкен . Ол-негізігі қоректін элементі. Кальий жетіспеген жағдайда өсімдік баяу өседі , тұқым өнуін жақсартады . Жапырақтары сарғаяды, сабағы мен нәзік және жіңішке болады. Кальий иондарының өсімдік жасушаларындағы көмірсулардың синтезін белсендіреді . Өсімдік кальий топрақтан алады сондықтан оның тұздарының егістікке минералды тыңайтқышты түрінде енгізеді.