Саба?ты? та?ырыбы: Метанол, этанол. К?патомды спирттер (глицерин мысалында) туралы т?сінік
Саба?ты? ма?саты: “Спирттер оны? т?рлері, ??рылысы, изомерия, номенклатура ?асиеттері мен ?олданылуы ж?не адам а?засына зиянды ?сері”, таби?атта таралуы, алынуы жайлы білімді одан ?рі дамытып, ?асиеттерін ж?йелі т?рде ?абылдау?а ж?не оны айтып беруге да?дыландыру.
О?ЖА сызбасы ар?ылы т?сіндіру. Сызбалар ?р партада болу керек.
1.Т?сіндіру уа?ыты (У1=х) та?та?а жазамыз.
3
?абылдауды ?йымдастыру
Тапсырмаларды орындау.О?ушылар б?рі бірге бір рет шапала? ?рады да д?птерлеріне "Бай?ау" с?зін жазып тапсырманы орындау?а кіріседі.М??алім сыныпты аралап ж?ріп, о?у материалыны? бірінші т?сіндіруден со??ы ме?геру де?гейін ба?ылайды.
?р о?ушыны? алдында ?ш тапсырма болады: ТКШ-АКШ-ЖКШ Ж?мысты? ая?талуы 5+30 сек
4
??ынуды ?йымдастыру: Ой тол?ау
Ж?мыс ая?тал?ан со? о?ушылар д?птерлерімен алмасады, "?олда?ы ?аламсап-б?л ?ателік" б?йры?ы беріледі.Тапсырмаларды? орындалуын кезе?мен тексеру. Орындау сапасы ?рбір де?гейде жеке аны?талады.
Ж?мыс ая?талысымен та?та?а бірден барлы? жауаптарды жазу?а тыйым салынады.
Екінші т?сіндіру.М??алім сыныпты? та?ырыпты т?сіну де?гейін аны?тайды ж?не ?зіні? ойы бойынша о?ушыларды? к?п ?ателіктер жіберген жерінен бастап О?ЖА сызбасы бойынша ?айта т?сіндіреді.Т?сіндіру уа?ыты бірінші т?сіндіру уа?ытынан екі есе кем болады.
Т?сіндіру уа?ыты (У2=х) та?тада
6
??ынуды ?йымдастыру
Тапсырманы орындау. О?ушылар бірдей екі рет шапала? ?рады, д?птерлеріне "Бекіту" с?зін жазады да тапсырманы орындау?а кіріседі.М??алім ме?геру де?гейін талдайды.
?ш тапсырма егер онда сызбасы бойынша.Ж?мысты? ая?талуы 5+30
7
??ынуды ?йымдастыру Рефлексия
Ж?мыс ая?тал?ан со? о?ушылар д?птерлерімен алмасады, "?олда?ы ?аламсап-б?л ?ателік" б?йры?ы беріледі. Тапсырмаларды? орындалуын кезе?мен тексеру. Орындау сапасы ?рбір де?гейде жеке аны?талады.
Ж?мыс ая?талысымен та?та?а бірден барлы? жауаптарды жазу?а тыйым салынады.
?шінші т?сіндіру. М??алім сыныпты? та?ырыпты т?сіну де?гейін аны?тайды ж?не ?зіні? ойы бойынша о?ушыларды? к?п ?ателіктер жіберген жерінен бастап О?ЖА сызбасы бойынша ?айта т?сіндіреді.Т?сіндіру уа?ыты бірінші т?сіндіру уа?ытынан екі есе кем болады.
Т?сіндіру уа?ыты (У3=х) та?тада
9
?абылдауды ?йымдастыру
Тапсырмаларды орындау.О?ушылар б?рі бірге ?ш рет шапала? ?рады да д?птерлеріне " Есте са?тау " с?зін жазып тапсырманы орындау?а кіріседі.М??алім ме?геру де?гейін талдайды.
?р о?ушыны? алдында ?ш тапсырма егер онда сызбасы бойынша болады: Ж?мысты? ая?талуы 5+30 сек
10
??ынуды ?йымдастыру
Ж?мыс ая?тал?ан со? о?ушылар д?птерлерімен алмасады, "?олда?ы ?аламсап-б?л ?ателік" б?йры?ы беріледі. Тапсырмаларды? орындалуын кезе?мен тексеру. Орындау сапасы ?рбір де?гейде жеке аны?талады.
Ж?мыс ая?талысымен та?та?а бірден барлы? жауаптарды жазу?а тыйым салынады.
11
Ой тол?ау
Сынып?а байланысты О?ЖА сызбасы мен материалды ме?геру де?гейі аны?талады.
?й тапсырмасы
§ 53,54 225 бет № 10,11,12
12
Егерде "Алгоритм"картасында сыныпты? білім де?гейі 63% сапа?а жетсе, онда м??алім келесі та?ырып?а к?шуге ???ы?ы бар.
Бай?ау тапсырмалары
ТКШ
СН3ОН-спиртіні? аталуы, жану, тоты?у, металмен ?рекеттесу реакциясын жаз
А?Ш
Пропанол-2 формуласын ??растыр
Ж?Ш
Мына ?згерістерді ж?зеге асыр. С2Н5СІ→С2Н5ОН→СО2
Бекіту тапсырмалары
ТКШ
С2Н5 ОН- спиртіні? аталуы, жану, тоты?у, металмен ?рекеттесу реакциясын жаз
Б??ан дейін сендер ??рамында тек ?ана екі элемент: к?міртек пен сутек атомдары кіретін органикалы? ?осылыстар – к?мірсутектермен танысты?дар. Молекула ??рамына: к?міртек пен сутектен бас?а оттек атомдары кіретін к?птеген органикалы? ?осылыстар белгілі.
Б?гінгі саба?та біз осы ?осылыстарды? спирттер класына то?таламыз. Спирттерді? ??рамында гидроксил тобы болады. Гидроксил тобы – спирттерді? функционалды? тобы. Функционалды? топ – затты? осы класына т?н химиялы? ?асиеттерін аны?тайтын атомдар тобы.
??рамында?ы сутек атомдары бір немесе бірнеше гидроксил топтарымен алмас?ан к?мірсутектерді? туындылары спирттер деп аталады.
Спирттер ??рамында?ы гидроксил топтарыны? санына байланысты біратомды ж?не к?патомды болып б?лінеді:
Метил спирті (метанол) СН?ОН. ?зіне т?н иісі бар, т?ссіз с?йы? зат. ?те улы. К?з ж?йкесіне ?сер етеді. Азда?ан м?лшері со?ыр етеді, тіпті адамды ?лтіріп те жібереді.
Этил спирті (этанол) С²Н?ОН ?зіне т?н иісі бар, т?ссіз с?йы?ты?, суда жа?сы ериді. Этил спирті адам организміне зиянды ?сере етеді. Спирт миды? ?ызметін тежеп, оны? ж?йке клеткаларын уландырып, адамны? ойлау ?абілетін т?мендетеді. Этил спиртін жиі ?абылдау адамдарды алкоголизм ауруына душар етеді.
Этил спиртіні? алынуы:
1. ??рамында ?анты бар заттар ашы?анда этил спирті т?зілетіні
С?Н??О? →2С?Н?ОН + 2СО?
Этиленді гидраттау ар?ылы этанол алу?а болады:
СН?=СН? +Н-ОН → 2СН3 - СН?ОН
Химиялы? ?асиеттері:
1. Спирттер жанады:
С?Н?ОН + 3О? → 2СО? + 3Н?О
2. Спирттер о?ай тоты?ады:
С?Н?ОН + [О] → СH? – COH + Н?О
СH? – C OH + [О] → СH? – COOH
Этиленгликоль – д?мі т?ттілеу, т?ссіз, ?оймалжы? с?йы?ты?. Улы зат. Суда жа?сы ериді. Ол – екіатомды спирт.
Глицерин - ?оймалжы? с?йы?ты?, т?тті д?мі болады, суда жа?сы ериді. ?шатомды спирт.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Сабақтың тақырыбы: Метанол, этанол. Көпатомды спирттер (глицерин мысалында) туралы түсінік
Сабақтың мақсаты: “Спирттер оның түрлері, құрылысы, изомерия, номенклатура қасиеттері мен қолданылуы және адам ағзасына зиянды әсері”, табиғатта таралуы, алынуы жайлы білімді одан әрі дамытып, қасиеттерін жүйелі түрде қабылдауға және оны айтып беруге дағдыландыру.
ОӘЖА сызбасы арқылы түсіндіру. Сызбалар әр партада болу керек.
1.Түсіндіру уақыты (У1=х) тақтаға жазамыз.
3
Қабылдауды ұйымдастыру
Тапсырмаларды орындау.Оқушылар бәрі бірге бір рет шапалақ ұрады да дәптерлеріне "Байқау" сөзін жазып тапсырманы орындауға кіріседі.Мұғалім сыныпты аралап жүріп, оқу материалының бірінші түсіндіруден соңғы меңгеру деңгейін бақылайды.
Әр оқушының алдында үш тапсырма болады: ТКШ-АКШ-ЖКШ Жұмыстың аяқталуы 5+30 сек
4
Ұғынуды ұйымдастыру: Ой толғау
Жұмыс аяқталған соң оқушылар дәптерлерімен алмасады, "Қолдағы қаламсап-бұл қателік" бұйрығы беріледі.Тапсырмалардың орындалуын кезеңмен тексеру. Орындау сапасы әрбір деңгейде жеке анықталады.
Жұмыс аяқталысымен тақтаға бірден барлық жауаптарды жазуға тыйым салынады.
Екінші түсіндіру.Мұғалім сыныптың тақырыпты түсіну деңгейін анықтайды және өзінің ойы бойынша оқушылардың көп қателіктер жіберген жерінен бастап ОӘЖА сызбасы бойынша қайта түсіндіреді.Түсіндіру уақыты бірінші түсіндіру уақытынан екі есе кем болады.
Түсіндіру уақыты (У2=х) тақтада
6
Ұғынуды ұйымдастыру
Тапсырманы орындау. Оқушылар бірдей екі рет шапалақ ұрады, дәптерлеріне "Бекіту" сөзін жазады да тапсырманы орындауға кіріседі.Мұғалім меңгеру деңгейін талдайды.
Үш тапсырма егер онда сызбасы бойынша.Жұмыстың аяқталуы 5+30
7
Ұғынуды ұйымдастыру Рефлексия
Жұмыс аяқталған соң оқушылар дәптерлерімен алмасады, "Қолдағы қаламсап-бұл қателік" бұйрығы беріледі. Тапсырмалардың орындалуын кезеңмен тексеру. Орындау сапасы әрбір деңгейде жеке анықталады.
Жұмыс аяқталысымен тақтаға бірден барлық жауаптарды жазуға тыйым салынады.
Үшінші түсіндіру. Мұғалім сыныптың тақырыпты түсіну деңгейін анықтайды және өзінің ойы бойынша оқушылардың көп қателіктер жіберген жерінен бастап ОӘЖА сызбасы бойынша қайта түсіндіреді.Түсіндіру уақыты бірінші түсіндіру уақытынан екі есе кем болады.
Түсіндіру уақыты (У3=х) тақтада
9
Қабылдауды ұйымдастыру
Тапсырмаларды орындау.Оқушылар бәрі бірге үш рет шапалақ ұрады да дәптерлеріне " Есте сақтау " сөзін жазып тапсырманы орындауға кіріседі.Мұғалім меңгеру деңгейін талдайды.
Әр оқушының алдында үш тапсырма егер онда сызбасы бойынша болады: Жұмыстың аяқталуы 5+30 сек
10
Ұғынуды ұйымдастыру
Жұмыс аяқталған соң оқушылар дәптерлерімен алмасады, "Қолдағы қаламсап-бұл қателік" бұйрығы беріледі. Тапсырмалардың орындалуын кезеңмен тексеру. Орындау сапасы әрбір деңгейде жеке анықталады.
Жұмыс аяқталысымен тақтаға бірден барлық жауаптарды жазуға тыйым салынады.
11
Ой толғау
Сыныпқа байланысты ОӘЖА сызбасы мен материалды меңгеру деңгейі анықталады.
Үй тапсырмасы
§ 53,54 225 бет № 10,11,12
12
Егерде "Алгоритм"картасында сыныптың білім деңгейі 63% сапаға жетсе, онда мұғалім келесі тақырыпқа көшуге құқығы бар.
Байқау тапсырмалары
ТКШ
СН3ОН-спиртінің аталуы, жану, тотығу, металмен әрекеттесу реакциясын жаз
АҚШ
Пропанол-2 формуласын құрастыр
ЖҚШ
Мына өзгерістерді жүзеге асыр. С2Н5СІ→С2Н5ОН→СО2
Бекіту тапсырмалары
ТКШ
С2Н5 ОН- спиртінің аталуы, жану, тотығу, металмен әрекеттесу реакциясын жаз
Бұған дейін сендер құрамында тек қана екі элемент: көміртек пен сутек атомдары кіретін органикалық қосылыстар – көмірсутектермен таныстыңдар. Молекула құрамына: көміртек пен сутектен басқа оттек атомдары кіретін көптеген органикалық қосылыстар белгілі. Бүгінгі сабақта біз осы қосылыстардың спирттер класына тоқталамыз. Спирттердің құрамында гидроксил тобы болады. Гидроксил тобы – спирттердің функционалдық тобы. Функционалдық топ – заттың осы класына тән химиялық қасиеттерін анықтайтын атомдар тобы. Құрамындағы сутек атомдары бір немесе бірнеше гидроксил топтарымен алмасқан көмірсутектердің туындылары спирттер деп аталады. Спирттер құрамындағы гидроксил топтарының санына байланысты біратомды және көпатомды болып бөлінеді: Метил спирті (метанол) СН₃ОН. Өзіне тән иісі бар, түссіз сұйық зат. Өте улы. Көз жүйкесіне әсер етеді. Аздаған мөлшері соқыр етеді, тіпті адамды өлтіріп те жібереді. Этил спирті (этанол) С²Н⁵ОН Өзіне тән иісі бар, түссіз сұйықтық, суда жақсы ериді. Этил спирті адам организміне зиянды әсере етеді. Спирт мидың қызметін тежеп, оның жүйке клеткаларын уландырып, адамның ойлау қабілетін төмендетеді. Этил спиртін жиі қабылдау адамдарды алкоголизм ауруына душар етеді. Этил спиртінің алынуы: 1. Құрамында қанты бар заттар ашығанда этил спирті түзілетіні С₆Н₁₂О₆ →2С₂Н₅ОН + 2СО₂ Этиленді гидраттау арқылы этанол алуға болады: СН₂=СН₂ +Н-ОН → 2СН3 - СН₂ОН Химиялық қасиеттері: 1. Спирттер жанады: С₂Н₅ОН + 3О₂ → 2СО₂ + 3Н₂О 2. Спирттер оңай тотығады: С₂Н₅ОН + [О] → СH₃ – COH + Н₂О СH₂ – C OH + [О] → СH₃ – COOH Этиленгликоль – дәмі тәттілеу, түссіз, қоймалжың сұйықтық. Улы зат. Суда жақсы ериді. Ол – екіатомды спирт.
Глицерин - қоймалжың сұйықтық, тәтті дәмі болады, суда жақсы ериді. Үшатомды спирт.
