"?ызы?ты химия" сыныптан тыс сайыс саба?

Сабақтың тақырыбы: «Қызықты химия» сыныптан тыс сабақ

Мақсаты:

1.     Химия пәнін өмірмен байланыстыра отырып, маңызына ғылыми тұрғыдан түсінік беріп, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру.

2.     Алған білімдерін дамыту, тұрмыста, еңбекте, өмірде қолдану.

3.     Оқушыларды адамгершілікке, эстетика мен этикаға, шеберлікке, сөз сөйлеу мәнеріне тәрбиелеу.

Кештің жоспары:

1. Таныстыру (5 минут)

2. Бәйге (3 минут)

3. Жұмбақ арал (3 минут)

4. Химиялық шарадалар (5 минут)

5. “Мен кіммін?” (4 минут)

6. Білгенің артық болмас! (3 минут)

7. Есептер сыры (7 минут)

8. Ғажайып шеңбер (5 минут)

9. Қыз қуу (5 минут)

10. Мықты химик (5 минут)

Біз қазір химия ғасырындамыз. Кәдімгі қасықтан бастап, ұшақ, жер серігіне дейін химия өнімдері. Егер химиктер жанармайды өңдеп бермесе, бірде-бір ұшақ көкке көтеріліп, бірде бір кеме суда жүзе алмаған болар еді. Адам тамақсыз, киімсіз, қажетті бұйымдарынсыз өмір сүре алмайды. Мінеки, солардың бәрін жасауға химия қатысады. Сондықтан да «Қайда қарасақ та қайда көз жіберсек те көретініміз химия ғажайыптары» деп өте орынды айтылған.

   Көруге химия кешін жиылғандар,

              Менделеевке құдайындай сыйынғандар.

            Қош келдіңіздер бүгінгідей ғажайыпты

Тамашалау бақыты бұйырғандар.

Әр топқа әділ бағасын беретін әділқазыларды таныстыру.

1)

2)

3)

Көңілді тапқыштар, білімділер,

Бар өнерін алдарыңа салады.

Кім білімді, көп оқыған болса егер,

Бүгінгі күн жеңімпазы болады.

І кезең.    Әр топ өздерін таныстырады. (5 ұпай)

ІІ кезең. Бәйге (Әр сұраққа 1 ұпай)

Ең қиын жарыстың бәйге келді,

Мықтылары ортаға, шықсын енді.

Тез жауап бер, ойланып тұрып қалма,

Осы ойыннан көрейік ерен ерді.

Химия ғылымындағы «Ең..Ең..Ең..» сұрақтарына жауап беріп көрелік:

• 1. Ең ертедегі құйма? (қола)

• 2. Ең қатты минерал? (алмас)

• 3. Адамға ең алғаш белгілі болған металл? (алтын)

• 4. Жер бетіндегі ең көп таралған қосылыс? (су)

• 5. Адамзат баласы алғаш өндірген металл? (мыс)

• 6. Ең жеңіл металл? (литий)

• 7. Ең ауыр металл? (осмий)

• 8. Ең тұрақты химиялық элемент? (теллур)

• 9. Ең қатты металл? (хром)

• 10. Ең жеңіл балқитын металл? (цезий)

ІІІ кезең. Жұмбақ арал (2 ұпай)

Адамнан ғылым айла асырмаған

                     Құпиясын құлыптап жасырмаған

                     Кел, бәріміз ғылымның тілін зерттеп

                     Бір жұмбағын ашайық ашылмаған –дей келе келесі сайысымыз «Жұмбақ арал» деп аталады.

1. Қай элементтің таңбасы айдаһар бейнесіне ұқсайды? (S-күкірт)

2. Консерві қалбыры жасалынатын металл? (қалайы)

3. «Ақыл-ой» элементі? (фосфор)

4. Тіс қандай элемент жетіспегеннен кейін ауырады? (фтор)

5. Қандай элемент судағы бактерияларды өлтіреді? (хлор)

6. «Болашақ отыны» деп аталынған қандай элемент? (сутегі)

ІҮ. Химиялық шарадалар (3 ұпай)

Химиялық шарада-жасырынған сөз 2 бөліктен тұратын әрі әрқайсысы өз алдына мағына беретін ойын түрі.

• 1. Сұйық металдың атауы: алғашқы буыны-Прага университеті профессорының алғашқы екі әрпі, соңғы буыны-физикадағы кедергі бірлігі. (Браунер+Ом, бром)

• 2. Жер бетіндегі ең ауыр газ: алғашқы үш әріп-радиоактивті элементтің алғашқы үш әрпі, соңғы екі әріп-ауада түзілетін газдың соңғы екі әрпі. (радий+озон, радон)

• 3. Ақыл-ойдың элементі: алғашқы буыны-улы газдың бірінші буыны; соңғы буыны-альдегид туындысының судағы ерітіндісінің бірінші буыны. (фосген+формальдегид, фосфор)

• 4. Металл: алғашқы екі буыны- «қамқорлық жаса» дегенді білдіретін бұйрық райлы етістік, соңғы буыны- «қирату» сөзі синонимінің бірінші буыны. (қорға+сындыру, қорғасын)

• 5. Тағы бір химиялық элемент егер жазу құралына АН қосылысын жалғасаң қыстың қаһарлы күндері есіңе түседі. Ол қай элемент?

(бор+ ан, боран)

Ү. «Мен кіммін?» 3 ұпай

• 1.     Бірінші бөлігім көп емес, екінші бөлігім тілсіз жау деген мағынада, химиялық қай элементпін? (Азот)

• 2.     Бірінші бөлігім «алда бол» деген бұйрық рай, екінші бөлігім сан есім, шипалы газ деп те есептейді. (Озон)

• 3.     Бірінші бөлігім тасқын су, екінші бөлігім мал құлағына салынатын белгі. (Селен)

• 4.     Бірінші бөлігім қабылда деген сөздің мағынасын береді, екінші буыным шараппен улану деген мағынада, ол қандай тұз? (Алмас)

• 5.     Бірінші буыны жалқы есімге қойылатын сұрақтан тұрады, екінші буыны сан есім, қай элемент? (Неон)

• 6.     Жазылуым бойынша оқысаңыз элементпін, керісінше оқысаңыз- өткізгішпін. (Мыс-сым)

ҮІ. Білгенің артық болмас!

Тәжірибелер көрсету

ҮІІ. Есептер сыры (Әрқайсысына 5 ұпай)

• А.Мына айналымды жүзеге асырыңыздар және алынған өнімдердің атауын бер:

С→СО→СО₂ →Н₂ СО3→СаСО₃→Са(ОН)2

• Ә. Массасы 17,2 г күкірт оксидін сумен әрекеттестіргенде неше грамм күкірт қышқылы түзіледі?

ҮІІІ. Ғажайып шеңбердегі әріптерден элементтерді тауып ата. (Әрқайсысы 1 ұпай)

ҮІҮ. Қыз қуу (Әрқайсысына 2 ұпай)

Жүгірген озар, қуған жетер

Теңдеуді аяқтап, коэффициенттер қойып теңестіріп химиялық реакция типін анықта.

Mg + O₂ = H₂O =

Zn + HCl = H₂SO₄ + KOH=

Х. “Мықты химик” (Әрқайсысына 1 ұпай)
“Білекті бірді жығар, білімді мыңды жығар”

Берілген фотосуреттердегі сұрақ белгісінің орынындағы элемент немесе қосылысты табу.тБілімді жастарымызды бағалау үшін сөз кезегін әділ-қазыларға береміз.

Жүргізуші: Сонымен бүгінгі сайысымыздың жеңімпаз тобы анықталды. Осымен сайысымыз өз мәресіне жетті. Бізбен бірге болып, ойынды тамашалағандарыңызға көп-көп рахмет. Сау болыңыздар!

№48 орта мектебі

9 сыныптар

Газдрубалқызы Елік

2015-2016 оқу жылы