"Хром ж?не оны? ?осылыстары" саба? жоспары 10сынып

Сабақтың тақырыбы: Хром және оның қосылыстары

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға хром және оның қосылыстарымен, химиялық қасиеттерімен таныстыру.

Сабақтың түрі: жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: диалог әдісі, топтық жұмыс, АКТ, жұптық жұмыс, СТО.

Пәнаралық байланыс: физика, география, биология.

Құрал-жабдықтар: кестелер, слайд, бейнеролик, интерактивті тақта.

Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасу, түгендеу, сабаққа дайындау.

2. Үй тапсырмасын пысықтау. Үйге берілген «темір және оның қосылыстары» тақырыбы «Лотерея» әдісі арқылы пысықталады. Оқушыларға арнайы сұрақтар салынған жәшік беріледі. Өздері таңдау арқылы сұрақты алып, жауап береді.

1.Темірдің тұрақты қосылыстарындағы тотығу дәрежелері қанша?

2.Темір табиғатта таралуы бойынша нешінші металл?

3.Темірдің физикалық қасиеттері қандай?

4.Темірдің маңызды қосылыстарын ата.

5.Темірдің биологиялық рөлі туралы айтып беріңіз.

6.Темірдің қолданылуы.

«Мюнстенберг» әдісі арқылы бүгінгі сабақтың мақсаты анықталады. Адасқан әріптерді құрастырып, сөйлем жасайды.

3.Жаңа сабақ. Хром – алтыншы топтың қосымша топшасының элементі,тотыңу дәрежесі–(+2,+3,+6).

Табиғатта кездесуі: хром жер қыртысындағы массасы бойынша мөлшері 0,03 %   Ол көбінесе, қосылыстар түрінде кездеседі. Хромит немесе хромды теміртас FeCr2O4 (Ақтөбе обл) және Cr2O3 хром (ІІІ) оксиді кең таралған.Ақтөбе және Ақсу ферроқұйма зауыттарында өндіріледі. Хром  космоста, жұлдызда, метеориттердебар екені анықталған.

Алынуы:   Алюминотермия: FeO* Cr2O3 +C -------- 2Cr +Fe + 4CO   

                                               Cr2O3 + 2Al ------- Al2O3 +  2C

Қасиеттері: күмістей -ақ түсті жылтыр,ең қатты,шыныға сызат түсіретін  металл.Хромның беті мөлдір оксид қабықшасымен қапталған,ол өте жұқа ,бірақ химиялық өте тұрақты,тіпті қышқылдың өзі қиындықпен бұзады.Осы қабықшаға байланысты хром жемірілуге тұрақты,тіпті ылғал ауадада бұзылмайды.  Сұйылтылған қышқылдардың өзі біраз уақыттан кейін ғана әрекеттесе бастайды. Азот қышқылы хромды пассивтейді.

Хром қосылыстары:  хром оксиді CrO-пирофорлы ұнтақ, негіздік оксид,  тұз қышқылында ериді,  қыздырғанда хром(3) оксидіне айналады ;     Cr2O3  -қиын балқитын күңгірт жасыл түсті ұнтақ,қаттылығы корундқа жақын амфотерлі  оксид; CrO3-  қанық –қызыл түсті кристалды зат,күшті тотықтырғыш,қышқылдық оксид, ( хром қышқылын түзеді Н 2CrO4;    гидроксидтері  Cr(OН)2,    Cr(OН)3        

Қолданылуы : хром  және оның құймалары қара металлургияда қолданылатын  қазіргі жаңа техниканың бағалы  легирлеуші   элементі.  Таттанбайтын болат-18% хром және 8% никелден тұрады.  Хром қосылыстарын тері илеуде,бояулар жасауда қолданады.

4.Сабақты бекіту. Оқушыларды өлең шумақтарын құрастыру арқылы екі топқа бөлеміз. Осы құрастырған өлеңді әнің айтып сергіту сәтін ұйымдастырамын.

Постермен жұмыс. Екі топқа тақырыптар беріледі:

Бірінші топқа: 1)хромның периодтық жүйедегі орны. 2)Хромның физикалық қасиеттері.

Екінші топқа: 1)хромның химиялық қасиеті. 2)хромның қолданылуы.

Сәйкестендіру тесті. Екі топқа хромның маңызды қосылыстарына байланысты сәйкестендіру тесті беріледі. Оқушылар жұп болып орындайды.

«Ең, ең» ойыны. Оқушылардың ойын сергіту мақсатында химиялық элементтерге сергіту сәті ұйымдастырылады.

«Идеялар себеті» (екі жұлдыз, бір тілек). Оқушылар тақтада ілінген себетке келесі сабаққа ұсыныстарын жазып, іледі.

5. Үйге тапсырма. 7,3. № 3,4 есеп, тест құрастырып келу.

6. Оқушыларды бағалау

12-11 – «5» 1балл – орташа

10-8 – «4» 2 балл - жақсы

7-6 – «3» 3 балл – өте жақсы

5-1 – «2»

12-11 – «5» 1балл – орташа

10-8 – «4» 2 балл - жақсы

7-6 – «3» 3 балл – өте жақсы

5-1 – «2»