Химия зертханасы мен кабинетіде жұмыс істеудің қауіпсіздік техникасының ережелері

8 класс. Химия.

Сабақтың тақырыбы: СЖ №1. Химия зертханасы мен кабинетіде жұмыс істеудің қауіпсіздік техникасының ережелері. Зертханалық жабдықтар мен ыдыстар

Сабақтың мақсаты: оқушыларға химиялық эксперименттерді жасауда қауіпсіздік техникалық ережелерін басшылыққа алуды үйрету, зертханалық ыдыстарды дұрыс қолдана білу дағдыларын білуге тәрбиелеу.

Сабақтың міндеттері:

1. Химия кабинетіндегі қауіпсіздік техникасы туралы білім беру.

2. Оқушылардың зертханалық ыдыстар мен құралдарды қолдану, оларды пайдалану туралы білімдерін дамыту.

3. Оқушылардың зертханада жұмыс жасау мәдениетін қалыптастыру, жұмыстың зиянсыз тәсілдерінің негізін үйрету, практикалық жұмысты дұрыс толтыру дағдысын қалыптастыру.

Сабақ типі: жаңа материалды зерттеу және білімді бекіту.

Әдістер мен тәсілдер: әңгімелесу, көрнекілік, практикалық-логикалық байланысымен

Оқу қызметінің формалары: фронтальды, жеке, жұптық.

Құрал-жабдықтар: спиртшам, сынауық, стакан, тамшуыр, құйғы, құты т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Қызығушылықты ояту.

ІІ. Мағынаны тану. ТҚ негіздері. Лабораториялық құрылғылармен жұмыс жасау тәсілдері. Жалынның құрылысы. Химиялық эксперимент техникасы: сүзу, қыздыру, буландыру.

ІІІ. Толғаныс.

І. Қызығушылықты ояту. Мұғалім: химия теориялық оқыту және есеп шығарумен шектелмейді, сол сияқты оны түсіну үшін міндетті түрде тәжірибе жасап, эксперименттік жұмыстар жасау қажет. Оқушылар химия кабинетінде қандай заттар болады? Оларды қалай атайды? Химия кабинетінде қандай ережелерді сақтау керек? - сұрақтар қойылып, оқушылардан жеке, жұпта, топтағы жұмыстан соң, жауаптар алынады.

ІІ. Мағынаны тану. Оқушыларға мәтіндер беріледі (ЖИГСО стратегиясы). Оқушылар 1,2,3 деп санап топтарға бөлінеді. №1 топ "Химия кабинетіндегі реактивтер", №2 топ "Қауіпсіздік техникасының ережелері", №3 топ "Лабораториялық тәжірибелер" мәтіндерімен эксперттік топта танысады. Одан соң өздерінің топтарына келіп, эксперттік топтан алған ақпаратымен алмасады. Соңында бір оқушы түсінгенін айтады, қалған оқушылар толықтырады.

Химия кабинетіндегі реактивтер.

Химиялық лаборатория химия пәніне қажетті заттарды, ыдыстарды, құралдарды, қондырғыларды т.с.с. сақтауға арналған. Химия кабинетінде арнайы химиялық үстел, тәжірибе орындауға арналған биік үстел, газдарды соратын тартпа шкаф болады. Сонымен қатар химия кабинетіне сырттан суық және ыстық су, газ, электр тогы келіп тұрады. Химия кабинетіндегі және лабораториядағы заттар реактивтер деп аталалады. Олар шыны ыдыстарға салынып, не құйылып, ыдыстың сыртында аты жазылып тұрады. Химия кабинетінде орындалатын жұмыстар мұғалімнің немесе лаборанттың көмегімен өткізіледі. Химия кабинетінде жұмыс жасамас бұрын оқушы алдын-ала ережемен танысқаны жөн. Көптеген химиялық заттардың күйдіретін қасиеті бар, ол адам терісін күйдіруі мүмкін. Газдардың иісінен уланып қалуға болады. Қатты заттардың ішінде де улы заттар аз емес. Әсіресе көптеген химиялық заттардың оңай тұтанып өрт шығару, тіпті қопарылу қаупі бар.

Қауіпсіздік техникасының ережелері.

1. Лабораторияда және кабинетте тек химия пәнінің мұғалімі бар кезде әрі оның рұқсатын алып жұмыс жасау керек.

2. Алдымен әрбір орындалатын жұмыспен танысып, ондағы қолданылатын әрбір заттың қасиетін білу керек.

3. Химиялық лабораторияда және кабинетте жұмыс кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ететін: қобдишаны, көз жуатын айдалған су, өрт сөндіргіш, құм, қан тоқтатқыш қоспа, йод т.б. қайда тұратынын дәл білген жөн.

4. Кез-келген жұмысты орындаудан бұрын оқушы үстіне арнайы жұмыс халатын, көзілдірік, газтұтқыш киіп алғаны дұрыс.

5. Тәжірибеге кірісер алдында үстел үстінен артық дүниелерді алып тастаған дұрыс.

6. Реактив салынған ыдыстың сыртында жазылған заттың формуласына мұқият қарап, іздеген затың сол ма анықтап ал.

7. Реактивтивтерді қолмен ұстауға, дәмін тауға болмайды. Газ тәрізді заттың иісін білу үшін мұрыннан алыс ұстап, желпу керек.

8. Реактив бар ыдыстың аузына үңілмеу керек, сынауықтың аузын оқушы өзіне немесе жанындағы оқушыға қаратпайды.

9. Артық алынған реактивтің қалғанын қайтадан таза зат салынған ыдысқа салмайды.

10. Тәжірибеге қажет заттарды мейлінше аз әрі дәл мөлшерде алу керек.

11. Қышқылдар немесе сілтілермен жұмыс жасағанда сақ болыңдар!Егер реактив киімге немесе денеге тисе, сумен көбірек шайып жіберу керек.

12. Лабораторияда немесе кабинетте орынсыз жүре беруге, қатты сөйлеуге болмайды.

13. Жұмыс соңында қолданылған құрал-жабдықтарды, реактивтерді, құралдарды өз орындарына қою керек.

14. Химия кабинетінен шығар алдында суды тоқтатқаныңа, газды өшіргеніңе көз жеткіз.

15. Газ жанарғысымен, спиртшаммен, электрқыздырғыштармен жұмыс жасау ережесін білген дұрыс.

Лабораториялық тәжірибелер.

Химиялық лаборатория мен кабинеттің ішіндегі құрал-жабдықтармен танысқан соң мұғалім не лаборанттың көмегімен практикалық жұмыстарды орындауға болады. Бұл жұмыстарды орындау кезінде сан алуан химиялық ыдыстар, құрал-жабдықтармен кездесесіңдер. Солардың ішінде ең көп қолданатындарымен танысайық: химиялық стакандар, құтылар, мойнақтар, кристалдағыштар, сынауықтар, тамшуыар, өлшеуірлер, сағат беттері, табақша, қасық, қысқыштар т.б. Реактивтерді стаканғағ сынауыққа немесе құтыға салып не құйып пайдалануға болады. Құйғы сұйықтарды бір ыдыстан екіншісіне құю үшін қолданады. Осылайша басқа да химиялық ыдыстар мен құралдар, олардың атқаратын қызметімен біртіндеп танысасыңдар.

Толғаныс: №1 топ "Химия лабораториясында өмір сүру" ережесін жасайды, №2 топ "Химия кабинетінің қауіпсіздік ережелері" кесте толтырады, №3 топ"Менің болашақ химиялық арманым"-эссе жазу.

Оқушылар жасаған ереже:

- Егер сіздің қолыңызда сұйық зат болса, төгіп алмаңыз, порошок тәрізді зат болса, шашпаңыз, газ болса, сыртқа шығарып жібермеңіз.

- Егер светті, газды қоссаңыз, сөндіріңіз.

- Суды ағызсаң, жап.

- Егер ыдысты ашсаң, жап.

- Егер құралды шашсаң, жина.

- Ал егер жинай алмасаң, көмекке шеберді шақыр.

- Егер бір құралды пайдалансаң оны таза ұста.

- Егер бір нәрсені бүлдірсең статус квоға келтір.

- Егер бір нәрсені қозғасаң, орнына қой.

- Егер біреудің затын пайдаланғың келсе, рұқсат сұра.

- Егер бір құралды қалай қолданатынын білмесең, пайдаланба.

- Егер ереже білмесең, лабораторияға кірме.

Ф-ла: "Химия лабораториясында өмір сүру" ережесі = парасат + Қауіпсіздік ережелері

Оқулықтың 202-203 беттерін оқып, мына кестені толтыр:

Химия кабинетіндегі қауіпсіздік ережелері.

Болмайды!!!

Болады

Былай жасау керек!

1.Тәжірибеге кірісер алдында үстел үстінен артық дүниелерді жату

Химия кабинеті-нен шығар ал-дында суды тоқтатқаныңа, газды өшіргеніңе көз жеткізуге

Лабораторияда және кабинетте тек химия пәнінің мұғалімі бар кезде әрі оның рұқсатын алып жұмыс жасау керек.

2.Реактивтивтерді қолмен ұстауға, дәмін тауға бол-майды

Тәжірибеге қажет заттарды мейлін-ше аз әрі дәл мөлшерде алуға болады.

Алдымен әрбір орындалатын жұ-мыспен танысып, ондағы қолданы-латын әрбір зат-тың қасиетін білу керек

3.Реактив бар ыдыстың аузына үңілмеу керек, сынауықтың ау-зын оқушы өзіне немесе жанын-дағы оқушыға қаратпайды.

Реактив салынған ыдыстың сыр-тында жазылған заттың формула-сына мұқият қарап, іздеген затың сол ма анықтап алуға болады.

Кабинетте жұмыс кезінде қауіпсіз-дікті қамтамасыз ететін: қобдиша-ны, көз жуатын айдалған су, өрт сөндіргіш, құм, қан тоқтатқыш қоспа, йод т.б. қайда тұратынын дәл білген жөн

Лабораторияда немесе кабинетте орынсыз жүре беруге, қатты сөйлеуге болмай-ды

Егер реактив киімге немесе денеге тисе, сумен көбірек шайып жіберуге болады

Газ тәрізді заттың иісін білу үшін мұрыннан алыс ұстап, желпу керек.

Бағалау.

Үйге тапсырма: 1. "Қауіпсіздік ережесін жаттау, құрылғылардың суретін салып, аттарын жазу.