?ыш?ылдарды?, сілтілерді? ж?не т?здарды? сулы ерітінділерде диссоциациялануы.

?ыш?ылдарды?, сілтілерді? ж?не т?здарды?

сулы ерітінділерде диссоциациялануы.

Саба?ты? ма?саты: ?ыш?ылдар?а, негіздерге ж?не т?здар?а электролиттік диссоциация теориясы т?р?ысынан т?сінік беру. ?ыш?ылдарды?, негіздерді? ж?не т?здарды? диссоциация те?деуін ??руды ?йрету. О?ушылар ?ыш?ылдар, негіздер ж?не т?здар диссоциациясыны? себебін ж?не ерекшелігін т?сіндіре білу керек.

Электролит ерітіндісіні? электробейтарапты?ы ж?не ?ыш?ылдарды?, негіздерді?, т?здарды? сатылы диссоциациясы туралы т?сінік беру.

Индикаторларды? ?ыш?ылдар мен сілтілерге ?сері. ?ыш?ылдар, негіздер ж?не т?здар ерітінділеріні? электр?ткізгіштігін тексеру.

Реактивтер ж?не ??рал-жабды?тар: ?к суы, натрий гидроксидіні? ерітіндісі, ?ыш?ыл ерітіндісі, тамшуыр, лакмус, фенолфталеин, ста?андар,

«?атты заттарды? еру механизмі» кинофрагменті, «?ыш?ылдар, негіздер ж?не т?здарды? ерігіштігі» кестесі.

Саба?ты? барысы. I. Жа?а саба?ты ?абылдау?а дайынды?. Саба?ты? барысында ??гімелесу ж?не топты? ?зіндік ж?мыстар орындату ар?ылы оксидтерді, негіздерді, ?ыш?ылдарды ж?не т?здарды аны?тауды ?айталап, ?р класты? заттарын формула бойынша аны?тау да?дысын дамытамыз.

? 1-тапсырма. Формулалары келтірілген заттарды кластар?а жікте?дер ж?не аттарын ата?дар: AlCl3, CuO, HMnO4, NaOH, KBr, Ba(OH)2, HNO3, ZnSO4, SO3, Al(OH)3, P2O5,CO2, H2SO3, LiOH.

Содан со? келесі топты? тапсырма орындалады, оны? ма?саты -негіздік ж?не ?ыш?ылды? оксидтерді?, негіздерді? ж?не ?ыш?ылдарды? ?здеріне т?н жалпы ?асиеттерін ?айталау.

? 2-тапсырма. Сызбан?с?а бойынша мысалдар келтіре отырып, айтып бері?дер (оны м??алім алдын ала даярлайды).

Б?л ?осылыстарды? ?здеріне т?н жалпы ?асиеттері мынадай реакцияларда к?рінеді:

А+В=С ВхОу + а = С + Н2О

А + в = С + Н2 ↑ а + в = С + Н2О

Берілген ?ріптерді? орынан на?ты заттардан мысалдар келтірі?дер ж?не олар?а т?н реакция те?деуін ??ры?дар (топта?ы ?р о?ушы жеке мысалдар келтіреді). Ж?мыс н?тижесі кодоскоп ар?ылы тексеріледі немесе о?ушылар бірін бірі тексереді.

II. Жа?а саба?ты о?ып ?йрену. Б?л тапсырма тірек білімді ж?йелеуге ж?не бекітуге м?мкіндік береді. М??алім электролиттерді? сулы ерітіндідегі диссоциациялану механизмін білген со? ?ыш?ылдарды?, негіздерді? ж?не т?здарды? диссоцациясын шартты т?рде бейнелейтін реакция те?деуін ??ру ?иын емес екенін айтады. Электролиттерді? ерітінділері электрбейтарап екенін есте са?та?ан ж?н. Иондарды? т?зілуіне байланысты кинофрамент к?рсетіледі. (бар болса).

Б?дан кейін о?ушылар кодоскоп ар?ылы к?рсетілген жатты?уды ауызша орындайды: мына заттар ?андай иондар?а диссоциацияланады ж?не т?зілетін иондарды? зарядтары ?андай: HCl, KCl, CaCl2, HNO3, Al(NO3)2,

Na3PO4, KOH, Ca(OH)2?

?рі ?арай ?ыш?ылдарды?, негіздерді? ж?не т?здарды? диссоциация те?деуін ??руды к?рсетеді. М??алім ?ыш?ылдарды?, негіздерді? ж?не т?здарды? сатылап диссоциациялануын мынадай мысалдармен келтіреді.

Ca(OH)2↔CaOH+ + OH- ↔ Ca2+ + 2OH-

H2SO4 ↔ H+ + HSO4- ↔2H+ + SO42-

NaHSO4 ↔ Na+ + HSO4- ↔Na+ + H+ +SO42-

CaOHCl ↔ CaOH+ + Cl- ↔Ca2+ + OH- + Cl-

О?ушыларда ?ыш?ылдар, негіздер ж?не т?здарды? диссоциациялануы туралы ??ым ?алыптас?ан со?, оларды? ионды? ??рамында нені? жалпы екенін т?сіндіреміз.

Б?л кластарды? ?осылыстарына электролиттік диссоцация теориясы т?р?ысынан ?андай аны?тама беруге болады? ?ыш?ылдарды?, негіздерді? ж?не т?здарды? диссоциациялану те?деуін жазып, оларды? аны?тамасын о?ушыларды? ?здеріне айт?ыздыр?ан д?рыс. Мысалы, HI,Ba(OH)2, MgCl2.

III. Ал?ан білімді бекіту. Жа?а материалды ме?геру д?режесін тексеру ?шін о?ушылар?а мынадай ?зіндік ж?мыс беріледі.

1. Формулалары берілген заттарды?: Pb (OH)2, Na3Po4,HF, Ca(OH)2, Al(NO3)3 электролиттік диссосация те?деуін жазы?дар.

2. Суда ерігенде мынадай иондар т?зетін заттарды? формулаларын жазы?дар:

а) Al3+ ж?не SO42-; ?) К + ж?не ОН-; б) Н+ ж?не Вr-.

?йге тапсырма: §3. 1-10-жатты?улар. Ж?мыс д?птерінен ж?не есептер мен жатты?улар жина?ынан тапсырмалар.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«?ыш?ылдарды?, сілтілерді? ж?не т?здарды? сулы ерітінділерде диссоциациялануы. »

Қышқылдардың, сілтілердің және тұздардың

сулы ерітінділерде диссоциациялануы.

Сабақтың мақсаты: қышқылдарға, негіздерге және тұздарға электролиттік диссоциация теориясы тұрғысынан түсінік беру. Қышқылдардың, негіздердің және тұздардың диссоциация теңдеуін құруды үйрету. Оқушылар қышқылдар, негіздер және тұздар диссоциациясының себебін және ерекшелігін түсіндіре білу керек.

Электролит ерітіндісінің электробейтараптығы және қышқылдардың, негіздердің, тұздардың сатылы диссоциациясы туралы түсінік беру.

Индикаторлардың қышқылдар мен сілтілерге әсері. Қышқылдар, негіздер және тұздар ерітінділерінің электрөткізгіштігін тексеру.

Реактивтер және құрал-жабдықтар: әк суы, натрий гидроксидінің ерітіндісі, қышқыл ерітіндісі, тамшуыр, лакмус, фенолфталеин, стақандар,

«Қатты заттардың еру механизмі» кинофрагменті, «Қышқылдар, негіздер және тұздардың ерігіштігі» кестесі.

Сабақтың барысы. I. Жаңа сабақты қабылдауға дайындық. Сабақтың барысында әңгімелесу және топтық өзіндік жұмыстар орындату арқылы оксидтерді, негіздерді, қышқылдарды және тұздарды анықтауды қайталап, әр кластың заттарын формула бойынша анықтау дағдысын дамытамыз.

▲ 1-тапсырма. Формулалары келтірілген заттарды кластарға жіктеңдер және аттарын атаңдар: AlCl₃, CuO, HMnO₄, NaOH, KBr, Ba(OH)₂, HNO₃, ZnSO₄, SO₃, Al(OH)₃, P₂O₅,CO₂, H₂SO₃, LiOH.

Содан соң келесі топтық тапсырма орындалады, оның мақсаты -негіздік және қышқылдық оксидтердің, негіздердің және қышқылдардың өздеріне тән жалпы қасиеттерін қайталау.

■ 2-тапсырма. Сызбанұсқа бойынша мысалдар келтіре отырып, айтып беріңдер (оны мұғалім алдын ала даярлайды).

Бейорганикалық заттардың өзара байланысы

Бұл қосылыстардың өздеріне тән жалпы қасиеттері мынадай реакцияларда көрінеді:

А+В=С В_хО_у + а = С + Н₂О

А + в = С + Н₂ ↑ а + в = С + Н₂О

Берілген әріптердің орынан нақты заттардан мысалдар келтіріңдер және оларға тән реакция теңдеуін құрыңдар (топтағы әр оқушы жеке мысалдар келтіреді). Жұмыс нәтижесі кодоскоп арқылы тексеріледі немесе оқушылар бірін бірі тексереді.

II. Жаңа сабақты оқып үйрену. Бұл тапсырма тірек білімді жүйелеуге және бекітуге мүмкіндік береді. Мұғалім электролиттердің сулы ерітіндідегі диссоциациялану механизмін білген соң қышқылдардың, негіздердің және тұздардың диссоцациясын шартты түрде бейнелейтін реакция теңдеуін құру қиын емес екенін айтады. Электролиттердің ерітінділері электрбейтарап екенін есте сақтаған жөн. Иондардың түзілуіне байланысты кинофрамент көрсетіледі. (бар болса).

Бұдан кейін оқушылар кодоскоп арқылы көрсетілген жаттығуды ауызша орындайды: мына заттар қандай иондарға диссоциацияланады және түзілетін иондардың зарядтары қандай: HCl, KCl, CaCl₂, HNO₃, Al(NO₃)₂,

Na₃PO₄, KOH, Ca(OH)₂?

Әрі қарай қышқылдардың, негіздердің және тұздардың диссоциация теңдеуін құруды көрсетеді. Мұғалім қышқылдардың, негіздердің және тұздардың сатылап диссоциациялануын мынадай мысалдармен келтіреді.

Ca(OH)₂↔CaOH⁺ + OH^- ↔ Ca²⁺ + 2OH^-

H₂SO₄↔ H⁺ + HSO₄^- ↔2H⁺ + SO₄^2-

NaHSO₄↔ Na⁺ + HSO₄^- ↔Na⁺ + H⁺ +SO₄^2-

CaOHCl ↔ CaOH⁺ + Cl^- ↔Ca²⁺ + OH^- + Cl^-

Оқушыларда қышқылдар, негіздер және тұздардың диссоциациялануы туралы ұғым қалыптасқан соң, олардың иондық құрамында ненің жалпы екенін түсіндіреміз.

Бұл кластардың қосылыстарына электролиттік диссоцация теориясы тұрғысынан қандай анықтама беруге болады? Қышқылдардың, негіздердің және тұздардың диссоциациялану теңдеуін жазып, олардың анықтамасын оқушылардың өздеріне айтқыздырған дұрыс. Мысалы, HI,Ba(OH)₂, MgCl₂.

III. Алған білімді бекіту. Жаңа материалды меңгеру дәрежесін тексеру үшін оқушыларға мынадай өзіндік жұмыс беріледі.

Формулалары берілген заттардың: Pb (OH)₂, Na₃Po₄,HF, Ca(OH)², Al(NO₃)₃ электролиттік диссосация теңдеуін жазыңдар.
Суда ерігенде мынадай иондар түзетін заттардың формулаларын жазыңдар:

а) Al³⁺ және SO₄^2-; ә) К ⁺ және ОН^-; б) Н⁺ және Вr^- .

Үйге тапсырма: §3. 1-10-жаттығулар. Жұмыс дәптерінен және есептер мен жаттығулар жинағынан тапсырмалар.