Просмотр содержимого документа
«d -элементтерге жалпы сипаттама.Мыс, мырыш, темір, хром.»
Сабақтың технологиялық картасы
Технологическая карта занятия
Сабақтың тақырыбы/Тема занятия :
d -элементтерге жалпы сипаттама.Мыс, мырыш, темір, хром.
Сабақтың мақсаты / Цель занятия:
білімділік/образовательная
Оқушыларғаd- элемент мыс, мырыш, темір, хром атомдарының құрылысы мен кристалл торларының ерекшеліктері туралы білімді қалыптастыру; мыс, мырыш, темір, хром және олардың табиғатта кездесуі, қасиеттері, қолданылуы, алынуы;
тәрбиелік / воспитательная.
Сабақ уақытын бағалауға үйрету, еңбекқорлыққа және пәнге қызығушылығын арттыру.
дамытушылық /развивающая .
d- элемент мыс, мырыш, темір, хром атомдарының электрондық формулаларын құрастыру, жеке атомға сипаттама беру, әр топтың атомдарының айырмашылығын түсіндіре білу, қорытынды жасау, жүйелеу, сөздік қорын молайту білім-білік дағдыларын дамыту.
Сабақтың типі / тип занятия : аралас
Сабақтың жабдықталуы / обеспечение занятия:
а)оқу көрнекілік құралдары /учебно-наглядные пособия: _
Нурахметов Химия 10- сынып оқулығы
б)үлестірмелі материалдар /раздаточные материалы:
Д.И. Менделеев жасаған ХЭПЖ
в)ТОҚ / ТСО
Пән аралық байланыс/межпредметная связь:
Сабақтың өту барысы / Ход занятия :
I. Ұйымдастыру кезеңі / Организационный момент
Сәлемдесу. Сабаққа келмеген студенттерді белгілеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақ тақырыбын хабарлау. Оқушылардың көңілін сабаққа аудару. Сабақтың жалпы мақсатын ашу ,оны өткізу жоспарын көрсету.
II. Оқушылардың біліктілігі мен дағдысын тексеру
Проверка знаний и умений обучающихся §5.4-5.5 № 6,13,14 161-162б
№ 6 Массасы 10г кальций және кальций оксидінің қоспасын сумен өңдегенде 1,12л (қ.ж.) газ бөлінген.
а) бастапқы қоспадағы кальций оксидінің массалық ұлесін (%)
б) алынған ерітіндідегі өнімнің массасын (г) табыңдар
№ 14 Егер өнімнің шығымы теориялық мүмкіндіктің 85% -ын құрайтын болса, құрамында 20% қоспасы бар 200кг әктастан қанша сөндірілмеген әк алуға болады?
200кг - 100%
х кг - 20% қоспа х = 40кг қоспа m (СаСО3) = 200кг – 40кг = 160кг
160 * 103г у г
СаСО3 →СаО + СО2
100г/моль 56г/моль у = 89600г = 89,6кг
89,6кг - 100 %
z кг - 85 % z = 76,16кг СаО
76,16кг z
СаО + Н2О → Са(ОН)2
56г/моль 74 г/моль
z = 76,16кг * 74г/ 56г = 100,64кг
III. Жаңа тақырыптың мазмұны мен жүйесі
Содержание и последовательность изложения новой темы (конспект)
Қосымша топша металдарының электрондык кауыздарында (п— 1) d-деңгейше электрондармен толтырылады (n — период нөмірі) сондыктан бұл элементтерді d-элементтер деп те атайды.
d – элементтер типтік металдар мен типтік бейметалдар арасында орналасқандықтан, оларды ауыспалы элементтер деп атайды. Топтарда қосымша топша элементтерінің металдық қасиеттері атомдық нөмірі өскенде кемиді де, V және VІ период металдарының қасиеттерінде біршама ұқсастықтар байқалады.
d - элементтерге төн нәрсе — олар өздерінің косылыстарында көбірек валенттік күйлеріге ие бола алады. Егер элемент өртүрлі тотығу дөрежелерін көрсететін оксидтер жөне гидроксидтер түзетін болса, онда олардын тотығу дөрежелері өскен сайын негіздіктен екідайлык арқылы қышқылдыққа қарай заңды өзгереді.
Мыс - ІБ топ элементі.
Мыс атомдары қосылыстарында +1 және +2 тотығу дәрежелерін көрсетеді. Тотығу дәрежесі +3 болатын тұрақсыз қосылыстардың біразы белгілі (Cu2О3). Біршама тұрақты тотығу дәрежесі +2.
Табиғатта таралуы. Жер қыртысында мыстың мөлшері 0,01% массаны құрайды. Ол саф күйінде және қосылыстар түрінде кездеседі. Маңызды минералдары: халькопирит-СuFeS2, халькозин «мыс жылтыры» Сu2S, ковелин СuS, малахит- CuCO3* Cu(OH)2, азурит 2СuСО3 *Сu(ОН)2, куприт-Cu2O.
Алынуы. Мысты алу өте күрделі. Сульфидтік мыс кендерінен пирометаллургиялық, ал оттекті құрамды кендерінен гидрометаллургиялық жолмен өндіріледі.
Сульфидтік кендерінен: пирометаллургиялық
Оттекті құрамды кендерінен: гидрометаллургиялық
2Cu2S +3О2→2Cu2O +2 SO2
2Cu2O + Cu2S→6Cu + SO2
CuO+Н 2SO4→ CuSO4+ Н 2O
электролиз
CuSO4+Fе→ FеSO4+Cu
Физикалық қасиеттері. Мыс - ашық қызғылт түсті жылтыр металл, жеңіл созылады. Балқу температурасы 1083°С. Электр тогын жақсы өткізеді.
Химиялық қасиеттері. Жай заттармен әрекеттеседі
Cu+Cl2 → CuCl2
2Cu+O2 → 2CuO
Cu+S → CuS
Күрделі заттармен:
Cu+2H2SO4 → CuSO4+SO2+2H2O
конц
Cu+4HNO3 → Cu(NO3)2+2NO2 +2H2O
конц
Cu+8HNO3 → 3Cu(NO3)2+2NO↑+4H2O
сұйыл
2Cu+4НСl + О2 → CuCl2 + 2H2O
Сu+2AgNO3 → Cu(NO3)2+2Ag
Мыс қосылыстары
Мыстың тотығу дәрежелері +2 болатын қосылыстары едәуір көп таралған, тотығу дәрежесі +1 қосылыстары сирек кездеседі. Мыс оттекпен екі оксид түзеді. Ауада қыздырғанда мыс жеңіл тотығып, алдымен қызыл оксидке Сu2О содан кейін қара оксидке СuО айналады.
Мыс (ІІ) гидроксидін сәйкес тұздарының ерітіндісіне сілтімен әсер етіп алады:
CuSO4 + 2NаОН → Cu(OH)2↓ + Nа2SO4
Ол көгілдір түсті тұнба, аздап қыздырғанда қара түсті СuО бөліп айырылады:
Cu(OH)2 → СuО + H2O
Мыс (ІІ) оксиді мен гидроксиді негіздік сипатта болады. Олар қышқылдарда жеңіл ериді:
Cu(OH)2 + H2SO4 → CuSO4+ 2H2O
СuО + HNO3 → Cu(NO3)2+ H2O
Мыстың еритін тұздары гидролизге ұшырайды:
CuCl2 + НОН → CuOHCl + HCl
Мыс сульфаты - CuSO4 – сусыз мыс сульфаты ақ түсті ұнтақ зат, ол суды күшті сіңіріп, көк түсті кристалгидратқа айналады. Сулы ерітінділерде ол бес молекула сумен кристалданады да, мөлдір көк түсті кристалл – мыс купоросын, яғни тотияйын CuSO4*5H2O түзеді.
Мыс қосылыстарын анықтау.
Мыс және оның ұшқыш қосылыстары жалынды көк жасыл түске бояйды. Тұздарына сілті қосқанда мыс гидроксидінің көгілдір тұнбасы түзіледі.
Cu2+ + 2OH- → Cu(OH)2↓
Қолданылуы:
Электр тогын өткізетін қондырғылар жасауда;
Металдық қаптаулар алуда;
Әр түрлі заттардың металдық көшірмесін алу үшін;
Әсемдік бұйымдар дайындауда,
Полиграфияда, мыс қалыбын жасауда;
Радиотехникада қолданылады.
Мырыш – ІІБ топ элементі
+2 тотығу дәрежесін көрсетеді.
Табиғатта таралуы.Жер қыртысындағы құрамы бойынша мырыш басқа элементтер арасынан 23-орынды алады (0,01%).
Мырыштың маңызды минералы — мырыш алдамышы ZnS көптеген сульфидтік кендердің кұрамына кіреді. Сондай-ак цинкит ZnО, мырыш шпаты (галмей) ZnСО3 және т.б. түрінде кездеседі.
Алынуы. Кендерден металдық мырышты алу үшін пирометаллургиялык және гидрометаллургиялык процестер қолданылады.
пирометаллургиялық
гидрометаллургиялық
2ZnS+ 3O2= 2ZnO+ 2SO2
ZnO+ C= Zn+ CO
ZnO + H2SO4 → ZnSO4+ H2O
Электролиз:
ZnSO4 + 2H2O → Zn + H2SO4 + О2
Физикалық қасиеттері. Мырыш — көкшіл ақ түсті күшті металдык жылтыры бар металл. Ылғалды ауада жылтыры оксидтік қабыкшаның түзілуімен байланысты біртіндеп жойылады. Мырыш — каттылыгы орташа металл. Оның тығыздығы 7,13 г/см -қа тең. Таза металл пластикалык және жұқа фольгаға дейін жайылады. Техникалык мырыш кәдімгі температурада морт сынғыш, бірақ 100—150°С-та пластикалык болады, оны жұқалап таптауға немесе сымға дейін созуға болады.
Химиялық қасиеттері. Жай заттармен әрекеттесуі
Zn+ Cl2= ZnCl2
2Zn+ O2= 2ZnO
Zn+ S= ZnS
Күрделі заттармен
Zn+ H2O = ZnO+ H2
Zn+ 2HCl= ZnCl2+ H2
Zn+ 2NaOH = Na2ZnO2+ H2
Zn+ 2NaOH + 2H2O = Na2[Zn(ОН)4] + Н2
Натрий тетрагидроксоцинкаты
Мырыш қосылыстары. Мырыш оксиді. Табиғатта мырыш оксиді ZnO қызыл мырыш кені (цинкит) түрінде кездеседі, түсі марганецтің косылыстары болуына байланысты. Мырыштың таза оксиді кәдімгі температурада түссіз. Суда мүлдем ерімейді. Мырыш оксиді қышкылдарда, сілтінің артык мөлшерінде және аммоний гидроксидінде жеңіл ериді, яғни екідайлы касиет көрсетеді. Мырыш оксиді ақ бояулар (мырышты белила) алуда, медицинада және косметикада әртүрлі майлар дайындауда, резеңке мен линолеум үшін толыктырғыштар (арнайы қасиеттер беріп, өзіндік құнын төмендету үшін) ретінде қолданылады.
Мырыш гидроксиді Zn(ОН)2 мырыш тұздарының ерітіндісіне сілтімен әсер еткенде ақ қоймалжың тұнба түрінде түзіледі. Сақтағанда ол біртіндеп кристалдык түрге ауысады. Екідайлы қосылыс болғандықтан, мырыш гидроксиді сілтінің артық мөлшерінде, қышкылда, аммиактың судары ерітіндісінде жеңіл ериді. Мырыш гидроксидінің кышкылдарда ерігіштігі бейтараптану реакциясына негізделген:
Zn(OH)2+ 2HCl= ZnCl2+2H2O
негіз
ал сілтінің артык мөлшерінде еритін цинкаттар түзіледі:
Zn(OH)2+ 2NaOH = Na 2[Zn(ОН)4]
қышқыл натрий тетрагидроксоцинкаты
Мырыштың барлық тұздары ерітінділерде күшті қышқыл-катион Zn2+ есебінен гидролизге ұшырайды:
Zn+2 + 2OH- = ZnOH+ + Н+
Мырыш сульфаты ерітіндіден кристалгидрат ZnSO4 *7Н2О түрінде бөлінеді және мырыш купоросы деп аталады. Оны мата тоқуда, мырыштық қаптаулар жасауда, медицинада және мырыштың басқа қосылыстарын алу үшін қолданады.
Мырыш сулъфидінің ZnS люминесценттік қабілеті бар — электрондардың әсерінен суық жарық шығарады. Мырыш сульфидінің бұл қасиеті люминесценттік лампаларда, теледидар экрандарын және баска электрондык аспаптар жасауда қолданылады.
Мырыш темірдің антикоррозиялық қаптамасы ретінде, электрлік батареялар дайындауда, цианидті ерітінділерден алтын мен күмісті тұндыру үшін, мыс және басқа да металдармен қорытпалар өндіру үшін қолданылады.
Хром - VІБ топ элементі.
Хром +1 –ден +6 –ға дейінгі тотығу дәрежелерін көрсетеді. Хромның +2, +3, +6 тотығу дәрежелі қосылыстары едәуір тұрақты.
Табиғатта таралуы. Жер қыртысындағы жалпы мөлшері -0,03%. Хром әртүрлі минералдардың құрамына кіреді. Хромит немесе хромды темір ҒеСr2О4 едәуір кең таралған.
Алынуы. Өнеркәсіпте пирометаллургиялық және алюминотермиялық жолмен алынады:Хромды теміртасты көмірмен қатты қыздырып алады.
FeO*Cr2O3 + 4C = 2Cr + Fe + 4 CO
Хромның темірмен құймасы – феррохром
Таза хромды алу
Cr2O3 + 2Al = Al2O3 + 2Cr
Физикалық қасиеттері. Хром — күмістей ақ, жылтыр металл. Металдардың ішіндегі ең қаттысы, шыныға жеңіл сызат түсіреді. Хром морт сынғыш, оның тығыздығы 7,2 г/см3, балку температурасы 1855°С . Электр және жылуөткізгіштігі төмен.
Химиялық қасиеттері.
Хромның беті мөлдір оксид қабыршақпен қапталған.Сондықтан химиялық тұрақты.
4Cr + 3O2 = 2Cr2O3 жанады
2Cr + 3Cl2 = 2CrCl3 шабытты әрекеттеседі
2Cr + 3H2O = Cr2O3 + 3H2 су буымен әрекеттеседі
2Cr + N2 = 2CrN азотпен әрекеттеседі
2Cr + S = Cr2S3 күкіртпен әрекеттеседі.
2Cr + 3H2SO4 = Cr2(SO4)3 + 3H2
Хром қосылыстары:
Cr+2
Cr+3
Cr+6
CrO-негіздік оксид
Cr2O3-екідайлы оксид
CrO3-қышқылдық оксид
Cr(OH)2-негіз
Cr(OH)3- екідайлы
H2CrO4-хром қышқылы
H2Cr2O7-дихром қышқылы
Хром (ІІ) оксиді СrО — пирофорлы қара ұнтак (пирофорлық— ұсақ ұнтақталған күйде ауада тұтану қабілеті). Типтік негіздік оксид. Сұйылтылған тұз қышқылында ериді:
СrО + 2НСl = СrС12 + Н2О
СrО + 2Н+ = Сr2+ + Н2О
Ауада 100°С-тан жоғары қыздырғанда хром (II) оксиді хром (III)оксидіне айналады.
Хром (ІІ) гидроксидін Сr(ОН)2хром (ІІ) тұзына сілті ерітіндісімен әсер еткенде сары тұнба түрінде алады, мысалы:
СrС12 + 2NаОН = Сr(ОН)2 ↓ + 2NаС1
Сr2+ + 2ОН- = Сr(ОН)2
Сr(ОН)2 негіздік қасиет көрсетеді, қышқылдарда ериді:
Сr(ОН)2 + 2НС1 = СrС12 + Н2О
Сr(ОН)2 + 2Н+ = Сr2++ 2Н2О
Ол — тотықсыздандырғыш. Қыздырғанда Сr2О3-ке айналады. Хромның (II) барлык қосылыстары едөуір тұрақсыз және ауадағы оттекпен хром (III)қосылыстарына дейін оңай тотығады. Мысалы:
4Сr(ОН)2 + О2+ 2Н2О = 4Сr(ОН)3
Хром (III) оксиді Сr2О3— қиын балқитын күңгірт жасыл түсті ұнтак. Қаттылығы бойынша корундка жақын. Хромның қосылыстары жоғары температурада алынады.
Хром (III) оксиді екідайлы: қышқылдармен де, сілтілермен де әрекеттеседі. Сr2О3-ті сілтілермен балқытқанда, хром (III)қосылыстары — хромиттер түзіледі:
Сг2О3 + 2NаОН = 2NаСrО2 + Н2О
натрий хромиті
Хром (III) оксиді сумен өрекеттеспейді, бірақ оған хром (III)тұздарының ерітіндісіне сілті ерітінділерімен әсер еткенде сұр жасыл түсті коймалжың тұнба түрінде алынатын хром (III) гидроксиді Сr(ОН)3 сөйкес келеді:
СrС13 + ЗNаОН = Сr(ОН)3↓ + ЗNаСІ
Сr3++3ОН- =Сr(ОН)3↓
Хром (III) гидроксидінің екідайлық қасиеті бар. Қышқылдарда ерігенде хром (III) тұздары түзіледі, мысалы:
Сr(ОН)3 + НNО3 → Сr(NО3)3 +3Н2О
негіз
Сr(ОН)3 + ЗН+ = Сr3+ + 3Н2О
Сг(ОН)3-ті сілтілермен балқытқанда метахромиттер және ортохромиттер алынады:
Сг(ОН)3 + NаОН = NаСrО2 + 2Н2О
Сг(ОН)3 + 3NаОН = Nа3СrО3 + 3Н2О
Хром (III) қосылыстары — тотықсыздандырғыштар. Әртүрлі тотықтырғыштар — Сl2, Вг2, Н2О2, КМnО4 және т.б. әсер еткенде, олар хром (VI) қосылыстарына — хроматтарга немесе дихроматтарға айналады:
Хром (VI) оксиді СrО3— қанық қызыл түсті кристалдық зат. Күшті тотықтырғыш: йод, күкірт, фосфор, көмірді тотықтырып, Сг2О3-ке айналады. Мысалы:
3S + 4СrО3 = 3SО2 + 2Сr2О3
СгО3-тің қышкылдық сипаты бар: суда оңай еріп, хром қышқылдарын түзеді. Судың артық молшерімен әрекеттесіп хром қышқылын Н2СrО4түзеді:
СгО3 + Н2О →Н2СrО4
СгО3 -тің концентрациясы мол болса, дихром қышқылы түзіледі:
2СrО3 + Н2О = Н2Сr2О7
* Хром қышқылы тұздардың екі қатарын түзеді: хром қышқылының тұздары — хроматтар және дихром қышқылының тұздары — дихроматтар. Хроматтар сары түсті (хромат ионынын, СrО42- түсі), дихроматтар — қызыл сары түсті (дихромат ионының Сr2О72-түсі) болады.
Тотығу дәрежесі +3 және +6 хром қосылыстарының барлығы улы. Әсіресе бұл хром кышқылы мен оның тұздарына, сонымен бірге хром (VI) оксидіне қатысты. Олар теріні, тыныс алу жолдарын закымдап, көзді ауыртады. Сондықтан олармен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережелерін сақтау қажет.
Хром қосылыстарын анықтау:
Барлық хром тұздарының ерітінділерінің түсі бар: Cr+2-көгілдір түсті, Cr+3-жасыл күлгін, CrO42—сары , Cr2O72—қызыл сары.
Қолданылуы:
легирлеуші элемент;
болаттарға қосады;
қаптамалар жасау үшін;
бояулар дайындауда;
тері илеуде.
Темір- VІІІ Б топ элементі.
Темір қосылыстарында +2 және +3 тотығу дәрежесін көрсетеді. Темірдің т.д +6 болатын тұрақсыз қосылыстары бар.
Табиғатта таралуы. Темір табиғатта таралуы бойынша екінші металл. Оның жер қыртысындағы үлесі -5,1%. Көптеген метеориттердің құрамында темір бар, сондықтан оны ертеде "аспан” және "жұлдыз” тасы деп атаған. Маңызды өнеркәсіптік кендері: қызыл теміртас-Fe2O3 , магниттік теміртас (магнетит)-Fe3O4, пирит-FeS2.
Алынуы. Темірді оксидтерінен тотықсыздандырып алады.
Fe3O4 + 4CO = 3Fe + 4CO2
FeO + H2 = Fe + H2O
Fe2O3 + 2Al = 2Fe + Al2O3
Физикалық қасиеттері. Темір – жылтыр, күмістей ақ түсті металл, тығыздығы – 7,87г/см3, балқу температурасы +1539°С
Химиялық қасиеттері. Темір химиялық реакцияларда 2 немесе 3 электрон беріп, өзінің тұрақты қосылыстарында +2 және +3 тотығу дәрежелерін көрсетеді:
Fe0 – 2e → Fe2+ Fe0 – 3e →Fe3+
Жай заттармен: Темірдің белсенділігі орташа. Сондықтан белсенділігі орташа бейметалдар темірді тотықтырады.
2Fe + 3Cl2 = 2FeCl3
Fe + S = FeS
3Fe + 2O2 = Fe3O4
Күрделі заттармен: Қыздырылған темір су буымен әрекеттеседі.
Fe + H2O = FeO + H2
Ылғал ауада темір тотығу өнімінің қоспасы тотпен қапталады. Бұл процесті қысқышы былай жазады:
4Fe + 6H2O + 3О2 = Fe(OН)3
Қышқылдардан сутекті ығыстырады.
Fe + 2HCl = FeCl2 + H2
Белсенділігі төмен металдарды тұздарынан тотықсыздандырады.
Fe + CuCl2 = FeCl2 + Cu
Темірдің маңызды қосылыстары:
Темір (ІІ) оксиді немесе (FeO) – негіздік оксид, оңай тотығатын қара ұнтақ, оны мына реакция бойынша алады:
Fe2O3 + CO → 2FeO + CO2
Қышқылдармен және қышқылдық оксидтермен әрекеттесіп тұз түзеді:
FeO + 2HCl = FeCl2 + H2O
FeO + CO2 = FeCO3
Темір (ІІІ) оксиді Fe2O3 – амфотерлі оксид, бірақ негіздік қасиеті басымдау, ең тұрақты оксид, қызыл-қоңыр түсті, минералы гематит.
І. Алынуы: 1) 2Fe(OH)3 = Fe2O3 + 3H2O
2) 3Fe + 2O2 = Fe3O4
3) 3Fe + 4HOH = Fe3O4 + 4H2
ІІ. Химиялық қасиеттері:
қышқылмен Fe2O3 + 3H2SO4 = Fe2(SO4)3 + 3H2O
қышқылдық оксидпен Fe2O3 + 3SO3 = Fe2(SO4)3
негізбен Fe2O3 + 2NaOH = 2NaFeO2 + H2O
Темірдің гидроксидтері
Темірдің ІІ және ІІІ валентті оксидтеріне екі түрлі гидроксидтері сәйкес келеді.
Fe (II) гидроксиді – жасылдау түсті, ал Fe (III) гидроксиді – қызыл-қоңыр түсті. Олар суда ерімейтін заттар.
І. Алынуы. FeCl2 + 2NaOH = Fe(OH)2 + 2NaCl
FeCl3 + 2NaOH = Fe(OH)3 + 3NaCl
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O = 4Fe(OH)3
Қолданылуы:
Темір купоросы (FeSO4 ∙ 7H2O) – ағаш сүрлеуде;
Fe3C – цементит шойында қолданылады.
(NH4)2SO4 ∙ FeSO4 ∙ 6H2O – Мор тұзы, тотықсыздандырғыш ретінде пайдаланылады.
Fe(NH4)2 ∙ (SO4)2 ∙ 12H2O – темір-аммонийлі ашудас, тері илеуде қолданылады.
Fe2O3 – темір сүрегі (бояу) шатырларды бояуда, болат пен шыны беттерін тегістеуде, термиялық пісіруде қолданылады.
IV. Жаңа материалды бекіту,біліктілік пен дағдыны қалыптастыру
Закрепление нового материала ,формирование умений и навыков
№ 5 а) СuО → Сu → СuСl2 → Сu(ОН)2 →СuSО4
СuО + Н2 → Сu + Н2О
Cu+Cl2 → CuCl2
СuСl2 + 2NаОН → Cu(OH)2↓ +2NаСl
Cu(OH)2 + H2SO4 → CuSO4+ 2H2O
ә) СuСl2 → Сu → СuО → Cu(NO3)2 → Сu(ОН)2
СuСl2 → Сu + Сl2
2Cu+O2 → 2CuO
СuО + HNO3 → Cu(NO3)2+ H2O
Cu(NO3)2+2 NаОН→ Cu(OH)2↓ +2NаNO3
№ 6 179 – бет
Массасы 30г мыстың мырышпен құймасын күкірт қышқылымен өңдегенде 4,4л (қ.ж.) сутек бөлінген. Бұл құймадағы мырыштың массалық үлесін (%) есептеңдер.
Cu+ H2SO4 →
хг 4,4л
Zn+ H2SO4 → ZnSO4 + H2
65г/моль 22,4л/моль х = 65г/моль *4.4л /22.4л/моль = 13г Zn
ɷ = 13*100/30=
Сабақтың қорытындысы / Подведение итогов занятия
d – элементтер- периодтағы ауыспалы элементтер. Оларда сырттан санағанда екінші энергетикалық деңгейдің d – деңгейшесі электрондармен толтырылады. Олардың бәріне металдық қасиет тән.
Мыс – белсенділігі төмен металл. Мыс көптеген табиғи минералдар түзеді. Таза және әртүрлі құймалар түрінде қолданады.
Мырыш-ауада тұрақты, орташа белсенді металл.Мырыштың өзі және қосылыстары екідайлы қасиет көрсетеді.Мырышты темірден жасалған бұйымдарға қорғаныш қаптамалар жасау үшін және құймаларын алу үшін қолданады.
Хром – ең қатты металл, ауада қорғаныш қабықшамен қапталған. Жемірілуге тұрақты. Қыздырғанда химиялық реакцияға түседі.
Темір – қазіргі заманғы техниканың маңызды металы. Бұл орташа белсенді металл. d - элемент. Тотығу дәрежесі +2 және +3 қосылыстар түзеді. Оксидтері мен гидроксидтері негіздік (+2) және әлсіз екідайлы (+3) қасиет көрсетеді. Темір табиғатта үлкен рөл атқарады. Көбінесе шойын және болат құймалары түрінде қолданылады.
Бағалау / оценка _______________________________________________________
