Темір ж?не тоттанбайтын болат

Темір және тоттанбайтын болат

Оқу мақсаты:

темір және тот баспайтын болаттың құйма болып табылатындығын түсіну

Жетістік критерийлері

• Темірді қолдану коррозияға әкелуі мүмкін екенін түсінеді.
• Легирленетін металдардың артықшылығын түсінеді.
• Дәлелдер (себептер) келтіреді.

Keywords

• Құйма - сплав - alloy
• Темір – железа - iron
• Шойын – чугун - cast iron
• Жез – латунь- brass
• Қола- бронза-bronze
• Болат-сталь- steel
• Тот баспайтын болат – нержавеющая сталь- Stainless steel
• Мыс-медь-copper
• Қараю – тускнеть – tarnish
• Легирлеу – легирование - alloying

легирлеуші металдар темірдің қандай қасиеттерін толықтыратынын біледі

• легирлеуші металдар темірдің қандай қасиеттерін толықтыратынын біледі

Кейбір

• темірге қосылатын легирлеуші металдар қосылатынын біледі

Көбінесе

• таза темірге қарағанда құйманың көбірек қолданылатынын біледі

Барлық

Starter Questions

• Неліктен таза темірге қарағанда, оның құймалары көбірек қолданылады?

2. Болатты алу үшін темірге қандай элементтер қосылады?

3. Бұл элементтер темірдің қандай қасиеттерін толықтырады?

https ://www.youtube.com/watch?v=CNoCtSv8qQE

Hi guys, I’m Kenny.

I need some of your expert help!

Мен жаңа компания ашып жатырмын. Біз жоғары сапалы, заманауи спорттық машинаны қолдан құрастырмақшымыз.

Our first model will be the KenSpeed P1 .

ENGAGE

© Association for Science Education and Centre for Science Education 2010

Менің көлігім жеңіл, әрі жылдам және мықты болу қажет. Ол үшін көлігімді қандай материалдан жасау керек?

Here’s an outline of my

KenSpeed P1 .

Ол үшін қандай құйма түрлерін қолдансам болады?

Әрбір таңдаған нұсқаны негіздеп түсіндіріңдер!

SS1

The KenSpeed P1 design sheet

серіппе

Material: ____________________

Себебі: ________________________________________

Artist’s impression

рөлі

Material: ___________

Себебі: ______________________________________

Side

Тежегіш дискілері

Material: ____________________

Себебі: ________________________________

дөңгелектері

Material: ____________________

Себебі: __________________________________

Спойлер

Material: ___________________

Себебі: ____________________________________________________________________

қозғалтқыш

глушитель

Material: ___________________

Material: ____________________

Себебі: _____________________________________________________________________

Себебі: ____________________________________________________________________

қаңқасы

Material: ________________

Себебі: _______________________________________________________________________

Internal

Top

Электрөткізгіш сымы

Material: _______________

Себебі: ________________________________________

KenSpeed P1 автокөлігіне қажетті материал қасиеттері

Көлік қаңқасы...

Иілімді және қатты

Қозғалтқыш ...

Жеңіл әрі қымбат емес

Газ шығатын бөлігі ..

Тот баспайтын

Сымдар...

Жақсы электрөткізгіштігі

Сымдарды қосатын материал...

Балқу температурасы төмен

Серіппелер...

иілімді

Тежегіш дискілері...

Күшті, балқу нүктесі жоғары

Дөңгелектері...

Жеңіл және күшті, жақсы көрінуі тиіс

Спойлер...

Күшті және қатты

SS2

Металдар мен құймалардың деректер парағы

Материал атауы

Негізгі металл

Мыс

Қорғасын

Легирлеуші элементтер

copper, Cu

lead, Pb

Титан

жоқ

Жалпы қолдану

Алтын

titanium, Ti

жоқ

Қасиеттері

Су құбырлары, электр кабельдер

gold, Au

aluminium, Al vanadium, V

Төбесінен су өткізбейді

Жез

Электр өткізгіштігі жақсы, белсенділігі төмен

Кемшіліктері

Өте жұмсақ, соғылғыш

Автомобиль,

Қола

nickel, Ni copper, Cu

copper, Cu zinc, Zn

Сұранысқа ие болғандықтан бағасы жоғары

Дәнекер

copper, Cu tin, Sn

жоқ

велосипед, ұшақ

Зергерлік бұйымдар, Электр байланыстар

Оның салмағы өте күшті. Созылу беріктігі шамамен 230 МПа болып табылады.

улы

tin, Sn

Музыкалық аспаптар, есік тұтқалары, монеталар

Амальгама

Жоқ

Өте , жылтыр, жақсы электрөткізгіштігі

Өте қымбат және жұмыс істеу үшін

Икемді өрілген, жақсы акустикалық қасиеттері, реакциялық қабілеті төмен

mercury, Hg

тарелка, мүсін, кеме компоненттері

күміс, Ag

Таза түрінде өте жұмсақ, өте қымбат

Нитинол

қиын

мыс, Cu немесе басқа металдар (қорғасын) қолданылады)

Электр сымдар, сантехника байланыстарын қосу

Тұзды суға жақсы акустикалық қасиеттерін

silver, Ag

titanium, Ti nickel, Ni

Құны жоғары

Төмен балқу нүктесі

Стоматологияда тіс пломбасы

tin, Sn copper, Cu zinc, Zn

Жоқ

Құны жоғары

Жұмыс істеу оңай,

төмен балқу нүктесі, шектеулі қолдану

Көзiлдiрiкке арналған жиектеме, брекет

Бактерияларға төтеп береді

Сынап денсаулық сақтау тәуекелдер туралы мәселелер

Иілген, нәзік жылытқанда бастапқы пішініне қайтадан келеді

Құны жоғары

Оқу мақсаты:

темір және тот баспайтын болаттың

құйма болып табылатындығын түсіну

Жетістік критерийлері:

• Темірді қолдану коррозияға әкелуі

мүмкін екенін түсінеді.

• Легирленетін металдардың

артықшылығын түсінеді.

• Дәлелдер (себептер) келтіреді.

Тақырыпты қалай түсіндіңіз?

А

Мен түсінбедім

Толық мақсатқа жетпедім

В

Толық мақсатқа жеттім

С

Үй жұмысы

• “ Темір – аспан тасы” тақырыбында эссе жазу;
• Металдар және құймалар тақырыбында сөзжұмбақ құрастыру