Сыныптан тыс шара "Химия-ғажайып әлем"

Химия-ғажайып әлем

Ойынның мақсаты : Оқушылардың химия пәнінен алған білім деңгейін байқау және оларды тез ойлануға, алғырлыққа, тапқырлыққа, ізденуге баулу.

Сайыс бөлімдері

1.Оттектің атомдық массасы нешеге тең?  2. Қай элементтің таңбасы айдаһар белгісіне ұқсайды? З. Заттардың ең ұсақ бөлшегі 4. Жылу бөле жүретін реакция

5. Алғашқы көмекке пайдаланылатын бейметалл 6. Өмір мен ойдың элементі 7. Домбыраның ішегін аңыз бойынша үзген металл 8. Күнделікті тұрмыста пайдаланылатын марганцовканың химиялық атауы  9. Қан құрамында болатын элементті ата 10. Эндотермиялық реакция дегеніміз не  

11. Оң зарядталған ион 12. Өсімдік тіршілігіне қажетті элементтерді ата. 13. Адам ағзасында қай элемент жетіспеуінен тіс жегі ауруына ұшырайды. 14. Азот металдармен әрекеттескенде қандай қосылыс түзеді? 15. Аммиактың судағы ерітіндісі? 16. Фосфордың табиғи қосылыстарын ата? 17. Зат мөлшері немен өлшенеді 18. Молярлық масса немен өлшенеді және немен белгіленеді

19. Күкірт қышқылының формуласы 20. Атомдық массасы 32 –ге элемент    

Жауаптары

Жауаптары

1.  (16) 2. (S) З. (атом, нейтрон) 4.  (экзотермиялық)

5. (иод) 6. Фосфор) 7. (қорғасын – Pb) 8. ( калий пермаганаты)  9. (Суда ерігенде иондарға толық ыдырайтын заттар). 10.  (жылу сіңіре жүретін реакция) 

11. (Катион)

12.. (Р, К, N)

13. (Фтор)

14.? (нитридтер)

15.(мүсәтір спирті)

16. (фосфорит, апатит)

17.  (мольмен) 

18.  (г-моль, М)

19. (H2SО4) 

20.  (күкірт)   

II кезең

«Мозайка»

а

е

с

а

л

Ы

Қ

л

с

н

м

с

і

г

д

Е

м

ү

е

з

і

-

л

к

н

л

т

е

і

а

-

т

в

Жарыстың үшінші кезеңі  «Кім жылдам?»  Сөзжұмбақ «Шытырман» Торкөздегі әріптерден сөздерді дұрыс құрастырсаңыздар, химия зертханасында естеріңізде болатын өте маңызды қауіпсіздік ережесін оқисыздар. Сөзді жоғарғы шеткі торкөзден бастау керек.

Әр торкөздегі әріп бір — ақ рет оқылады. х и ң д ә м ы д й и м і д р і н м а я л в т е а т л о қ ы и т ы т р у б р е а к п к ө г е

Мына әріптерді пайдаланып химиялық элемент атауларын құрастыру

3 минут беріледі. Әр дұрыс жауапқа 1 ұпай

Й И Л Ж Г Т Н Е З А М Р О Б

Жауаптары

Жауаптары

• Массалық үлес дегеніміз – химиялық қосылыстағы ато массасының бүкіл молекуласының массасына қатынасы.
• Валенттілік – химиялық элемент атомның басқа химиялық элемен атомдарының белгілі бір санын қосып алу қабілеті.

Жауабы: химиялық реактивтердің дәмін татып көруге болмайды.

Бұл кезеңде тақтаға бірнеше әріптер беріледі, соны пайдаланып химиялық элемент атауларын құрастыру

3 минут беріледі. Әр дұрыс жауапқа 1 ұпай

Й И Л Ж Г Т Н Е З А М Р О Б

(БОР, АЗОТ, АРГОН, НЕОН, БРОМ, ТИТАН, НАТРИЙ, МАГНИЙ, БАРИЙ. ГАЛИЙ. ГЕРМАНИЙ, БОРИЙ, ТОРИЙ, РЕНИЙ, ИТТРИЙ, НИОБИЙ)

IІІ кезең

«Полиглот».

берілген жұмбақты шешу немесе мақалды аяқтау арқылы жасырынған сөзді тауып, орыс, ағылшын тіліне аударады.

«Жеті жұрттың тілін біл»(қазақша, орысша Ағылшынша).

1. Отқа жанбас суға батпас 2. Бар ма, жоқ па оны анық білмейсің, ол жоқ жерде өмір сүріп жүрмейсің 3. Өшпейтін өмір жоқ, сынбайтын..... жоқ 4. Сыйлап берген..... да тәтті 5. Құрғақ жерде сақтайсың, Онсыз тамақ татпайсың 6. Сабыр түбі сары… 7. Иісі, түсі, өңі жоқ Табиғатта онсыз өмір жоқ Өсімдіктен аламын Өміріме нәр қыламын. 8. Алтын....... тас екен. Арпа бидай ас екен.

«Жеті жұрттың тілін біл»(қазақша, орысша, латынша).  1. Өзім газбын менімен демаласың, жоқ болсам ауа жетпей қиналасың.

2. Ең жеңіл элемент саналады

Периодтық жүйе осыдан бастау алады

3. Өзі ауыр металлға жатады,

балалар осы металл құйған сақамен атады. 4. Машина мен трактордың жаны, қара металлургияның наны.

5. Осы затпен ескі үйді аластайды, түсіне қарасаң, алтынға ұқсайды.

6. Өзі жылтыр күмістей. Жеңілдігін ескерсең

Жұмсақтығы тағы бар. Пайдаланар жері табылар

Жауаптары

Жауаптары

«Жеті жұрттың тілін біл»(қазақша, орысша Ағылшынша).

1.(Мұз, лед, айс,) 2. (ауа, воздух, air) 3. Темір, железо, iron 4. су, вода, water) 5. (тұз, соль, solt) 6. (алтын, золото, gold) 7. Оттек, кислород, oxygen 8. Күміс, Серебро, silver

«Жеті жұрттың тілін біл»(қазақша, орысша, латынша).  1.(оттегі, кислород, оксигениум)

2. (сутек, водород, гидрогениум )

3.(қорғасын, свинец, плюмбум) 4. (темір, железо, фэррум)

5. (Күкірт, сера, сульфур )

6. (Алюминий, алюминиум)

V кезең

«Дода»

«Ұлы тұлғалар»:  10 - Универсалды тұрақты - идеал газдың 1 мольндегі молекула санын ашқан итальяндық ғалым 20 - Зат құрамының тұрақтылық заңын ашқан француз химигі 30 - «Туған жердің қара тасын мақтан ете білмеген адам бөгде жердің алтын тасын да мақтап жарытпақ емес» қай ғалымның сөзі? 40 - Иондардың гидраттануы туралы ұғымды енгізген ғалым 50 - «Спирттің сумен қосылысы» тақырыбына докторлық диссертация қорғаған орыстың атақты химик ғалымы?

Биология және медицина: 10 - Адам ағзасында кездесетін микроэлементтер.  20 –Күнделікті өмірде қолданатын зат? 30 - Адам дем шығарғанда қанша % СО2 бөледі?  40 - Бұл заттың 0, 9% ерітіндісі физиологиялық ерітінді деп аталады. Адам ағзасы көп қан жоғалтқанда қан тамырына құйылады. Ол затты тұрмыста да қолданады. Бұл заттың химиялық атауы қандай? 50 - Бұл затты тамақпен уланғанда дәрі түрінде қолданады, оны қайыңды ауасыз жерде қыздыру арқылы алып, одан әрі өңдейді. Бүл қай дәрі?

Қилы сұрақтар: 10 – Алюминийдің атомдық массасы неше? 20 - Алғаш рет химиктер оны көк аспан ауасы, өмірдің негізі ауасы деп атаған, ал қазір біз оны қалай атаймыз?

30 - Ежелгі грек ертегісіндегі батырдың атына сәйкес элемент 40 - Тайқазан 7 металдан құйылған, ол қандай металдар? 50 - 1400 С және 58 атмосфера қысымда ауа өзгеріске ұшырай ма, қандай?

Жауаптары

Жауаптары

«Ұлы тұлғалар»:  10 -. Авогадро) 20 - (Д. Пруст) 30 -(Қ. Сатпаев) 40 - (И. А. Каблуков) 50 - (Д. И. Менделеев)

Биология және медицина: 10 -.(иод,фтор,алюминий,бром)  20 –(тұз) 30 -  (4%) 40 - (NaCl натрий хлориді) 50 - (белсендірілген көмір)

Қилы сұрақтар:

10 –  (27) 20 - (оттек)

30 - (тантал) 40 - (Темір, мырыш, қалайы, қорғасын, мыс, күміс, алтын) 50 - сұйылады)

.

ІV кезең

«Жорға»

1. Металл атомы мен қышқыл қалдығынан тұратын заттар (тұздар) 2. Бір химиялық элементтің бірнеше жай зат түрінде болу құбылысы (аллотропия) 3. Қоспа дегеніміз не (екі немесе одан да көп заттардан тұрады)

4. Авогадро санын кім ашты ( А.Авогадро)  5. Қалыпты жағдайда сұйық күйде болатын бейметалл (бром) 6. Азот қышқылының тұздарын қалай атайды (нитраттар) 7. Қоспалар нешеге бөлінеді?Қалай? (2, біртекті, әртекті)  8. Озон қабатының қандай қызметі бар?( Ол күннен келетін ультракүлгін сәулені жұтып, оның күйдіргіш әсерін азайтады).  9. Сұйық күйде болатын 2 жай затты ата (Нg, бром ) 10. Ең алғаш адамзатқа белгілі болған металдар. (Ag күміс, Au алтын, Cu)

11. Химиялық элементтердің таңбасын кім енгізді? 12. Оттек газын бос күйінде алған ғалымдар? 13.«ион», катион, анион электролит терминдерін енгізген физик? 14. Салыстырмалы атомдық масса қалай белгіленеді

15. Метал атомынан және қышқыл қалдығынан тұратын зат?   16. Салыстырмалы молекулалық масса немен белгіленеді 17. Өткір иісті, тұншықтырғыш қоңыр түсті, улы газ. 18. Қазақстанның қай қалаларында фосфор өңдейтін заводтар бар? 19. Сұйық металл? 20. Химиялық теңдeу дегеніміз не?

Жауаптары

Жауаптары

1. (тұздар) 2. (аллотропия) 3. (екі немесе одан да көп заттардан тұрады)

4.  ( А.Авогадро)  5. (бром) 6. (нитраттар) 7.  (2, біртекті, әртекті)  8. ( Ол күннен келетін ультракүлгін сәулені жұтып, оның күйдіргіш әсерін азайтады).  9. (Нg, бром ) 10. (Ag күміс, Au алтын, Cu)

11.? (Берцелиус) 12. (ағылш. химик Д. Ж. Пристли, швед ғалымы К. Шееле) 13Майкл Фародей 14.  (Аr)

15.  (ромбалық) 16.  ( Mr) 17. (NO2) 18. Тараз, Шымкент. 29. (генератор газы) 20.  ( химиялық реакцияны химиялық таңбалар және формулалалар арқылы шартты түрде жазу) 

Назарларыңызға

рахмет!