"Qizil lavlagi va uning foydali hususiyatlari"

Namangan viloyati Yangiqo’rg’on tumani 22-umumiy o’rta ta’lim maktabi o’qituvchisi

Haydarova Dilnoza Turg’unpo’latovnaning “qizil lavlagi” mavzusida taqdimoti.

Qizil lavlagi va uning foydali xususiyatlari :

• Mamlakatimizda oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash va aholini sifatli oziq-ovqat maxsulotlariga bo’lgan talabini qondirish bugungi kunda ishlab chiqarish va ilm-fan oldida turgan eng dolzarb va ҳal etilishi zarur bo’lgan muammolardan biri xisoblanadi Respublikamizda oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash borasida aholining shakar va shakar maxsulotlariga bo’lgan talabini ichki imkoniyatlar xisobiga qoplash muxim axamiyatga ega. Zero, mamlakatimizda bir yilda axoli jon boshiga 30-35 kg. dan shakar yoki shakar maxsulotlari iste’moli to’gri keladi.

• Demak, xalqimizning shakarga bo’lgan talabini to’la qondirish uchun yiliga qariyb 1 mln tonna maxsulot talab etiladi. Ma’lumki, shakar ishlab chiqarish sanoati uchun asosiy ekinlar shakar qamish va qand lavlagi hisoblanadi. . Lavlagi ildizda oziqa modda to’playdigan o’simlik xisoblanadi.O’zbekistonda qand lavlagi, xashaki lavlagi va osh lavlagi etishtiriladi. Bu o’simliklar tarkibida yengil hazm bo’ladigan oqsil, uglevodlar va vitaminlar bor Ildizmevasidan qand ishlab chiqarishda va chorva mollari uchun ozuqa sifatida katta axamiyatga ega `Qizil lavlagi inson organizmiga foydaliligi,vitaminlarga boyligi,shifobaxlik xususiyatlari bilan xalq xo’jaligida ozuqabopligi jixatdan xam katta axamiyatga egadir. Lavlagi tarkibida kletchatka, mis, fosfor, S vitamini va qator foydali kislotalar bo’lib, ular ҳazm qilish jarayonini yaxshilab, ichakdagi chirituvchi bakteriyalarni o’ldiradi, uning tarkibida “betain” lipotrop jigarni zaҳarlarli moddalardan tozalaydi. lavlagi foliy kislota ko’proq yangi ҳujayralar yaratadi va kvarts teri, soch va tirnoqlar ҳolatini yaxshilaydi organizmning yosharishiga imkon beradi.

• Lavlagi tanani yog’ bosishidan ҳam ҳimoya qiladi Lavlagi tarkibida temir, natriy, magniy, kalsiy, fosfor va B, A va C guruҳlariga kiruvchi vitaminlar mavjud. Osh lavlagi ҳomilador ayollar uchun ҳam juda foydali maҳsulot ҳisoblanadi. Tarkibidagi foli kislotasi ҳomilani ҳar xil kasallik va nuqsonli rivojlanishidan, bolani muddatidan oldin (chala) tug’ilishidan ҳimoyalab turadi. Osh lavlagi magniy va temir moddalariga boy bo’lganidan insonni kamqonlilik kasalligidan ham saqlay olish xususiyatiga ega. Yuqoridagi ҳususiyatlaridan kelib chiqqan ҳolda har bir oilada bu turdagi oziq ovqat mahsuloti bo’lgan qizil lavlagini istemol qilish tavsiya etiladi.