"К?кірт ж?не оны? ?осылыстары" та?ырыбында презентация

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы акционерлік қоғамының филиалы Алматы облысы бойынша педагог қызметкерлерінің біліктілікті арттыру институты

ЖОБА ТАҚЫРЫБЫ:

PISA халықаралық зерттеу  аясында  « Күкірт және оның қосылыстары »тақырыптарын қолдана отырып, оқушылардың ғылыми-жаратылыстану  функционалдық сауаттылығын    дамыту 

Орындағандар:А.Стамкулова

Қаскелен, 2014 жыл

Өзектілігі

Күкірт және оның қосылыстары химиялық өндірістің көбінде қолданылатын негізгі өнім.Металлургияда,медицинада,мұнай өңдеуде түрлі өнімдерді тазартуға,қопарғыш заттар,жасанды талшықтар,бояулар,пластмасса синтездеуде алатын орны ерекше.

Оқу материалына кіріктірілген PISA типтік тапсырмалырын орындай отырып, оқушылар минералды тыңайтқыштардың адам өміріндегі маңызын түсенеді. Оларды дұрыс пайдалану мәселелеріне өз ойларын қосуға мүмкіндік алады. PISA бағдарламасы бойынша  оқушының сабақ 

барысында алған  білімдері мен  дағдыларын қазіргі

  кезеңмен байланыстырады

_)

Жоба мақсаты:

Күкірт және оның қосылыстары тақырыбына PISA тапсырмаларын кіріктіре отырып, оқушылардың алынған білімдерін шынайы өмірде қолдану дағдыларын қалыптастыру,белсенді оқыту

Жоба міндеттері:

1.   PISA типтік тапсырмаларды қолдана отырып, оқушылардың оқу барысында алған білімдері мен дағдыларын түрлі өмірлік жағдайларда қолдана білу үшін күкірт және оның қосылыстары тақырыбын оқушыларға меңгерту

2. Тақырыпқа логикалық тапсырмаларды кіріктіре отырып, сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін,ғылыми жаратылыстану сауаттылығын дамыту.

3. Оқу материалын, логикалық тапсырмаларды шынайы өмірмен байланыстыра білуге дағдыландыру.

Күтілетін нәтиже

1. Оқушылар өз бетінше жұмыс істеу арқылы,топта білім ала отырып, тақырыпты меңгереді. Оқушылар серіктесімен идеяларын талқылайды. Ə рбір жұп сыныппен өз идеяларымен бөліседі. 2. Логикалық тапсырмаларды орындай отырып, ойлау, қорытынды жасау қабілеттері және ғылыми сауаттылығы артады 3. PISA бағдарламасы бойынша  оқушының сабақ   барысында алған  білімдері мен  дағдыларын қазіргі  кезеңмен байланыстырады.

Жобаның болжамы

Егер, оқу тәрбие үрдісіндегі оқу материалдарына PISA тапсырмаларын кіріктіріп отырсақ, онда оқушылар бұл тапсырмаларды орындап, оларды шешуге бейімделеді. PISA тапсырмалары оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытып қана қоймай, жасөспірімдердің алған білімдерін өмірлік жағдайларда тиімді пайдалана алатын болады.

Бұл өз кезегінде Қазақстандық оқушылардың әлемдік білім кеңістігінде бәсекеге қабілеттілігін арттырады.

Жаңашылдығы

• Әлем жаңа мыңжылдықта өмір сүруде . ХХІ ғасыр адамзат дамуының жаңа белесі . Техногенді даму пайдасымен қатар , түрлі мәселелерді де ала келді . Бірнеше ғасыр бойы қалыптасқан « Табиғат - сарқылмас байлық көзі , адамға керегінің бәрін беріп , қажетсізінің бәрін тастауға болатын түпсіз құдық » деген сананы өзгертіп , жаңаша ойлауға бағытталуы.

• Оқушыларға ғылымның ашқан жаңалықтарымен таныстыра отырып , оның пайдасы мен зиянды жақтарын жете түсінуге   көңіл бөлінуі.
• Жаратылыстану ғылымы пәндерінің мазмұнына PISA халықаралық зерттеуінің үлгісімен жасалған тапсырмалардың кіріктірілуі.

• Логикалық тапсырмалардың оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамытуға бағытталуы .

Жетекші идеясы

Елбасы Н . Ә . Назарбаев 2050 жылға дейінгі стратегиялық даму бағдарламасында қоршаған ортаны ластауға , экологиялық қалыпты жағдайды бүлдіруге жол   бермеуге зор көңіл бөлінгендіктен , оқушыларға экологиялық білім беріп , табиғатты қорғауға тәрбиелеу бүгінгі күннің кезек күттірмейтін өзекті мәселелерінің бірі болып табылады . Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға арналған МЕМЛЕКЕТТІК  БАҒДАРЛАМАСЫ аясында PISA үлгісімен құрастырылған логикалық тапсырмаларды қолдану арқылы ЭЫДҰ жүргізетін 2015 жылы өткізілетін PISA бақылауынан жоғары нәтиже көрсетуге ықпал ету.

Кіріспе

  Білім беру «Қа зақстан – 2030» ұзақ мерзімді Стратегиясының маңызды басымдықтарының бірі болып танылды. Қазақстан Республикасындағы білім беруді дамытудың 2011 – 2020 жылдарға араналған Мемлекеттік бағдарламасы аясындағы нысаналы индикаторлардың негізгі бағыттары болып Қазақстанның білім сапасын халықаралық зерттеулердің ( TIMS , PISA , PIRLS ) нәтижелері бойынша жасалған рейтингтегі орны көрсетілген. Қазақстандағы білім беру реформаларының жалпы мақсаты білім беру жүйесін жаңа әлеуметтік-экономикалық ортаға бейімдеу болып табылады. Қазақстан Президенті республиканы әлемдегі бәсекеге қабілетті 30 елдің қатарына енгізу туралы міндет қойған болатын. Білім беру жүйесін жетілдіру осы мақсатқа қол жеткізуде маңызды рөл атқарады.

PISA халықаралық зерттеуі 15 жастағы оқушылардың оқу, математика және жаратылыстанудан білім жетістіктерін анықтауды мақсат етіп қояды.

PISA зерттеуінің кезекті 2015 жылы зерттеудің «жаратылыстану сауаттылығы» бағытына басым көңіл бөлінеді. Осыған орай бізідің бірлесе жасаған жобамыз оқушыларымыздың функционалдық сауаттылығын дамытуға, халықаралық бақылаулардан жақсы ұпай жинауына азда болса септігін тигізеді деп білеміз.

Интерактивті сабақ

Жарыс сабақ

СТО технологиясы,демонстрациялау, Венн диаграммасы

Жылжымалы тақта, кестелер, тест, реактивтер,Д.ИМенделлеев кестесі

Сабақтың барысы

Сыни тұрғыдан ойлау технологиясы

І. кезең

Қызығушылықты ояту

Үй тапсырмасы

Кезеңдер

Оқушының әрекеті

ІІ. кезең

Оқушылар топпен жұмыс істейді. Оқушылар өткен тақырыптарды қайталай отырып, күкірт және оның қосылыстарының тіршілік үшін маңызды екенін айтады. Оқулық мәтінін физиологиялық әсері жайлы әңгімелеп береді.

1.Ерте заманнан бастап, үйді аластауға, түрлі жараларды емдеуге қолданылатын элемент?

Мағынаны тану

Оқушылар ойланып, топпен талқылап жаңа сабақтың тақырыбын ашады.

Тақырып бойынша жалпы сипаттама беріледі.Оқушылардың топ аттарына байланысты үш топқа сұрақ беріледі.

Оқушылар мәтінмен танысып, қажетті материалды өздеріне жазып алады. ?

Оқулық мәтінін «Джигсо» стартегиясы бойынша бір біріне түсіндіреді, сұрақ қояды.

1 топ S

2 топ SO2

3 топ SO3

1 топ S

2 топ SO2

3 топ SO3

Үш топқа пиза тапсырмалары беріледі.

1 топ S

Күкірттің Қазақстанда кездесетін жері,пайдасы мен зияны қолданылуы жайында талдау жасап, оларға сипаттама береді. Өз ойларын қорғайды.

Қазақстан күкірті

2 топ SO2

Күкірт –дәру

3 топ SO3

Күкірт -дерт

яччч

ІІІ кезең

Ой қозғау

1 топ

1.Айналуды жүзеге асыр: S SO2 H2SO3 Na2SO3 SO2

2 топ

2.Айналуды жүзеге асыр (сәйкесін тап) S FeS2 6 1 2 3 4 5 H2S SO2 SO3 H2SO4

3 топ

Газ бөліне жүретін реакцияларды анықта.

а) H2S S + H2 ә) FeS + 2HCl = FeCl2 + H2S б) S + O2 = SO2 в) S + H2 H2S г) 2SO2 + O2 = 2SO3 ғ) 2H2S + 3O2 = 2H2O + 2SO2 д) SO3 + H2O = H2 SO4 е) 2H2S + O2 = 2H2O + 2S ж) FeS + 2HCl =FeCl2 + H2S

Оқушылар реакция теңдеулерін жүзеге асырады.

Қорытынды

Венн диаграммасы және кестені толтыру арқылы күкірт оксидтерін салыстырады.

Бағалау

Формативті бағалау арқылы жиынтық баға қойылады

Критерийлер арқылы бағаланады

Рефлекция

Оқушыларға стикер тарату арқылы кері байланыс орнатамыз.

Үй тапсырмасы

Күкірт және оның қосылыстары және қышқыл жауын-шашынның пайда болуы

Үй тапсырмасы

Жаңа сабақ

Ерте заманнан бастап, үйді аластауға, түрлі жараларды емдеуге қолданылатын элемент?

Мағынаны тану

Күкірттің табиғаттағы биологиялық ролі

Күкірт маңызды биогендік элемент болғандықтан, барлық тірі ағзаларда үнемі болады. Өсімдіктер құрамындағы күкірт 0,3 - 1,2 % болса, жануарларда 0,5 - 2 % құрайды.

Күкірт белоктардың құрамдас бөлігі болғандықтан , тірі ағзалар үшін қажетті элементке жатады. Белоктардың құрамында масса бойынша 0,8 – 2,4% химялық байланысқан күкірт бар.

Адам ағзасында (дененің орташа салмағы 70 кг) 140 грамм күкірт бар.

Ақжелкек

Брокколи

Бұршақ тұқымдастардағы күкірт

Қызанақ

SO 2

Күкірт - дәру әрі дерт

Түйіршіктелінген күкірт тиеуге,

тасымалдауға және тұтынушының

пайдалануына тиімді

Теңізшевройл (ТШО) компаниясы

Қабыршақ күкіртті өндіру

Қолданыстағы күкірт түйіршіктеу

қондырғысы мен қосымша екі жаңа

қондырғы орнатуға арналған

құрылыс алаңының жалпы көрінісі

Күкіртті тасымалдау

Күкірт карталарын уату процесі

Сұйық күкіртті темір жол

цистерналарына құю эстакадасы

Қапталған қабыршақ күкіртті

темір жол вагондарына тиеу

Қатқан күкірт блогы

Қазақстан күкірті

Ғасыр келісімі қалай жасалды?

Қарапайым күкірт – Қазақстан Республикасының экономикасы үшін үлкен мәні бар минералды шикізат, адамның тіршілік етуі және өсімдіктердің дамуы мен өсуі үшін айрықша маңызды инертті, уытты емес минерал. Осы химиялық элемент аз мөлшерде тіршілік иелерінің бәрінде, соның ішінде адам ағзасында да бар және жер қыртысының шамамен 0,05%-ын құрайды.

Бүгінде күкірт өндірісінде Қазақстан жетекші жабдықтаушылардың бірі болып табылады. 2009 жылда ТШО-дағы тауарлық күкірт сату көлемі 3,2миллион метрикалық тонна құрады, бұл осы уақытта өндірілген күкірт көлемінен 45%-ға көп. Кәсіпорында алдағы уақытта өнім өткізу көлемін елеулі арттыруға ықпал ететін күкірт түйіршіктейтін өнеркәсіптік жаңа қондырғылардың құрылысы қарқынды жүргізілуде.

Алматыда 1993 жылы 16 сәуірде ҚР президенті Н. Ә. Назарбаев пен «Шеврон» корпорациясының басқарма төрағасы Кеннет Дерр жаңа құрылымының пайда болғаны туралы келісімге қол қойды.

Қазақстан қазір әлемдік нарықты жоғары сапалы күкіртпен қамтамасыз ететін жетекші жабдықтаушылардың бірінен саналады, ол өнеркәсіп өндірісі шығаратын 30 мыңнан астам өнім түріне соның ішінде бірінші кезекте фосфаты тыңайтқыштар өндіруге аса қажет бағалы шикізаттың иесі.

2006 жылдан бастап күні бүгінге дейін ТШО күкіртті төрт тауарлық түрде шығарып, оны әлемнің 30 еліндегі 119 сатып алушы компанияларға жеткізуде. Олардың қатарында Қазақстан, Ресей, Украина, Қытай, Жерорта теңізі бассейні мен Орталық Азия өңірінің елдері бар.

Күкірт нарығының жаһандық болжамына тоқталсақ, күкіртке деген сұранысты біз 2016 жылға дейін жыл сайын 4%-ға өседі.

Сұрақ 1: Концентрациялы күкірт қышқылына батырылған ағаш қараяды- көмірге айналады.Қантқа және көміртегі,сутегі, оттегінен құралған кейбір органикалық заттарға конценрациялы күкірт қышқылы әсер еткенде,оларда көмірге айналады. Көмірге қалай айналады? Мысал келтіріп, түсіндіріңіз

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Толық жауабы: Күкірт қышқылы мұндай заттардан су түрінде сутегі мен оттегін ажыратып алады,ал көміртегі көмір түрінде босайды.

Сұрақ 2:Күкірт қышқылына тән емес қасиетті көрсет.

А) суды сіңіргіш

В) тері илеу

С) газдарды құрғату

Д) тамақ өнеркәсібінде

Жауабы: Д) тамақ өнеркәсібінде

SO 2

SO 2

SO 2

SO 2

SO 2

SO 2

SO 2

SO 2

Күкірт – дерт

Сұрақ : Балама тест

Күкірт қышқылымен жұмыс істеудің қауіпсіздік ережесін көрсет?

Төменде келтірілген мүмкін пайымдауларды «Иә» немесе «Жоқ» деп айналдыра сызыңыз.

Күкірт қышқылымен жұмыс істеудің қауіпсіздік ережесін көрсет?

Иә / жоқ

1. Стакандағы суға қышқыл құйып сұйылту

2. Қышқылға су құю арқылы сұйылту

3.Астына құм салған ыдыс қою

4. Дәмін көруге болады.

Жауабы: 1-иә, 2-жоқ, 3-иә, 4- жоқ

Күкірт – дәру

Тақырыбы:Күкірттің биохимиялық айналымы

Күкірт- тірі организмге қажет нәруыздың құрамына кіреді.Шаштағы кератинде,құстардың қауырсынындажәне жануарлардың жүнінде көп болады.Бос күйіндегі күкірт өмірі үшін қауіпті емес, дегенмен аз мөлшерінің ішті жүргізетін әсері бар.

Сұрақ 1:Осы қасиетіне сәйкес күкірт қосқан майды қандай тері ауруларын емдеуге қолданады?

------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------

Сұрақ 2:Адам шектен тыс тамақты ішкенде іші кеуіп газ бөлінеді.Ол қандай газ?Себебін түсіндір.

Л қандай газ ?

Айналуды жүзеге асыр: S SO2 H2SO3 Na2SO3 SO2

Айналуды жүзеге асыр (сәйкесін тап) S FeS 2 6 1 2 3 4 5 H 2 S SO 2 SO 3 H 2 SO 4

Газ бөле жүретін реакцияларды анықта. а) H2S = S + H2 ә) FeS + 2HCl = FeCl2 + H2S б) S + O2 = SO2 в) S + H2 H2S г) 2SO2 + O2 = 2SO3 ғ) 2H2S + 3O2 = 2H2O + 2SO2 д) SO3 + H2O = H2 SO4 е) 2H2S + O2 = 2H2O + 2S ж) FeS + 2HCl =FeCl2 + H2S

SO2

SO3

Бағалау

Формативті бағалау арқылы жиынтық баға қойылады. Критерийлер арқылы бағаланады

Бағалау критерийлері

• Күкірт және оның қосылыстары тақырыбын меңгеру деңгейін анықтау
• Өмірмен байланыстыра отырып, нақты мысалдар келтіре алуы
• Өз ойын еркін жеткізуі
• Күтілетін нәтижеге оқыту нәтижесінің сәйкестігі
• Логикалық тапсырмалардың дұрыс шешімін табуы

Кері байланыс

Бәрін түсіндім

Жартылай түсіндім

Ештеңе түсінбедім

Үйге тапсырма:Қышқыл жауын-шашынның пайда боуы туралы эссе жазу

Пайдаланған әдебиет

• “ Химик анықтамалығы” журналдары.
• Ғаламтор мәліметтері
• 9-сынып химия оқулығы

“ М ектеп баспасы” 2013 ж

• “ Химия мектепте” журналдары.