К?мірсутектерді? галогентуындыларыны? ?асиеттері

А қтау қаласы

№ 21 орта мектеп

11”в” сыныбы

Химия сабағы

Химия пәнінің мұғалімі : Төлеуова Миуа

“ Көмірсутектердің галогентуындыларының қасиеттері”

Сабақтың мақсаты:

• Білімділік: Көмірсутектердің галогентуындыларыларының физикалық, химиялық қасиеттерімен жеке өкілдерінің ерекшеліктерінің оқыту.
• Дамытушылық: Көмірсутектердің галогентуындыларылары жөнінде теориялық білім деігейін дамыта отырып, толықтыру, жетілдіру.
• Тәрбиелік: Оқушылардың алған теориялық білімін өмірде, іс-жүзінде пайдалана білуге тәрбиелеу.

Түйсікті ояту

• Көмірсутектердің галогентуындыларының алыну әдістері.

а) б) в) г)

2. Көмірсутектердің галогентуындыларының изомерлері неше жағдайға байланысты

а) б)

3. Арендер деген қандай көмірсутектер, оларға нені жатқызуға болады?

4. Арендер қандай реакцияға қиын түседі?

орынбасу ма? Әлде қосылу ма?

Мағынаны ашу

• Физикалық қасиеттері (өз бетімен оқып үйрену)

2. Химиялық қасиеттері

Орынбасу реакциясы

Айырылу реакциясы

Тотығу реакциясы

а) орынбасу реакциясы : (сілтінің ерітіндісі)

C 2 H 5 CL + NaOH С 2 H 5 OH+NaCL

Хлорэтан этонол (спирт)

б) Айырылу реакциясы:

• СН 3 -СН 2 С L+ NaOH + NaCL +Н 2 О

Хлорэтан

2) СН 3 -СНС L 2 + 2К OH + 2 KCL+ 2 Н 2 О

дих лорэтан

в) Тотығу реакциясы:

• CHCL 3 + [O] COCL 2 +HCL

трихлорметан фосген

2) CH 2 CL-CH 2 CL + [O] + Н 2 О CH 2 -CH 2 +CL 2

OH OH

Бұдан басқа: Вюрц реакциясы

2СН 3 С L+2Na +2NaCL

Циклоалкандар алуға болады.

СН 2 – СН 2 С L СН 2 – СН 2

+ Zn ZnCL 2 +

CH 2 - CH 2 CL СН 2 – СН 2

Жеке өкілдері: СН С L – хлорметан

СН 2 С L 2 – дихлорметан , СНС L 3 - трихлорметан

СС L 4 - тетрахлорметан , С 2 H 5 CL- хлорэтан

C 2 H 4 CL 2 - дихлорэтан , С CL 2 F 2 - фреондар

С H 2 = CHCL – винилхлорид,

С F 2 =CF 2 - тетрафторэтилен ,

С X H y Г z - туындылары , улы химикаттар

Тапсырма №1

Массасы 101г С H3CL түзілсе, қанша грамм метан жұмсалған.

Тапсырма 2

Схемаға сәйкес теңдеу жазыңыздар.

CH 4 CH 3 I C 2 H 6 C 2 H 5 CL C 2 H 5 OH

Тапсырма 3

Берілген заттардың формуласын жазыңыздар.

а) 1- метилбензол

б) 1 , 4 – диметилбензол

в) 1- бром – 2- метилпропан

Деңгейлік тапсырмалар

• Стандарттық деңгей (5 балл)

Таблицаны толтырыңдар

Көмірсутек

класы

Жалпы

формуласы

Алкандар

Гибридтену

түрі

Алкендер

Валенттік бұрыш

Алкадиендер

Алкиндер

Арендер

Алгоритмдік деңгей (9 балл)

а) Теңдеуді орындаңдар

• ...... С 6 H 6 +4H 2
• ...... С 6 H 6 +3H 2
• ...... С 6 H 6
• ...... С 6 H 5 – CH 3 +3H 2

б) Заттардың атын жазыңдар:

а) С H 3 – CH – CH 3 б) С H 2 =CHBr-CH 3

CL

в) С H 2 =CHCL-CH=CH 2

• Эврикалық деңгей (15 балл)

Теориялық мүмкіндікпен салыстырғанда зат шығыны 80 % болса, бензолдың 156 грамынан неше грамм гексахлорбензол алуға болады?

Деңгейлік тапсырмалар (жауабы) Стандарттық деңгей (5 балл)

Көмірсутек

класы

Жалпы

формуласы

Алкандар

C n H 2n +2

Алкендер

Гибридтену

түрі

C n H 2n

Алкадиендер

Sp 3

Валенттік бұрыш

109 0 28

C n H 2n-2

Sp 2

Алкиндер

120 0

Sp

C n H 2n-2

Арендер

180 0

C n H 2n-6

Sp

180 0

Sp 2

120 0

Алгоритмдік деңгей (9 балл)

• А ) C 6 H 14 C 6 H 6 +4H 2
• C 6 H 12 C 6 H 6 +3H 2
• 3C 2 H 2n C 6 H 6
• C 6 H 11 CH 3 C 6 H 5 –CH 3 +3H 2

б ) Заттардың атын жазыңдар .

А ) 2- хлорпропан

Б) 2-бормпропен

В) 2-хлор бутадиен-1,3

Эврикалы қ деңгей (15 балл)

• Бер : w=80% шешуі:

m=156 г C 6 H 6 С 6 H 6 +3Cl 2 C 6 H 6 CL 6

т/к: m ( C 6 H 6 CL 6 ) x=

Жауабы: m ( C 6 H 6 CL 6 )

Сабақты қорытындылау: Стандарттық деңгей

Үйге тапсырма: $ 6 (2) №8 жаттығу