"ХХІ ?асыр к?шбасшыс"

"Химия

көшбасшысы"

Сабақ 7 турдан тұрады.

• Бәйге
• Полиглот “Жеті жұрттың тілін біл”
• Ғажайып химия
• Ғажайып жетілік
• Тікелей сұрақтар
• Жорға
• Танымдық ойындар

Біз қазір химия ғасырындамыз. Кәдімгі қасықтан бастап, ұшақ, жер

серігіне дейін химия өнімдері. Егер химиктер жанармайды өңдеп бермесе, бірде-бір кеме суда

жүзе алмаған болар еді.

Адам тамақсыз, киімсіз қажетті тұрмыс бұйымдарынсыз өмір сүре алмайды. Мінеки,

солардың бәрін жасауға химия қатысады. Сондықтан, қайда қарасақ та, қайда көз жіберсек те

көретініміз химия ғажайыптары деп өте орынды айтылған.

ХХІ ғасыр білімділер ғасыры болмақ. Отанымыздың саяси, мәдени дамуына үлес қосатын,

әлемдік өркениетке көтеретін білімді де, мәдениетті, парасатты, денсаулығымыз мықты

болып өссек, егемен елімізді әлемге танытарымыз анық.

ХХІ ғасыр - химия ғасыры

Аялдама, алға ұмтыл,

Құдіретті біздің ай!

Сенде байлық, сенде ырыс,

Сенімен өмір сәнді ғой.

Химия – ырыс бұлағы

Шалқыған байлық, мол дәулет.

Аялап күтіп тұр алда,

Болашағымыз – нұр сәулет .

деп жырлайды Құнанбай Көкішов

І-тур

Бәйге

Балқу температурасы ең жоғары металл

Вольфром

Сұйық металл

Сынап

Реттік номері 20, атомдық массасы 40-қа тең элемент

Са

Электролиттік диссоцация теориясын ашқан ғалым

С. Аррениус

Бейэлектролиттер дегеніміз не?

Электр тогын өткізбейтіндер

Зат масасының сақталу заңын кім ашты?

Ломоносов

ІІ. Полиглот

1) "Жеті жұрттың тілін біл"

Химиялық элементтерге жұмбақ жасырылады, тапқан химиялық

элементтің атын қазақша, орысша, латынша атау керек

2) Формула құрастыру

Өзім газбын менімен демаласың,

Жоқ болсам ауа жетпей қиналасың.

Оттек – кислорад, оксигениум

Ең жеңіл элемент саналады

Периодтық жүйе осыдан бастау алады

Сутек, водород, гидрогениум

Өзі ауыр металға жатады

Балалар осы металл құйған сақамен атады

Қорғасын – свинец- плюмбум

Машина мен трактордың жаны,

Қара металлургияның наны

Темір, железо, феррум

Осы затпен ескі үйді аластайды,

Түсіне қарасаң, алтынға ұқсайды

Күкірт- сера- сульфур

Өзі жылтыр күмістей. Жеңілдігін ескерсең

Жұмсақтығы тағы бар. Пайдаланар жері табылар

Алюминий, алюминиум

ІІІ-тур

Ғажайып химия

Берілген элементтерден

күрделі қосылыстар құрастыр

Ba I Na CІ (OH) 3

H CІ Fe 2 Ca Cl 3

Al Mg (PO 4 ) 2

Al PO 4 Na 2 O Fe

NO 3 Са

SO 4 AL 2 O 3

(OH) 2 S O 3

ІV тур

Ғажайып жетілік

20

30

30

20

20

20

30

1. 20 (сол жақ) Д. И. Менделеевтің периодтық кестесінде неше период, неше топ бар.

7 период, 8 топ бар

2. 30 ( ортадағы) Тайқазан 7 металдан құйылған, ол қандай металдар

Темір, мырыш, қалайы, қорғасын,

мыс, күміс, алтын

3. 20 (сол жақ) Оксидтер дегеніміз не? Қалай жіктеледі?

Негіздік, қышқылдық, екідайлы

4. 30 (оң жақ) Александр Македонскийдің Индияға сапары кезінде оның әскерлері іш ауруымен ауырған, ал офицерлер ауырмаған. Сусыны, тамағы бәрінің де бірдей, бірақ ыдыстары қандай металдан жасалған?

Офицерлердің ыдыстары күмістен жасалған, ал күмістің

бактериоцидтік қасиеті бар

5. 20 ( оң жақ) Галолидер деп нені айтамыз. Қандай элементтер жатады?

Тұз түзушілер F. Cl. Br. I. Al.

6. 30 ( оң жақ) Қышқыл жаңбыр дегеніміз не? Оның қандай әсері бар?

Ауадағы SO 2 . SO 3 газдары жаңбыр

жауғанда жерге қышқыл жаңбыр болып

түседі.

7. 20 (ортадағы оң жақ) Қан құрамында гемоглобин азайса, адам анемия ауруына шалдығады. Құрамында қай элемент бар

Темір

V. тур Тікелей сұрақтар

Тақтадағы торкөздерден ұпайы аз оқушы өзі қалаған номерін таңдайды

1

4

2

3

5

6

VI-тур

Жорға

1.Al –ң электрондық формуласын жаз.

2. CaO – оксидіндегі кальцийдің массалық үлесін тап.

3. 5 моль NaOH массасын табыңыз.

4. 748 CO 2 -ң моль саны нешеге тең.

5. CuSO 4 x 5H 2 O кристаллогидратының молярлық массасы қандай?

6. Құрамы бойынша формуласын табу:

Ca-40%, C-12%, O-48%.

• 200гр
• 17моль
• 250 гр/моль

VII тур. Танымдық ойын

1. Заттың ең кіші бөлшегі

4. Сәулелі элементі

6. Сілтілік металл

2. Тіршілік элементі

5. Ядро құрамы

3. Қан құрамындағы элемент

Сөз өрімнің жауабы :

1. Молекула

2. Азот

3. Темір

4. Радон

5. Нейтрон

6. Натрий

6

2

1

4

5

3