Химиялы? формулалар ж?не коэффициенттер к?мегімен химиялы? те?деулерді жазу.

Сабақтың тақырыбы: Химиялық формулалар және коэффициенттер көмегімен химиялық теңдеулерді жазу . .

Мақсаты:

- Теңдеулер мен формулаларды сөзбен жазуды қайталау

- Реакциядағы әрбір заттың формуласын құрастырып, теңестірілмеген теңдеу жаза алу

- Реакцияға қатысатын әрбір заттың формулаларын пайдалана отырып химиялық

реакция схемасын құра білу

KEYWORDS

• Write-писать-жазу
• formula- формула -формула
• substance – вещество-зат
• reaction –реакция-реакция
• produce –продукт-өнім
• unbalanced-неуравнена- теңестірілмеген
• chemical equation – химическое уравнение – химиялық теңдеу
• Index – индекс – индекс
• Coefficient – коэффициент - коэффициент

Мына қосылыстардың формулаларын «Зеро» әдісімен құрастыр:

• Lithium sulfate
• Calcium nitrate
• Magnesium chloride
• Aluminium hydroxide
• Potassium phosphate
• Calcium carbonate

Келісім шарт қабылдау. Топ ережесі

• Біз барлығымыз өзімізді оқыту үшін жауаптымыз;
• Бір – бірімізді тыңдаймыз;
• Өз ойларымызбен бөлісеміз;
• Бос сұрақтар болмайды;
• Уақытты үнемді пайдаланамыз.

«Жигсо» пазлдары

Ойын шарты:

Пазлдардан химиялық қосылыстардың барынша көп формулаларын құрастыру

7 Н 2 SО 4

заттың құрамын химиялық таңбалардың және индекстердің жәрдемімен шартты түрде жазу

химиялық реакцияларды химиялық таңбалар және формулалар арқылы шартты түрде жазу

S + О 2 = SO 2

химиялық формулада атом сандарын көрсетеді

химиялық формулада молекула сандарын көрсетеді

сұрақтардың жауабын тап!

1. Химиялық формула дегеніміз не?

Мысал келтір?

2. Химиялық теңдеулер дегеніміз не?

Мысал келтір?

3. Индекс дегеніміз не?

Мысал келтір

4. Коэффициент дегеніміз не?

Химиялық формула – заттың құрамын химиялық таңбалардың және индекстердің жәрдемімен шартты түрде жазу

Химиялық теңдеулер - дегеніміз химиялық реакцияларды химиялық таңбалар және формулалар арқылы шартты түрде жазу

Индекс – химиялық формулада атом сандарын көрсетеді

Коэффициент - молекулалар санын көрсетеді

Химиялық формула

Коэффициент индекс

7 Н 2 SО 4

Реакция теңдеуін құру алгоритмі былай жүзеге асады:

• Теңдеудің сол жағына реакцияға кіріскен заттардың формулаларын жазады, соңынан бағдарша қояды. Мұнда газ күйіндегі жай заттардың формулалары (О2, Н2,Cl2 және т.б) әрқашан екі атомнан тұратынын ескеру керек.

Mg + O2

2. Оң жағына бағдаршадан кейін реакция нәтижесінде түзілген заттардың формулалары жазылады:

Mg + O2 MgO

3. Реакция теңдеуін зат массасының сақталу заңына сүйеніп сол және оң жақта атомдар санын теңестіріп құрады. Ол үшін зат формулаларының алдына коэффициенттер қойылады

2Mg + O2 2MgO

4. Теңдеудің оң және сол жақтағы элементтер атомдарының санын теңдей екенін тексереді

1756 г.

Заттар массасының

сақталу заңы

Химиялық реакцияға кіріскен заттардың массасы түзілген заттардың массасына тең болады.

Едәуір кейінірек (1789 г.) масса сақталу заңын тәуелсіз француз химигі А. Лавуазье дәлелдеді.

Заттар массасының

сақталу заңын ескере отырып химиялық формулалардың , коэффициенттер және математикалық белгілер көмегімен

Химиялық реакция теңдеулері

құрылады

х А + у В = с АВ

Химиялық реакциялардың нәтижесінде атомдар жойылмайды және жаңадан пайда болмайды, тек қайта топтасады.

«Формулалар қоржыны»

• Fe + H 2 O=
• Аl + CuCl 2  =
• C 6 H 14 +O 2 =

• Zn + 2HCl = ZnCl 2  + H 2
• Fe 2 O 3  + 6HNO 3  = 2Fe(NO 3 ) 3 + 3H 2 O
• CaСl 2 + 2Na = 2NaCl + Ca

• C 4 H 10 + O 2 =
• Al 2 O 3  + H 2 SO 4  =
• BaCl 2  + H 2 SO 4  =

1-топ

2-топ

3-топ

«Формулалар қоржыны»

• 2Fe + 3H 2 O = Fe 2 O 3  + 3H 2
• 2Аl + 3CuCl 2  = 3Cu +2AlCl 3
• C 6 H 14 +9O 2 →6CO 2 + 6H 2 O

• Zn + 2HCl = ZnCl 2  + H 2
• Fe 2 O 3  + 6HNO 3  = 2Fe(NO 3 ) 3 + 3H 2 O
• CaСl 2 + 2Na = 2NaCl + Ca

• C 4 H 10 + 6O 2 = 4CO 2 + 4H 2 O
• Al 2 O 3  + 3H 2 SO 4  = Al 2 (SO 4 ) 3  + 3H 2 O
• BaCl 2  + H 2 SO 4  = BaSO 4  + 2HCl

1-топ

2-топ

3-топ

Сөзбен берілген реакция теңдеулерінің формулаларын құрастырыңдар

1) Сынап (ll) оксиді Сынап + оттегі

2 ) Темір + хлор Темір (lll) хлориді

3 ) Натрий + күкірт Натрий сульфиді

4) Күміс (l) оксиді Күміс + Оттегі

5 ) Алюминий + күкірт Алюминий сулфиді

6 ) Сутегі + азот Азот (lll) гидриді

Сөзбен берілген реакция теңдеулерінің формулаларының дұрыс жауабы

6 - реакция теңдеуінің ішінен 4 реакция теңдеуін дұрыс құрастырса «Жетті».

Оқушы оқу мақсатына жетеді егерде:

1) 2HgO = 2Hg + O 2

2 ) 2Fe + 3Cl 2 = 2FeCl 3

3 ) 2Na + S = Na 2 S

4) 2Ag 2 O = 4Ag + O 2

5 ) 4Al + 3S = 2Al 2 S 3

6 ) 3H 2 + N 2 = 2NH 3

Балалар бүгінші сабақта жалпы нені түсіндік?

Бүгінгі сабақтың атмосферасы сіздерге ұнадыма?

• Балалар бүгінгі сабақта қандай құндылықтар ескерілгенін байқадыңыздар?

Сабақ мақсатына жету жолында қандай құндылықтар ескерілді деп ойлайсыз?

Сабақ жайлы ұққан не сабақты ұнаған немесе түсінбеген оқушылар сәйкес смайликтерді ағашқа ілулеріңізді сұраймын!