Химиялы? элемент ж?не жай зат. Оттекті? ?асиеттері, алынуы, ?олдануы

Химиялық элемент

және жай зат.

Оттектің қасиеттері,

алынуы, қолдануы

Мақсаты

Білімділік :

Оқушылардың оттек элементі, жәй жане күрделі заттардың, оксидтердің қасиеттері, олардың табиғатта алыну жолдары мен қолданылуы, ауаның құндылығы туралы білімдерін бір жүйеге келтіру

Дамытушылық:

Заттарды бір-бірінен ажырата білу, химиялық формуланы жазу және теңдеу құру, ойлау қабілетін, ізденгіштік біліктерін дамыту.

Тәрбиелік :

Оқушылар бірлесіп жұмыс жасауға, бірін – бірі құрметтеуге , бір – бірінің пікірін тыңдап баға беруге үйрету, табиғатты аялауға,

қорғауға, ауаны ластанудан сақтауға тәрбиелеу

Оттек латын тілінен аударғанда-oxygenium деген мағына береді.

Оттек-химиялық белсенді және жерде ең көп таралған элемент

Оттектің ашылу тарихы мен алынуы.

Оттектің химиялық қасиеттері.

Оттектің физикалық қасиеттері.

Оттектің қолданылуы

Физикалық қасиеттері.

Оттек ауадан сәл ауыр. 0˚C-та және 1 атм қысымда (101,325 кПа) оның 1 литрінің массасы 1,43 г,ал ауанікі-1,29 г тартады. Оттек суда аз ериді.қалыпты жағдайда 20˚C-та және 1атм қысымда судың 100 көлемінде небәрі 3 клем оттек

газы ериді. Осы қасиетіне орай,арнайы газ өлшегіш деп аталатын шыны аспаптағы суды ығыстыру арқылы оттек газын жинап сақтауға болады. Оттек -183˚C-та сұйылады, -218˚C-та қатады.

Оттектің химиялық қасиеттері.

Жану

Реакция кезінде жылу бөлініп, жарық шығады. Ондай реакция жану реакциясы деп аталады. Қыздырғанда оттек көптеген металдармен шабытты реакцияласып, жылу және жарық бөлінеді. Жай және күрделі заттар жанғанда әртүрлі оксидтер түзіледі.

Оттектің қолданылуы

Авиация қозғалтқышта-

рында

Авиацияда,космонавтикада тыныс алу үшін

Медицинада

О 2

Химия өнеркәсібінде

Отынды жағуда

Металлургияда

Қопару ісінде

Металл пісіруде

Металл кесуде

XVIIIғасырда тәжірибе

жүзінде ағылшын химигі Дж.Пристли (1774ж)мен швед ғалымы К.Шееле

(1772ж) оттекті

бос күйінде алып,

оның ауаның құрамдас

бөлігі екенін дәлелдеді.

Тест

І нұсқа.

ІІ нұсқа.

• Мына сөйлемдерде айтылғандардың қайсысының оттекке қатысы жоқ:

1. Қай қосылыста оттектің массалық үлесі көп:

А) сутек пероксиді Н 2 О 2 айырылғанда алынады

А) Li 2 O; Ә) MgO; Б) CaO; В) BaO.

Ә) салыстырмалы молекулалылық массасы 32;

2. Қай қосылыста оттектің массалық үлесі көп:

Б) суда жақсы ериді:

А) Al 2 O 3 ; Ә) Fe 2 O 3 ; Б) B 2 O 3 ; В) P 2 O 3 .

3. 2 моль фосфор жануы үшін оттектің қанша зат мөлшері жұмсалады? 4Р+5О 2 =2P 2 O 5

В) су молекуласында оттектің бір атомы бар.

2. Мына сөйлемдерде айтылғандардың оттектің қайсысы дұрыс емес?

А) 5моль; Ә) 2моль; Б) 2,5моль; В) 1 моль.

4. 1 моль темірдің жануы үшін оттектің қанша зат мөлшері қажет? 4Fe+3O 2 = 2Fe 2 O 3

А) оттекке бай күрделі заттарды ыдыратып алады;

А)3моль; Ә) 4моль; Б) 0,75; В)сенің жауабың.

Ә) өндіріс үшін ауадан алады:

5. Реакция теңдеулерінің қайсылары эндотермиялық процестің мысалдары бола алады?

Б) салыстырмалы молекулалық массасы 16;

А) 2H 2 +O 2 = 2H 2 O+Q

В) адам өміріне қажет.

3. Алюминий оксидінің формуласында алюминийдің индексі:

Ә) 2H 2 O= 2H 2 +O 2 -Q

Б) N 2 +3H 2 =2NH 3 +Q

А) 1; Ә) 2; Б) 3; В) 4 тең.

В) CaCO 3 =CaO+CO 2 -Q

4. Күкірт (ІV) оксидінің формуласында оттектің индексі:

6. Реакция теңдеулерінің қайсылары экзотермиялық процестің мысалдары бола алады?

А) 1; Ә) 2; Б) 3; В) 4 тең.

А) C+O 2 =CO 2 +Q

5. ...Ba+O 2 =…BaO теңдеуінде қалдырып кеткен коэффициенттердің мәнін көрсетіңдер:

Ә) 2H 2 O=2H 2 +O 2 -Q

А) 1, 1; Ә) 2, 2; Б) 3, 3; В) 4, 4.

Б) CH 4 +2O 2 =CO 2 +2H 2 O+Q

6. ...Ca + O 2 = …CaO теңдеуінде қалдырып кеткен коэффициенттердің мәнін көрсетіңдер:

В) 2HgO=2Hg+O 2 -Q

А) 1, 1; Ә) 2, 2; Б) 3, 3; В) 4, 4.

Дұрыс жауаптары

• II нұсқа
• 1. А
• 2. В
• 3. Б
• 4. Б
• 5. Ә , В
• 6. А , Б

I нұсқа

• Б
• Б
• Ә
• Ә
• Ә
• Ә

Үйге тапсырма

§ 21-23

Назарларыңызға

рахмет!!!