Атомдарда?ы электрондарды? ?оз?алысы

Атомдардағы электрондардың қозғалысы

Электрон бұлты болатын кеңістікті орбиталь деп атаймыз.

Электрондық қауыз:

• Атомның барлық электрондары жиналып электрондық қауызын құрайды.
• Өзара энергиясы жуық электрондар атомның электрондық қабатын түзеді.
• Электрондық қабаттар рет нөміріне қарай 1,2,3,4… деп белгіленеді.
• Әр қабаттағы орбитальдардың өзіндік энергиясы мен пішіндері болады.
• Шар тәрізді электрон бұлтын s- электрондар деп, ал орбитальдарды s- орбиталь д.а.

Кейбір электрондар ядро маңында гантель тәрізді бұлт түзіп қозғалады, ондай электрондар p – орбитальдарын береді. Кеңістікте координаттардың 3 осі (x,y,z) бойынша орналасатындықтан р x ,р y ,р z орбитальдары деп бөлінеді

Көптеген атомдардағы бірінші электрондық деңгейінің орбитальды диаграммасы:

Электрондық бұлттарды толтыру ережесі келесі:

• 1 . Ең алдымен элемент атомында қанша электрон бар екендігін анықтап алу. Ол үшін сол элементтің ядро зарядын білсек болғаны, ол Д.И. Менделеевтің периодтық жүйедегі элементтің реттік нөміріне тең. Реттік нөмірі (ядродағы протон саны) барлық атомдағы электрон санына тең.
• 2. Бар электронмен 1s – орбитальдан бастап ұяшықтарды толтырамыз. Әрбір ұяшықта 1 не 2 электрон бола алады. Бір ұяшықта орналасқан екі электронды қарама – қарсы бағдаршамен белгілілейді .
• 3. Элементтің электрондық формуласын жазамыз.

Электрондық деңгей ( n )

1

Осы деңгейде электронның сыйымдылығы

2

2

8

3

18

4

32

Электрон бұлтының пішіні

Пішіні

s

Бір деңгейде бола алатын электрон саны

Сфералы

(шар тәрізді)

p

Сегіздік

(гантель)

d

2

f

Күрделі пішінді

6

Күрделі пішінді

10

14

Ұяшықтарды толтыру тізбегі: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p

Үйге:

§ 57 Атомдардағы электрондардың қозғалысы.

Есептер мен жаттығулар жинағы: 104-105 бет 5-56, 5-57, 5-67, 5-68 жаттығуларды орындау