Asoslarning olinishi va xossalari

Namangan viloyati Uchqo`rg`on tumani 29-maktabning kimyo fani o`qituvchisi Amirhamzayev Umidjon

7-sinflar uchun “Asoslarning olinishi va xossalari” mavzusi

7-sinf KIMYO

ASOSLARNING OLINISHI VA XOSSALARI

Darsning maqsadi

3.Rivojlantiruvchi maqsad:

1.Ta’limiy maqsad: O’quvchilarga berilgan mavzu yuzasidan ilmiy asoslangan, Davlat Ta’lim Standarti talablariga javob beradigan bilimlar berib , ularda amaliy ko’nikmakarni hosil qilib, tegishli malakalarini shakllantirish.

2.Tarbiyaviy maqsad:

4.Kompetensiyaviy maqsad:

O’quvchilarimizni Ona-Vatanga , tarixiy va madaniy merosimizga, O’zbek xalqining buyuk siymolariga , Ota-onaga muhabbat va milliy iftihor tuygusi ruhida tarbiyalash. Ularda ekologok madaniyatni shakllantirish va tarbiyalash.

Ilimni amaliyotga tatbiq etish. O’quvchilarning bilim va tafakkurini, kitobxonlik malakasini oshirish, mustaqil fikrlash ko’nikmalarini shakllantirish va rivojlantirish, kimyo fani va shu sohadagi kasblarga qiziqishlarini shakllantirish.

Kundalik turmushda sodir bo`lgan va sodir bo`ladigan kimyoviy jarayon, hodisalarni kuzatish, tushunish va tushuntirish.

Olinishi

1.Ishqoriy va ishqoriy-yer metallarining suv bilan ta’sirlashishi natijasida olinadi:

  2Na + 2H 2 O = 2NaOH + H 2 ↑;

Ca + 2H 2 O = Ca(OH) 2 + H 2 ↑

2. Ishqoriy va ishqoriy-yer metallari oksidlarining suv bilan ta’sirlashishi natijasida olinadi:

  Na 2 O + H 2 O = 2NaOH ;

  CaO + H 2 O = Ca(OH) 2

3. Suvda erimaydigan asoslar tuzlarning suvdagi eritmasining ishqor bilan ta’sirlashishi natijasida olinadi:

NiSO 4 + 2NaOH = Ni(OH) 2 ↓+ Na 2 SO 4 ;

BiCl 2 + 3KOH = Bi(OH) 2 ↓ + 3KC1

Fizik xossalari

Asoslar — turli ranglarga ega bo‘lgan, qattiq moddalardir: KOH, NaOH, Ca(OH) 2 — oq rangli, Ni(OH) 2 — yashil rangli, Fe(OH) 3 — qo‘ng‘ir rangli moddalar va h.k.

Ishqoriy va ishqoriy-yer metallar (berilliy va magniydan boshqa) gidroksidlari suvda eriydi. Qolgan asoslar suvda erimaydi yoki juda yomon eriydi. Qattiq asoslar kristall panjaralari tugunlarida metall ionlari va gidroksid -ionlari turadi.

Kimyoviy xossalari

1. Suvda eriydigan asoslar ko‘p indikatorlar rangini o‘zgartiradi. Masalan, fenolftaleinning suv-spirtli eritmasi har qanday suvda eruvchi asos ta’sirida pushti rangga kiradi.

2. Asoslar kislotalar bilan ta’sirlashib, tuz va suv hosil qiladi (bu reaksiya neytrallanish reaksiyasi deb ataladi):

NaOH+HCl=NaCl+ H 2 O; Mg(OH) 2 +HCl=Mg(OH)Cl+H 2 O; Ca(OH) 2 + H 3 PO 4 = CaHPO 4 ↓ + 2H 2 O.

3. Asoslar kislotali oksidlar bilan ta’sirlashadi va tuz va suv hosil qiladi (bu reaksiya ham neytrallanish reaksiyasiga misol bo‘ladi): Ca(OH) 2 + CO 2 = CaCO 3 ↓+ H 2 O.

4. Ishqorlar tuzlar bilan ta’sirlashadi va yangi asos hamda tuz (sharoitga qarab o‘rta yoki asosli) hosil qiladi:

A) o‘rta tuz   NiCl 2 + 2NaOH = Ni(OH) 2 ↓ + 2NaCl;

B) asosli tuz CuCl 2 + NaOH = Cu(OH)Cl + NaCl.

5. Asoslar qizdirilganda metall oksidi va suvga parchalanadi (KOH va NaOH dan tashqari): Cu(OH) 2 = CuO + H 2 O.

Foydalanilgan adabiyotlar:

Kimyo 7.

Toshkent-2017

I.R.Asqarov,

N.X.To’xtaboyev, K.G’.G’opirov.

E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!