Ашық сабақ Элементтердің табиғи ұяластары

Ашық сабақ

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау (7мин)

Топқа бөлу

1.Сілтілік металдар тобы: Li, Na, K, Rb, Cs. 2. Сілтілік жер металдар тобы: Mg, Ca, Sr, Ba. 3. Галогендер: F2, Cl2, Br2, I2

4. Халькогендер тобы: О, S, Se, Te.

Топ басшысын анықтау сұрақтары

• Химиялық элементтер неше топқа бөлінеді, оларды ата.
• Атом құрылысының «планеталық» моделін ұсынған ғалым.
• Атом ядросының құрамы қандай?
• Электрон қандай зарядты бөлшек?

1.Сілтік металдар тобы

• Әрекеттесуші заттар дегеніміз не?
• Атом молекулалық ілім
• Зат мөлшері немен өрнектеледі?
• Fe+S = FeS теңдеуі реакцияның қай типіне жатады
• Айырылу реакциясы дегеніміз не?

2.Сілтілік жер металдар тобы

• Орынбасу реакциясы дегеніміз не?
• Алмасу реакциясы дегеніміз не
• Қосылу реакциясы дегеніміз не
• Құрам-тұрақтылық заңы дегеніміз не? Кім ашты?
• Зат массасының сақталу заңы дегеніміз не?

3.Галогендер тобы

• S+O 2 = SO 2 , Ca+O 2 = CaO, Zn+HCl=ZnCl 2 +H 2 мына берілген реакция теңдеуін теңестір
• Периодтық жүйені ашқан кім, қай жылы?
• Құбылыстардың түрлері
• Атомдардың әр түрінен тұратын заттар
• Үш әріптен тұратын элементтерді ата

4.Халкогендер тобы

• Атом дегеніміз не
• Молекула дегеніміз не
• Ar, Mr нені білдіреді
• Химиялық реакцияның қандай белгілері бар
• Қоспалар нешеге бөлінеді, оларды ата

III. Жаңа сабақ

IV. Постер қорғау (Әр топ өз атына сәйкес)

V. «Резюме» жазу (элементке сипаттама беру)

VI. «Мені таны» (элементтерді жіктеп анықтау)

VII. «Өзіңді тексер» (әр топқа есептер беріледі)

VII. Бекіту сұрақтары

VIII. Қорытындылау

IX. Үйге тапсырма

X. Бағалау

Элементтердің табиғи ұяластары.

Химиялық элементтердің ұқсас қасиеттеріне қарай бөлінуі

Сілтілік

металдар

Сілтілік жер металдар

Халькогендер

Галогендер

Топтық жұмыс

(постер қорғау)

І топ - Сілтілік металдар

ІІ топ - Сілтілік жер металдар

ІІІ топ - Галогендер

IV топ - Халькогендер

Цезий Cs

Литий Li

Сілтілік

металдар

Рубидий Rb

Натрий Na

Калий K

Cs

Li

Сілтілік

металдар

Rb

Na

K

Cs

Li

І

Rb

Na

K

Li, Na, K, Rb, Cs сумен әрекеттескенде сілті түзетіндіктен сілтілік металдар деп атаған.

Mg - магний

Сілтілік жер металдар

Ca - кальций

Sn - стронций

Ba - барий

Mg

Атомдық массалары артады. Тығыздығы, балқу температурасы өседі.

Ca

ІІв

Sn

Ba

Mg

Ca

+2Н 2 О → R (OH) 2 + H 2 ↑

Sn

гидроксидтер

Ba

Mg, Ca, Sn, Ba құрамында металл оксидтері бар табиғи минералдан алынған металдарды сілтілік жер металдар деп атаған.

F

Cl

Br

I

At

Улы

Галогендер

VII валент

F

At

CI

I

Br

F, CI, Br, I, At “галоген” тұз түзуші деген мағынаны білдіреді.

O - газ

Халькогендер

S

Te

Se

Қ а т т ы з а т т а р

O

S

VI валенті

RO 3 – қышқылдық оксидтерге тән қасиет көрсетеді.

Se

Te

S

Se

Te

O

“ халькогендер” сөзі “мыс кенін тудырушылар” деген ұғым береді.

IV . Резюме жазу (элементке сипаттама беру)

(аты, портреті, мекен-жайы, салмағы, мамандығы, біліктілік санаты, мінезі, туыстары)

І топ. Na

ІІ топ. O

ІІІ топ. Al

IV топ. Mg

V. « Мені таны » (элементтер таңбаларын тақтаға жазу металл, бейметалл, екі дайлы элементтерді анықтау)

І-топ: Алюминий, қорғасын, фтор, калий, күкірт, марганец, сутек,

ІІ-топ: Темір, барий, кальций, оттегі, фосфор, натрий, иод,

ІІІ-топ: Азот, бор, кремний, магний, күміс, мырыш, алтын, мыс,

IV топ: сынап, хлор, көміртегі, мыс, берилий, бром, хром

VI. «Өзіңді тексер» (әр топқа есептер беріледі)

І-топ: 40 г магний оксиді түзілу үшін оттектің қандай массасы реакцияға түсетінін есептеңдер

ІІ-топ: массасы бірдей 470 г калий оксиді K 2 O мен натрий оксиді Na 2 O берілген. Қайсысының зат мөлшері көп екенін есептеңдер

ІІІ-топ: массасы 2,3 г натрий сумен әрекеттескенде натрий гидроксидінің (NaOH) қандай массасы түзіледі?

IV топ. 80 г күкірт жанғанда неше моль күкірттің (IV) валентті оксиді түзілді?

Шығарылуы:

І.Берілгені: Шешуі:

m=470г(MgO) 2Mg+O 2 = 2MgO

т/к: m ( O )=? X=16 г (O)

ІІ.Берілгені: Шешуі:

m 1 =470 г(K 2 O)

m 2 =470г (Na 2 O) ν 1 =470/94=5 моль(K 2 O)

т/к: -? ν 2 =470/62=7,6 моль(Na 2 O)

IІІ.Берілгені: Шешуі:

m=2,3 (Na) 2Na+2H 2 O = 2NaOH+H 2

т/к: m ( NaOH ) x =4 г ( NaOH )

IV .Шығарылуы:

І.Берілгені: Шешуі:

m= 80 г( S ) S + O 2 = S O 2

т/к: m ( SO 2 )=? X = 2.5 моль SO 2

VIII. Бекіту сұрақтары:

Химиялық элементтердің ұқсас қасиеттеріне қарай нешеге бөлінеді?

Сілтілік металдар деп не себепті айтылады?

Сілтілік металдарға қандай элементтер кіреді?

Сілтілік жер металдарға қандай элементтер кіреді?

Галогендер топшасындағы элементтерді ата.

Халкогендер топшасындағы элементтердің жоғарғы оксид және қышқылдарының жалпы формуласы қандай?

Қорытынды:

Химиялық қасиеттерінде ұқсастық болуына орай, біріккен химиялық элементтер тобы—

ұқсас элементтер немесе табиғи ұяластар тобы деп аталады.

X.Үйге тапсырма §20. №6

XI.Бағалау Әр топ тір бірін бағалау

Тест

• Химиялық қасиеттерінде ұқсастығы

бар біріккен химиялық элементтер

тобын .... деп атайды.

А) негізгі топтар

В) қосымша топтар

С) ұқсас емес элементтер тобы

D) табиғи ұяластар тобы

Тест

2. Берілген элементтердің ішінен

сілтілік металдарды табыңыз.

А) Mg, Li, Na, Ca, F

B) Li, Na, K, Rb, Cs

C) Na, K, Ca, O, Ba

D) Li, Ca, Na, K, Rb

Тест

3. Сілтілік жер металдарға сәйкес

келетін оксидтердің

жалпы формуласы:

А) RO

B) R 2 O

C) RO 3

D) R 2 O 3

Тест

4. Бейметалдар қандай

оксидтер түзеді?

А) негіздік оксид

В) қышқылдық оксид

С) екідайлы оксид

D) барлық жауап дұрыс

Тест

5.Сілтілік металдар сумен

әрекеттескенде ... түзеді?

А) оксид

В) қышқыл

С) сілті

D) тұз

Жауаптары

1. D

2. B

3. A

4. B

5. C