ХХІ-?асыр к?шбасшысы атты химиялы? білім сайысы.
Ма?саты: о?ушыларды? интллектиуалды? де?гейін арттыру, о?ушыларды? ойлау, есте са?тау ?аблетін арттыра отырып , на?ты ж?не тез ж?йелі шешімін ?абылдару , ?з ойын еркін жеткізуді дамыту, ойын барысында о?ушыларды бірлесіп ж?мыс істеуде ?йымшылды??а т?рбиелеу.
Жоспар:
I.?йымдастыру:
«ХХІ ?асыр к?шбасшысы » атты химиялы? білім сайысыны? шарты:
II. Сайысты? барысы:
І тур «Б?йге»
ІІ тур «?ажайып химия»
ІІІ тур «Жор?а»
III. Марапаттау кезе?і
I.?йымдастыру:
Салеметсіздерме ??рметті ?стаздар мен о?ушылар! Бізді? б?гінгі 9 сынып аралы?ында?ы «ХХІ ?асыр к?шбасшысы » атты химиялы? білім сайысына ?ош келді?іздер! Сайыс?а 9 сынып о?ушылары ?атысады. ?атысушыларды таныстыру. Сайыс шартын т?сіндіре кетсем:
Сайыс 3 турдан т?рады:
І тур «Б?йге»
ІІ тур «?ажайып химия»
ІІІ тур «Жор?а»
II. Сайысты? барысы:
Ж?ргізуші: І тур «Б?йге»
О?ушылар?а жалпы 10 с?ра? ?ойылып , ?р д?рыс жауап?а 10 ?пай беріледі. ?пайы аз екі о?ушы сайыстан шы?ады. ?ал?ан т?рт о?ушы 2-тур?а ?теді.
- Электролиттік диссоциация теориясын аш?ан ?алым? (Аррениус)
- ?ант ?ызылшасы мен картоп т?сіміне ерекше ?сері бар ты?айт?ыш элемент? (Калий)
- ?азіргі кезде техникада ж?не т?рмыста ке? ?олданылатын металл ХХІ? а?ымда к?містен 300 есе ?ымбат бол?ан , б?л ?ай металл?(Алюминий)
- Адам ас?азаныны? с?лінде ?андай ?ыш?ыл бар? (Т?з ?ыш?ылы)
- Спиртті? сумен ?осылысы та?ырыбына докторлы? диссертация ?ор?а?ан орысты? ата?ты химик – ?алымы? (Д.И.Менделеев)
- Зат массасыны? са?талу за?ын аш?ан ?алым? (Ломоносов)
- Кремний ?ыш?ылыны? т?здары ?алай аталады№ (Силикаттар)
- Натрий гидрокарбонатыны? т?рмысты? атауы (Ас содасы)
- Азот ?ыш?ылыны? т?здары нитраттар деп аталатыны белгілі, ал алхимиктер осы т?зды ?алай ата?ан? (Селитра)
- Сынап пен алюминий ?оспасыны? атауы? (Амальгама)
Ж?ргізуші: ІІ тур «?ажайып химия»
Б?л сайыста химиядан с?ра?тар беріледі. Та?тада цифрлар жазыл?ан торк?зді та?дайды. ?р о?ушы?а д?рыс жауабы ?шін торк?здегі сан м?лшерінде ?пай ?осылады.
- Александр македонский Индия?а сапары кезінде оны? ?скерлері іш ауруымен ауыр?ан, ал офицерлер ауырма?ан. Сусыны, тама?ы б?ріні? де бірдей, біра? ыдыстары ?андай металдан жасал?ан? (офицерлерді? ыдыстары к?містен жасал?ан, ал к?місті? бактерициядтік ?асиет бар)
- ?ыш?ыл жа?быр дегеніміз не? Оны? ?андай ?сері бар? (Ауада?ы NO2,SO2 ,SO3 газдары жа?быр жау?анда жерге ?ыш?ыл жа?быр болып т?седі.)
- ?ай ?алым сыйлы? ретінде 1 грамм металл ал?ан? (1921 жылы М.Кюриге радиийді? 1 грамы сыйлы? ретінде берілген)
- ?лемде е? к?п тарал?ан элемент? (Сутегі)
- Марс планетасыны? ?ыз?ылт т?сін ?ай меалл оксиді береді? (Темір)
- ?ай ?алым ?азіргі пайдаланып ж?рген химиялы? элементтерді? та?баларын енгізген? (Берцелиус)
Ж?ргізуші: ІІІ тур – Жор?а .
Б?л б?лімде екі сайыскер ?зара білім сайысына т?седі.
Бірінші о?ушы?а ?ойылатын с?ра?тар:
- М?с?тір спирті аммиакты? суда?ы ерітіндісі ма? И?
- Периодты? ж?йені Ломоносов ашты ма№ Жо?
- Судан екі есе же?іл металл калий ма? Жо?
- Фосфор ?мірмен ой элементі деп аталады? И?
- Элементті? та?баларын ?сын?ан Аррениус па? Жо?
- Топ бойынша жо?арыдан т?мен ?арай бейметалды? ?асиет арта ма? Жо?
- Бір элементті? бірнеше жай зат т?зу ?асиетті аллотропия деп атала ма? И?
- Электр шамдарыны? жі?ішке сымдарын вольфрамннан жасай ма№ Иа
- Натрий т?здары жалынды сары т?ске бояй ала ма№ И?
- Сілтілік металдар?а темір жата ма? Жо?
Екінші о?ушы?а ?ойылатын с?ра?тар:
- Электролиттік диссоциация теориясын аш?ан ?алым аррениус па? И?
- Кремний ?ыш?ылдарыны? т?здары карбонаттар деп атала ма№ жо?
- Ал?аш?ы к?мекке пайдаланылатын бейметалл иод па? И?
- Азот молекуласы полюссіз ковалентті байланыс т?зе ма? И?
- Заттар ж?не оларды? бір – біріне айналуы туралы ?ылым Физика ?ылымы ма? Жо?
- Химимя ?ылымыны? тарихында ?лы алтын за? аш?ан менделеев па? И?
- Е? ?иын бал?итын металл алтын ба? Жо?
- Зат массасыны? са?талу за?ын аш?ан ірі орыс ?алымы Ломоносов па? И?
- Фосфор ?мірмен ой элементі деп атала ма? И?
- Темекі ??рамына кіретін улы зат никотин ба? И?
III. Марапаттау кезе?і: Сайысты же?іп шы??ан о?ушы «ХХІ ?асыр к?шбасшысы » атанып, марапатталады.