Жерді? пайда болуы,жер планетасы

К?ні: 17.10.15ж
Сыныбы: 5 ?
Саба?ты? та?ырыбы: Жерді? пайда болуы,Жер планетасыны? пішіні, ?лшемі, ?оз?алысы
Саба?ты? ма?саты: Жерді? пайда болуы мен ?оз?алыстары туралы о?ушылар?а толы?ыра? м?лімет беріп т?сіндіру.
Дамытушылы?ы: ?з бетінше ізденіспен шы?армашылы? т?р?ыда ж?мыс істеуге да?дыландыру. ?з ойларын еркін де сауатты, на?ты жеткізу ?абілеттерін арттыру.
Білімділік: О?ушылар?а жерді? пішіні, ?лшемдері, ?алай пайда бол?анды?ы ж?нінде т?сіндіру.
Т?рбиелік: Жан-жа?тылы??а, ізденімпазды??а баулу, ты?дай ж?не с?йлей білу м?дениетін арттыру.
Саба?ты? т?рі: Жа?а саба?.
Саба?ты? ?дісі: С?ра? - жауап, ??гіме - д?ріс
Саба?ты? к?рнекілігі: карта, атлас, таратпа ?а?аз
Саба?ты? барысы:
I. ?йымдастыру
II. ?й тапсырмасын с?рау
III. Жа?а саба?
IV. Бекіту
V. ?йге тапсырма
VI. Ба?алау

І. ?йымдастыру б?лімі
С?лемдесу, о?ушыларды т?гендеп саба??а дайынды?ын тексеру.
II. ?й тапсырмасын с?рау

III. Жа?а саба?
Жер — К?н ж?йесіндегі К?ннен ?рі ?арай сана?анда ?шінші ?аламшар адамзатты? тіршілік ететін бесігі. Жер эллипстік (д??гелекке жуы?) орбита бойымен 29, 765 км/с жылдамды?пен 149, 6 млн. км орташа ?ашы?ты?та 365, 24 орташа к?н т?улігі ішінде К?нді бір рет айналып шы?ады. Оны? таби?и серігі – Ай. Ай Жерді 384000 км орташа ?ашы?ты?та айналады. Жер осіні? эклиптика жазы?ты?ына к?лбеулігі 66°33´22?, оны? ?з осінен айналу периоды 23 са? 56 мин 4, 1 с. Жерді? ?з осінен айналуы себебінен Жерде к?н мен т?н ауысса, ал оны? осіні? орбита жазы?ты?ына к?лбеулігі мен К?нді айналуы салдарынан Жерде жыл мезгілдері ?згеріп отырады. Жерді? жасы шамамен 4, 5 млрд. жыл деп есептеледі. Жер К?нді айналып ж?рген 9 планетаны? ішінде м?лшері мен массасы бойынша 5 орында. Жерді? массасы 5, 975•1021 т, орташа ты?ызды?ы 5, 517 г/см ³, к?лемі 1, 083 млрд. км ³, ауданы 510, 2 млн. км ³, сырт?ы пішіні 3 осьті эллипсоид?а (сфероид?а) жа?ын. Осы к?нгі космогониялы? т?сінік бойынша Жер осыдан 4, 5 млрд. жыл б?рын К?н айналасында?ы ке?істікте шашыра?ан газ - тоза? заттан, планеталар тартылыс к?шіні? ?серінен пайда бол?ан. ?атты материя кесектеріні? со?ты?ысып, жабысуынан планеталар ?л?ая берген. Газ - тоза? зат іріктеліп, оларды? же?іл элементтері К?н с?улесіні? ?ысымымен онан ?рірек, ал біршама ауырлары К?нге жа?ын орналас?ан. Жер ??рамына К?н ж?йесінде кездесетін барлы? химиялы? элементтер енеді. Затты? планета центріне тартылуы ж?не оны? ось бойымен айналуы салдарынан Жер эллипсоидты пішінге келген. ?ылыми деректер бойынша К?н ж?йесіне жататын Жер ?аламшары б?дан 4, 5 — 5 млрд. жыл б?рын газды - ша?ды т?маннан пайда бол?ан. ?аламшар?а энергия а?ысы бір ?алыпты т?спесе тіршілікті? пайда болуы мен дамуы м?мкін емес. ?йткені тірі а?заларды? тіршілігі белгілі бір температуралы? жа?дайда ?ана ж?ріп отырады. ?орыта айт?анда, Жер ?аламшарында тіршілікті? пайда болуыны? ал?ышарттарына — ?аламшарды? ?ажетті м?лшері, энергия ж?не белгілі температуралы? жа?дайлар жатады.

?орытындылау
IV. Жа?а саба?ты бекіту
1. Жерді? шар т?різді екендігін аны?та?ан?
2. Жерді? кішірейтілген моделі?
3. Экватор жер шарын. б?леді, жо?ар?ы б?лігі., т?менгі б?лігі. деп аталады.?
V. ?орытындылау, ба?алау.
VІ. ?йге тапсырма беру.
?йге: Жерді? пайда болуы, пішіні, ?лшемі, ?оз?алысы