Тайынша ?аласыны? №5 орта мектебі
Ашы? саба?
Та?ырыбы: «Жерді? пішіні мен ?лшемдері»
Сапиева А.А.
Саба?ты? та?ырыбы: Жерді? пішіні ж?не ?лшемі
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: Жерді? пайда болуы, пішіні, ?лшемі,?оз?алысы туралы о?ушылар?а т?сіндіру
Дамытушылы?: Д?ние ж?зіні? картасымен глобусты? к?мегімен о?ушылар?а Жерді? пішінін,к?лемін таныстырып, ой-?рісін дамыту
Т?рбиелік: О?ушыларды? ?з ойларын жеткізе білуге ?арым-?атынас жасауды ?йрету, ?йымшылды??а, адамгершілікке т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: д?ст?рлі емес саба?.
Саба?ты? типі: жа?а та?ырыпты ме?герту.
Саба?ты? ?дісі: с?ра?- жауап,??гіме-д?ріс.
Саба?ты? к?рнекілігі: слайд, карта, глобус, кеспе ?а?аздар.
Саба?ты? барысы:
І. ?йымдастыру кезе?і.
а) о?ушылармен с?лемдесу,т?гендеу.
?) о?ушыларды? саба??а дайынды?ын тексеру.
б) топтастыру, Эратосфен ж?не Колумб.
ІІ. ?й тапсырмасын с?ра?тар ар?ылы тексеру.
Плакатта ж?лдызшаларды? ішінде с?ра?тар берілген, екі топтан о?ушылар та?та?а шы?ып, ?йге берілген тапсырма?а ж?лдызшаларда берілген с?ра?тар?а жауап береді.
1.?ай жылы бірінші рет Жерді? жасанды серігі ?шырылды?
(1957ж. 4 ?азан.)
2.Ал?аш?ы ?арыш?а ?ш?ан ?арышкер кім?
(1961ж, 12 с?уір Ю.А. Гагарин. «Восток» атты кемемен Жерді айнала ?шып, ал?аш рет Жерді ?арыштан к?рді. ?шу уа?ыты 1 са?. 48 мин.)
3. Ай?а ?ай кезде ж?не кімдер бірінші болып ?онды?
(1969 жылы 21 шілдеде Нил Армстронг ж?не Эдвин Олдрин бірінші болып Ай бетіндегі «Спокоиствие» те?ізіне арнайы Айда ж?ретін кішігірім кемемен ?онып, Айды? топыра?ын, тасын зерттеу ма?сатында ?здерімен бірге алып келді.)
4.?аза?станда е? ал?аш ?арыш?а ?ш?ан кім?
(Ал?аш?ы ?аза? ?арышкері То?тар ?уб?кіров 1991 жылы ?шты.)
1. То?тар ?уб?кіровтен кейін ?арыш?а ?ш?ан ?аза? ?арышкері кім?
(Т. М?сабаев ?арышта 3рет болды. 1994 жылы ?арыш ке?істігінде 126 т?улік болды. 1998 жылы ?шу уа?ыты 207 т?улікке созылды. 2001 жылы ал?аш?ы ?арышты? туристі алып ?шты.)
2. Скафандр дегеніміз не?
(Скафандр ?арышкерлерді? арнайы ?зірленіп тігілген киімі. Ай бетіне ?ону ?шін скафандрды? ж?мса? т?рі жасал?ан, ол ?рт?рлі т?зімді материалдардан 17 ?абатынан т?рады. Ай скафандрыны? салма?ы жерде 90 кг-?а те?)
3. Ал?аш?ы ?лкейткіш д?рбіні кім ойлап тапты?
- жылы Галилео Галилей ойлап шы?арды.)
4. Т???ыш ?арыш?а ?ш?ан ?йел кім?
(1963 жылы 16 маусымда бірінші рет ?арыш?а В.Терешкова ?шты.)
ІІІ. Т?л?аны танып білу ?дісі.
О?ушылар суреттегі т?л?аларды? аттарын атап береді.
1. Ю. Гагарин
2. В. Терешкова
- Т. ?уб?кіров
- Т. М?сабаев
- Галилео Галилей
- . Сергіту с?ті.
О?ушылар сергіту с?тінде с?зж?мба? шешеді.
Y. Жа?а саба?
Жер туралы м?лімет.
Жер шамамен 4,5 млрд. жыл б?рын пайда бол?ан. Жер дегеніміз К?н ж?йесіне кіретін 9 планетаны? бірі. То?ыз планетаны? ішінде Жерде ?ана тіршілік бар.
Жер - ?атты, с?йы? заттар мен газдардан т?ратын алып шар. Жер К?нге жа?ын 3-ші ?аламшар.
Жер ?з осін ?рбір 23 са?. 56 минутта, ал К?нді 365 к?н 6 са?атта айналып шы?ады. Жер бетіні? 3/4 б?лігін су, 1/4 б?лігін ??рлы? алып жатыр.
Глобус деп Жерді? кішірейтілген моделін айтамыз.
М?тінмен ж?мыс
Эратосфен тобына.
Жерді? пайда болуы мен пішіні ?лшемі.
Колумб тобына
Жерді? ?оз?алысы.
О?ушылар жа?а саба?ты о?ып, ?р топ ?зіні? та?ырыбын ?ор?ап шы?ады.
YI. Саба?ты бекіту
Картамен ж?мыс
1.Картадан О?т?стік Жартышар мен Солт?стік Жартышарды к?рсету.
2. Батыс пен Шы?ысты к?рсету.
3.Экватор сызы?ы ?айсы? Оны? ?зынды?ы ?анша ?
4. Полюсті картадан к?рсету.
5. Жер шарында ?анша материк бар ?
6. Жер шарында ?анша м?хит бар ?
7. Біз ?айсы материкте т?рамыз ?
8. Еуразия материгі ?айсы жарты шарда орналас?ан ?
9. Жалпы Жер к?лемі ?анша?
10. ??рлы?ты? к?лемі ?анша?
YІІ. ?орытындылау.
С?йкестендіру.
510 млн км2
Жол, із
71%
Жерді? жасы
Орбита
6357
Экватор сызы?ы
365к?н, 6 са?ат
4,5 млрд.
Жер к?лемі
Экваторлы? радиус
Су
Полярлы? радиус
40 076 км
Жыл
6378 км
Білімдерін ба?алау
YІІІ. ?йге тапсырма: §9. Кескін карта?а глобусты т?сіру.
Сабақтың тақырыбы: Жердің пішіні және өлшемі
Білімділік: Жердің пайда болуы, пішіні, өлшемі,қозғалысы туралы оқушыларға түсіндіру 
510 млн км2
71%
Орбита
Экватор сызығы
Экваторлық радиус
