Қазіргі таңда ғылымның барлық салаларының жедел дамуы оқушының терең теориялық ойлануына қабілеттілігін арттырып отыр. Ал ұстаздың міндеті оқушылардың даму мүмкіндіктерін барынша пайдалана отырып, жас ерекшелігіне сай ақыл ойды дамытудың жоғары деңгейіне жету. Сондай игі мақсатты көздеген бүгінгі біздің география пәнінен сыныптан тыс сабағымыз болмақ
7 Ғ және 7 г сыныптар арасындағы сайыс сабақ
7 Г сыныбы – Материктер тобы
7 Ғ сыныбы –Мұхиттар тобы
Сабақтың бөлімдері
1. Топ басшыларына сұрақ
2. Дұрыс-бұрыс білім минуты
3. Тапқыр топ
4. Тұлғаны таны
5. Ғажайып төрттік
6 Астаналар сайыста
7. Жас картограф
8. Пәндер байланысы
. .9 . Ең,ең.ең...
. Таныстыру
I кезең «Қанат қақты»
I топ капитанына қойылатын сұрақтар:
1.Қазақстан қайсы материкте орналасқан?
2. Қазақстан жер көлемі бойынша дүние жүзінде нешінші орында?
3.Солтүстік Американың батысын қайсы мұхиттың суы шайып жатыр?
4. Қазақстан неше мемлекетпен шектеседі?
5.Африканың ең биік нүктесі?
6.Ең соңғы ашылған материк.
7.Мұхит аралдары қайсы мұхитта орналасқан ?
8.Африка материгіндегі дүние жүзіндегі ең ұзын өзен
9. Оңтүстік Американың ең үлкен өзені
10. Америка материгі кімнің атына берілген?
II топ капитанына қойылатын сұрақтар:
1. Қазақстан қайсы дүние бөлікте орналасқан?
2. Қазақстан жер көлемі бойынша Еуразияда нешінші орында тұр?
3.Оңтүстік Американың шығысын қандай мұхит шайып жатыр?
4. Ең құрғақ материк.
5. Солтүстік Американың ең биік нүктесі
6. Антарктиданы кім ашты?
7. Африкадағы дүние жүзіндегі ең үлкен шөл.
8 Титикака қандай мағына береді?
9. Аустралияның байырғы халқы?
10.Аборигендердің ойлап тапқан қаруы?
2. «Дұрыс-бұрыс» білім минуты
“Материктер” тобына сұрақ
1. Дүние жүзін айналып шыққан саяхатшы -
Фернан Магеллан
2. Сахара және Намиб шөлдері Оңтүстік Америка материгінде орналасқан.
3.Аустралия латын тілінен аударғанда ең құрғақ деген
мағына береді.
4. Солтүстік Америка мен Оңтүстік Американы бөліп тұрған Панама мойнағы
5. Солтүстік Американың аса ұзын,енді тау
жүйесі Анд тауы.
6.Американың байырғы халқы «үндістер»
“Мұхиттар” тобына сұрақ
1.Солтүстік Американың ең ірі аралы
Мадагаскар
2 . Аустралия меринос қойының саны
жөнінен дүние жүзінде бірінші орын
алады.
3. Мұхит аралдары Атлант мұхитында орналасқан.
4. Антарктиде ең бірінші ашылған материк.
5. Африканың батысын Тынық мұхитының
суы шайып жатыр.
6. Кордильера екі литосфералық плитаның
түйісуінен пайда болған.
3Тапқыр топ
Экранға жануарлардың суреттері шығады.Оқушылар жануардың атын, мекендейтін аймағын табуы керек
4. Тұлғаны таны
Экранға зерттеуші ғалымдардың бейнесі көрсетіледі.Оқушылар тұлғаны тануы керек.
1/ Орыс саяхатшысы 1819-1821 жылдар Антарктида материгін зерттеуге шығып, материктің ашылуына үлес қосты.
2/ Бұл ғалым Христафор Колумбтан кейін материкке қадам басып, барған жерінің жаңа жер екендігін дәлелдеді.Кейіннен материк осы ғалымның атына берілді.Қай ғалым?
3/ Ғалым барған жерін өмірінің соңына дейін үндістан деп, халқын үндістер деп атап кеткен.Бірақ, барған жері үндістан емес жаңа жер болған.Бұл қай ғалым?
4/ Бұл ғалым Беллинсгаузенмен Антарктида материгін ашқан.
5. “Ғажайып төрттік”
1/ Ауа массаларының горизонталь бағытта орын ауыстыруын не деп атаймыз?
2/ Ф. Магеллан алғаш рет дүние жүзін айналып шығу саяхаты кезінде
Оңтүстік Американың оңтүстік шетімен бұғаз арқылы өтеді. Сол кезде
көптеген отты алауды көреді. Кейбіреулері оны жағалаудағы алау, басқалары жарылған қайықтың оты деп ойлайды.
Сұрақ: Бұл қай арал?
3/ ХІХ ғасырда Египет шаруаларының күшімен ұзындығы 112 км-лік канал қазылды.
Каналдың салынуы дүние бөліктердің байланысын жақсартып, Атлант және
Үнді мұхиттары арасындағы су жолды қысқартты .
Сұрақ: Бұл қандай канал?
4/ Бұл өзен ұзақ уақыт бойы Сахара тұрғындары мен еуропалықтар үшін жұмбақ болып келді.
Сұрақ: Бұл қай өзен?
6. “Астаналар сайыста”
1 топқа
Алжир
КАнада
Ресей
Өзбекстан
Египет
2 топ
Ақш
Жапония
Қырғызстан
Мексика
Марокко
7. “Жас картограф”
Экранға әр топқа географиялық нысандар беріледі.Оқушылар нысанды табу керек.
8.Пәндер байланысы
1 топқа
(тарих) Ежелгі дәуірде тарихтың атасы – Геродот өзінің «Тарих» еңбегінде география туралы алғаш түсінік берді.Орта ғасырдың өзінде география ғылымы араб саяхатшыларының зерттеуімен дами бастады. Ал география ғылымының тарихында үлкен бетбұрыс жасаған Ұлы географиялық ашылулар кезеңі қай ғасырда болған еді?
2 топқа
/әдебиет/ Шеті бойлап, арктика ішіне,
Үш мұхитқа еркін жүрген көсіле,
Ағашы мол қай ел еді дамыған,
. Жапырақты салған жалау төсіне
1-топ (физика) Толысу мен қайту теңізде байқалатын құбылыс.Ол тәулігіне 2 реттен қайталанады.Оны ағылшын ғалымы И.Ньютон ашқан болатын.Толысу мен қайту ненің әсерінен болады деп айтты?
2-топ (биология)Мұхиттағы тіршілік дүниесі жүзу деңгейіне байланысты 3-ке бөлінеді. Ең жоғары қабатында планктон(кезеген), одан төменгі қабаты – нектон (қалқыма),ал ең тереңде мекендейтін тіршілік иелерін қалай атайды?