Сынып: 6 «А»
Саба? та?ырыбы: Таулар. Тауларды? биіктігіне ?арай б?лінуі.
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: таулар, тау жотасы, тау а??ары, таулы ?лке, тау торабы ??ымдарын ж?не аласа, орташа биік, биік таулар туралы т?сініктерін ?алыптастыру.
Дамытушылы?: карта мен ж?мыс жасау, ойлау, на?ты с?йлеу, есте са?тау да?дысын іскерлігін дамыту.
Т?рбиелік: о?ушыларды ?семдікке, ?демілікке, е?бек?орлы??а, іздемпазды??а, ?орша?ан ортаны ?ор?ау?а т?рбиелеу.
К?рнекіліктер.
Д?ние ж?зіні? физикалы? картасы.
?аза?станны? физикалы? географиялы? картасы.
Глобус. Таулар слайдтар.
Саба?ты? типі: жа?а білімді ме?геру саба?ы.
Саба?ты? о?ыту формасы: интерактивтік о?ыту.
Саба?ты? барысы:
?й тапсырмасын тексеру.
1. *Жанартау дегеніміз не?
*С?нген жанартау.
*С?нбеген жанартау.
*?ай айма?ты жанартау белдеуіне жатады.
2.Танымды? тапсырма.
Жанартау ??рылысыны? суреті берілген, жанартауды? б?ліктері атап к?рсетіп жазады.
1.Жанартау к?лі.
2.Кратер к?мейі.
3.К?мей.
4.Лава.
5.Магма.
6.Жанартау оша?ы.
?рбір жанартау ??рылысыны? б?ліктеріне аны?тама бере отырып, жазады.
3.Картамен ж?мыс.
Материктегі орналас?ан жанартауларды о?ушылар картадан к?рсетеді.
Жа?а саба?.
1.Таулар-жер бетінен ма?айында?ы жазы?тардан о?шау к?теріліп жат?ан, ?атты тілімделген биік б?ліктері.
Тау торабы- тау жоталарыны? келіп т?йіскен жері.
Тау а??ары- тау жотасыны? арасында?ы ойыс.
Тау жотасы- ?зыннан-?за? созыл?ан тау.
Таулы ?лке- тау жоталарыны? шо?ырлан?ан жері.
?лемдегі ерекше таулар.
Гималай ?лемдегі е? биік тау.
Анд-е? ?зын тау.
Тянь-Шань-аспан таулары ма?ынасын білдіретін тау.
Орал- Азия мен Европаны б?ліп т?р?ан тау.
2. Таулар пайда болуына ?арай:
?атпарлы таулар.
?атпарлы-жа?парлы таулар.
?атпарлы таулар- су т?бінде жинал?ан тау жыныстарыны? ?абаттары орасан зор б?йір ?ысымны? ?серінен ?атпарланып, биікке к?терілуінен пайда бол?ан. Мысылы:Аьпі, Кавказ ж?не т.б.
?атпарлы-жа?парлы таулар- тау жыныстарыны? ?абаттарыны? ?атпарланудан кейін биікке жары?тарды бойлап жо?ары -т?мен лы?суынан пайда болады. Мысалы: Алтай, Тянь-Шань ж?не т.б.
3. Таулар биіктігіне ?арай ?шке б?лінеді.
Аласа таулар деп биіктігі 400 м-ден 1000м-ге дейінгі таулар жатады.
Мысалы: Сарыар?аны? аласа таулары.
Орташа биік таулар?а биіктігі 1000м-ден 2000 м-ге дейінгі таулар.Мысалы: Карпат, ?ырым.
Биік таулар биіктігі 2000м-ден асатын таулар жатады.Мысалы: Алтай, Гималай.
Материктегі е? биік н?ктелері.
Азияда Эверест 8848 м.
О?т?стік Америкада Аканкагуа 6960 м.
Солт?стік Америка Мак-Кинли 6194.
Африкада Килиманджаро 5895 м.
Антарктикада Элсуэрт тауы, Винсон 5140м.
Еуропада Альпі тауыны? е? биік шы?ы Монблан 4807 м.
Австралияда ?лкен суайыры? жотасы, Касцюшко 2230м.
О?ушылардан тау?а байланысты ма?ал-м?телдер с?ралады.
4. Ескі таулар-уа?ыт ?ткен сайын оны? шы?дары м?жіліп, аласар?ан к?п жері тегістеліп, аласа т?белерге айнал?ан. Мысалы: Орал.
Жас таулар- оларды? шы?дары ?шкір, беткейлері тік, басын м?з басып жатады. Мысалы: Памир, Кавказ.
5. ?аза?станны? ірі таулары.
?аза?стан жеріндегі биіктаулар республиканы? шы?ысы мен о?т?стік шы?ыста орналас?ан.
?аза?станны? е? биік шы?дары.
Тянь-Шань тауыны? е? биік шы?ы Хан-Т??ір, биіктігі 6995 м.
Жетісу Алатауыны? е? биік шы?ы Бесба?ан, биіктігі 4622м.
Іле Алатауыны? е? биік шы?ы Тал?ар, биіктігі 4973м.
Тарба?атай тауыны? е? биік шы?ы Тастау, биіктігі
Сауыр тауыны? е? шы?ы биіктігі М?зтау, биіктігі 3818.
?аза?станны? аласа таулы ?лкелеріне Сарыар?а. М??алжар, Ма??ыстау таулары жатады. ?аза?станны? таулы ?лкелеріне жатады.
Бекіту.
Кестеге керекті с?здерді жаз.
Тауларды? аты
?ай материкте орналас?ан
Е? биік шы?дары
Гималай
Евразия
Солт?стік Америка
Мак-Кинли
Тянь-Шань
Евразия
Орал
Аканкагуа
Алтай
Интерактивтік та?тада кескін карта к?рсетілген. Осы кескін карта?а т?мендегі тауларды т?сіру.
Анд, Кардильера, Алтай, Орал, Гималай, Аппалач таулары.
Саба?ты ?орытындылау.
Топтастыру.
Тауларды? т?рлері
?й тапсырмасы: §22 о?у. Тауларды кескін карта?а т?сіру.
Алтай, Гималай, Кавказ, Орал,Тянь-Шань тауларыны? географиялы? координатасын аны?тау.
Ба?алау.