Та?ырыбы :§35 Таби?и ??былыстарды? к?п т?рлілігі
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік: о?ушылар?а таби?и ??былыстарды? ма?ызын т?сіндіре отырып,к?птеген ??былыстарды мысал?а ала отырып,ерекшеліктері туралы білім ?алыптастыру
Дамытушылы?: п?нге ?ызы?ушылы?ын белсенділігін,ойлау ?абілетін,?р т?рлі білім к?здерімен ж?мыс жасауды ?рі ?арай дамыту
Т?рбиелік: ?зі т?р?ан жеріні? таби?атын ?ор?ау?а,тазалы?ын са?тау?а
т?рбиелеу.Таби?ат?а с?йіспеншілікпен ?арап, онда?ы таби?и ??былыстарды ба?алау?а, а??ару?а, аялау?а баулу.
К?рнекілігі :интерактивті та?та,т?сіндірмелі с?ра?тар
Саба?ты? т?рі: д?ст?рлі саба?
Саба?ты? типі: аралас саба?
Саба?та ?олданатын ?діс-т?сілдер:с?ра? –жауап,т?сіндірме с?здікпен ж?мыс
Саба? барысы:
І.?йымдастыру кезе?і
А)о?ушыны т?гендеу
?) сынып тазалы?ына назар аудару
Б) О?ушыны? назарын саба??а аудару
ІІ. ?й тапсырмасын с?рау
«Кім тап?ыр?» (зымыран с?ра?тар)
1.?ысым дегеніміз не?
2.Атмосфералы? ?ысым дегеніміз не?
3.Б?те?кемен ша??ыны? ?ысымы ?алай ?згереді?
4.Инемен матаны о?ай тесеміз,ал ал ?аламсаппен тесу ?иынды??а т?сіреді?Себебі….
5.?ысымды ?андай ??рал мен ?лшейді?
6.Атмосфералы? ?ысымды ?ай ?алым ?лшеген?
7.И.Ньютонны? ?андай е?бегі бар?
8.Тартылыс к?ш дегеніміз не?
9.Диффузия латын тілінен аудар?анда ?андай ма?ынаны білдіреді?
10.К?ш дегеніміз не?
ІІІ.?ткен саба?ты пысы?тау
Сонымен о?ушылар біз ?ткен саба?та ?андай та?ырып ?ттік?
- ?ысым та?ырыбын ?ткен болатынбыз, я?ни біз ?ысым туралы к?птеген мысалдар келтірдік,атмосфералы? ?ысым?а байланысты.
І?.Жа?а та?ырып бойынша:
І ?ызы?ушылы?ты ояту Ж?мба?тар шешу(2 мин)
1.Т?гіліп жерге а? монша?, ?айып болды сол ша?та-а?. (б?рша? )
2.К?зге к?рінбейді, ?ол?а ілінбейді. (жел)
3.?уеден к?бі т?сті, К?біні? т?бі т?сті. (найза?ай)
4.А? санды?ым ашылды, Ішінен жібек шашылды. (к?н)
5. ?анаты жо?, ?шады, Ая?ы жо?,желеді, Ауызы жо?,?лиды. (боран)
1.Кіріспе с?зі-М??алім: Бізді? б?гінгі ?тетін жа?а та?ырыбымыз-осы ж?мба?тарды? шешулеріне байланысты.
Жа?а та?ырыбымызды? аты «Таби?и ??былыстар»
О?ушылар бізді ?орша?ан орта таби?и сан алуан ?згерістер болып жатады.Таби?атта?ы барлы? болатын процестерді біз ??былыс деп атааймыз.Тати?и ??былыстар?а Физикалы?,биологиялы?,метерологиялы? ж?не та?ы бас?а ??былыстар?а б?лінеді.
К?нделікті ?мірде к?птеген ?дайы физикалы? ??былыстарды? болып жат?анды?ын бай?аймыз ж?не сезінеміз.Адамдар жылу б?ліну,жары? шы?ару,электрлік ж?не магниттік ??былыстармен ?атар ?мір с?руде.К?нні? ж?не ж?лдыздарды? с?уле шашуы –жылу б?лу ??былысына жатады.Кейбір жануарларды? т?нде жары? шы?аруы-жары? шы?ару ??былысына мысал бола алады.
Дыбысты? ??былыстар?а-суды? тамшысы,?обызды? ?уені,са?атты? шырылдауы,?ша?ты? дыбысы,?ас?ырды? ?ні, ж?не т.б жатады.Дыбыссыз ?мір с?ру м?мкін емес сия?ты.Ойлап к?рі?дерші дыбыссыз кинофильмдер,??старды? ?н салмауы,адамны? бір-бірімен с?йлеспеуі ж?не т.б.
Электрлік ??былыстар?а- компьютер,теледидар,электр шайнегі,то? плитасы б?ны? барлы?ы электр то?ына ?осылады.Электр тогы болмаса теледидарды к?ре,шайнекті ?ыздыра алмас едік.Т?жірибе: тара?ты алып шаш?а ?йкелеп,кішкене ?а?аз?а жа?ындатса?дар нені бай?ау?а болады ? Себебі адамдарды? да электірлендіру м?мкіншілігі бар.
Магниттік ??былыс:-жасанды магнит алып кезкелген метал?а жа?ындатса? темірді магнит ?зіне тартып алады.
Химиялы? ??былыс: а?ашты? жануы, вулканны? ат?ылауы,Соды?а уксусты араластыр?анда не болады? м?най,таби?и газ,к?мір ж?не ?здері? ?олданып ж?рген бор-химиялы? ??былысты? н?тижесінде пайда болады.Олар бір затты? екінші зат?а т?рленуінен болады.
Биологиялы? ??былыс:тірі организмдерді? ?суі,к?беюі ж?не таралуы-биологиялы? ??былыстар?а жатады.
Метерологиялы? ??былыс: жауын-шашынны? т?суі,желді? ба?ыты,жылдамды?ы,температураны? ж?не ауа ?ысымыны? ?згеруі-метерологиялы? ??былыстар?а жатады.
Жылу- ??былысы:к?нні? ж?не ж?лдызды? с?уле шашуы,лампочканы? жары?ы,отты? жануы-жылу б?лу ??былыстарына жатады.
Жары? шы?ару ??былысы:кейбір жануарлар мысалы: балы?тарды? кейбір т?рлері ?ара??ыда те?іздерде жары? шы?арады-б?лда жары? шы?ару ??былысына мысал бола алады.
Таи?атта?ы барлы? ??былыстар бір-бірімен байланыс?а т?седі.Н?сер жа?бырдан кейін ?айтадан к?н шы?ып,кемпір?оса?ты к?руге болады.К?ндіз белсенді тіршілік ететін жануарлар т?нде ?й?ы?а кетсе,оны? орнына т?нде ?мір с?ретін жануарлар тіршілігін жал?астырады.Пайдалан?аннан кейінгі газдар,ша?-тоза?дар жа?быр тамшыларымен араласып б?лт?а айналады да-?ыш?ыл жа?бырлар пайда болады.Б?лар химиялы?-метерологиялы? ??былыстарды? ?серінен пайда болады.
О?ушылар?а таби?и ??былыстармен танысты?дар енді сендер ?азір 3 минут уа?ыт беріледі.Осы уа?ыт аралы?ында таби?и ??былыстар?а байланысты эссе жазу керек.
?.Жа?а саба?ты пысы?тау
«Ойнайы? -ойланайы?» ойыны
1.Мысы?ты? даусын салып,б?л ?андай ??былыс екенін аны?та
2.А?аштар к?ктемде б?ршіктейді?б?л ?андай ??былыс?а жатады?
3.Б?гін к?н суы?,шамамен -38 -39 ° шамасы,б?л ??былыс ?андай?
4.Мені? ?кем м?най ??деу саласында ж?мыс істейді.Б?л ?андай ??былыс?
5.Мен теледидардан жа?а Сочи олимпиадасын к?руге асы?ыспын. Б?л ?андай ??былыс?
Танымды? тапсырма
1.Берілген кестені толтыры?дар
№
??былыс
Мысал
1
Дыбысты? ??былыс
2
Электірлік ??былыс
3
Магниттік ??былыс
4
Химиялы? ??былыс
5
Биологиялы? ??былыс
6
Метеорологиялы? ??былыс
7
Жылу б?лу ??былысы
8
Жары? б?лу ??былысы
?ІІ.?йге тапсырма
?ІІІ.Ба?алау