Таби?атты аялай да, ба?алай да білейік

Тақырыбы: Табиғатты аялай да, бағалай да білейік

Мақсаты:Оқушыларды жердің қадірін, бағалай білуге, туған табиғатты суюге және қамқорлық, жанашырлық сезімге баулу, оқушылардың табиғат жөнінде ой-өрісін кеңейту, білімге құштарлығын, логикалық ойлау қабілетін, сөйлеу тілін дамыту.

Жоспар:а)Табиғат-тағдырым (табиғат туралы түсінік беру)

ә)Сөз жұмбақ шешу

б) «Кім тапқыр» ойыны

в)Көрініс

а)Адамның табиғатқа сарқылмас байлық, деп қарауы табиги ортадан тепе-теңдіктің бұзылуына жол береді. Мұның келеңсіз әсері соңгы онжылдықта күшейіп, енді адамзат экологияслық мәселелерді шешуді белсенді түрде қолға алады. Түрліше табиғат қорғау ұйымдары құрылып ,қоғамдық акциялар ұйымастырылып, қоршаған ортаны қорғау туралы заңдар шығарылуда. Табиғатымыз-адамға баға жетпес байлық.

Табиғаттан бабамыз ала берген секілді,

Дархандықты қазаққа дала берген секілді.

Еркелікті ерікті желден алған секілді,

Мөлдірлікті көгілдір көлден алған секілді,-деп ақын ағамыз жырлағандай табиғат тазалығын сақтайтын да, ластайтында адам. Сондықтан мектепте жас ұрпаққа экологиялық білім мен тәрбие беру адамзаттың табиғатқа, қоршаған ортаға, қоғамға деген көзқарасы. Мен қатынасын түбегейлі өзгертудің сөйтіп нағыз өркениетті адамның дамуын қамтамасыз етудің бірден –бір жолы. Қорқыт атаның өсиет сөздерінде айтылатын «Қара тауларың құламасын, саялы ағаш сынбасын» деген ұғымдар айналадағыңды аялай біл деген аталы сөз. «Үйеңкінің түбінен үйіріп алған қобызым қарағайдың түбінен қайырып алған қобызым» деген жолдарында үлкен мән бар.

Сөз жұмбақ

1.Дауылға нық күші,

Ағаштың мықтысы

2. Дәрілік өсімдік

3. Гүл аты

4.Бәйге түрі

5.Май алатын өсімдік

6.Көктемде гүлге оранды,

Күзде доп боп қолға оранды.

7. Қан тоқтауға, шаш ұзарып өсуіне дәрумен өсімдік.

1.Үлкен-үлкен түйені,

Тастапты атам шөгеріп,

Өркеші бұтқа тиеді.

Бауыры жатыр көгеріп.

2.Өсіп тұрған бұл не?

Жаз болса жайнап,

Саясында ән салып,

Құстар жүрген сайрап.

3.Сылдыр қағып, 6.Төгіліп жерге ақ

Таудан құлап, Моншақ

Жатыр ағып Ғайып болды сол

Мөлдір............ Шақта-- ақ

4.Үлкен балық суда жүзген 7.Қанаты бар тышқан

Таба алмас тұрақ жерден. Жасырынып күндіз

5. Жарық етсе Қараңғыда ұшқан.

Сабау қамшы

Нөсерлетіп

Жауар тамшы.

Келесі бөлімді: әрі қарай жалғастырамыз. Алма ағашы берілген. Осы алма ағашында түрлі сұрақ, жұмбақ берілген. Осы алма ағашында жұмбақ- сұрақтарға жауап іздейік, кәне?

1Әке, мынау ағаш неге түп-түзеу, ал мынау ағаш неге қисық- деп сұрапты баласы.

• Бұл әңгіме қалай аталады? Кім жазған?

2. Қорқыт атаның қандай өсиет сөздерін білесіңдер?

3.Егер сен ақын болсаң.....

4.Егер сен суретші болсаң.....

5.Мәңгілік жасыл ағаш.

6.Сиреп бара жатқан, жер бетінде құрып кету қаупі төніп тұрған өсімдіктер тізімі тіркелген арнаулы кітап.

Көрніс: «Құмырсқа мен шегіртке» «Бидай мен қаңбақ»

Жүргізуші: Иә, балалар табиғат туралы әсем сөздер айтылды. Адам да табиғат перзенті.Сондықтан туған еліміздің жеріміздің табиғатын, байлығын қорғау- баршамыздың міндетіміз .

Қорытынды:сұрақ:

Өсімдіктерді қорғау үшін не істеу керек?

1. Жас шыбықты сындырмайық.

2. Орманды өрттен сақтайық.

3. Түрлері сирек кездесетін өсімдіктерді қорғайық, сақтайық.

4. Өсімдік көбейту жолын үйренейік.

Қорытынды сөз

Болашақ ізбасарларымыз-сендерсіңдер.Табиғат- сенің тал бесігің, аяла, қамқорлыққа ал, қорғаныш бол, тазалығын сақта.Оқушылар табиғатты аялай білейік, өсімдіктерді қорғауға барлығымыз бірдей атсалысайық деп кешімізді аяқтаймыз.

Тақырыбы:Кербез құстар әнімен. Келді көктем сәнімен. Мақсаты:Көктем мезгілінің ерекшеліктерімен таныстыру, көктем мезгілі туралы балаларға білім беру, табиғатты сүюге,одан тәрбие алуға үйрету. Дамытушылығы: Оқушыларды ептілікке, шапшаң қимылдауға үйрету. Шығармашылық жұмыстар жүргізу,сөзжұмбақ шешу арқылы алған білімін тексеру. Көрнекілігі: құстар туралы суреттер, буклеттер, жұмбақтар, мақал-мәтел . Түрі: Топтық сайыс . Жоспар:

1. Кіріспе тақпақ айту.

2. Бір-біне достық сәлемі.

3. Құстар туралы ән айтып, жұмбақ шешу.

4. Ойын /композиция/

5. Көніс

6. Құстар әлемінде.Әр топ құстар туралы шағын әңгіме айту. Өлең шығару.

7. Венн диаграммасы

8. Ғылыми сөздер, мақал-мәтел айту,

9. «Құстар»деген сөзжұмбақ шешу .

10. Құстардың атымен аталатын қыздардың аттарын айту(екі топқа бірдей тапсырма)

Барысы: Балалар бүгін кешімізде біз құстар туралы көп нәрселерді білетін боламыз. Дүниетану пәнінен білеміз. Табиғат бізді қоршаған орта,тау, тас, ауа, жер, өсімдік. Табиғаттың көркі сәні бақшаның әні болған құстар.Қазақстанда құстардың 480 түрі бар.

Мұғалім: Құстардың қандай пайдасы бар. Олар ағаштағы жердегі зиянды жәндіктерді жейді. Құстар ән салып, көңілді көтереді. Олар бақтың сәні.

Бұл-қардан аппақ құс. Ақ,қара, қызыл түс. Үш түсті бір бойына жиып, айтса тіл . Жетпейтін көрсе көз тоймайтын сұлулық Рәмізі.Аққу. 30-40жыл жасайды. Аққу 3-4 жасқа дейін ақ емес, сұр боп өседі. Аққу жүзіп келе жатқанда көл бетінен қаз-үйрек шетке ысырылып жол береді.

Қараторғай-өзі кішкентай, өте пайдалы құс. Орман қорғаушысы. Құстарға арналған 60 шақты ән бар, соның ішінде қараторғайдың аты бар.Өткен заманның кесірлері мылтығына, жүйрік отына, ұшқыр тазына «Қараторғай»деп ат қойған.

Тоғайдың әншісі –бұлбұлмын Құштары досымын әр гүлдің. Гүлдердің хош иісі нәр беріп, Сайраймын даңқы үшін әр гүлдің.

Үкі- пайдалы құс шыбын шіркей ғана емес, тышқан да аулап жейді. Бұл жазда бірнеше тышқан ұстап,адамның көптеген астығын сақтайды. Үкінің қауырсынын бесікке тағады, ақындар домбырасына тағады.

Дуадақ- басы, мойны сұр арқасы жирен, бауыры, қанаты ақ,салмағы6кг, денелі, иықты құс. Ол 1800-2000м дейін ұшады. Дуадақ зиянкес жәндіктермен, арам шөптермен қоректенеді.

Тырна- өте сақ құс. Ол су қатқанда күздің соңына қарай қайтады. Аспанда сына жасап тізбектеліп ұшады. Қар еріп сай-сала суға толғанда көктем жарытысындай тырулап тырна келеді.

Мұғалім:

• Балалар, менің қолымдағы не?

• Кітап.

• Қандай кітап?

• «Қызыл кітап»

• «Қызыл кітап» туралы не білесіңдер?

• «Қызыл кітап» сирек кездесетін және жойылып кету қаупі бар өсімдіктермен, жануарлар, құстардың түрлерін қорғау мақсатында жазылған.

ІІ бөлім 2-топ жетекшісі: «Үкі»тобынан «Бүркіт»тобына достық сәлемі!

1-ші топ Үкі- пайдалы құс шыбын шіркей ғана емес, тышқан да аулап жейді. Бұл жазда бірнеше тышқан ұстап,адамның көптеген астығын сақтайды. Үкінің қауырсынын бесікке тағады, ақындар домбырасына тағады. Екінші топ:Бүркіт туралы өлеңін оқиды. Екі топ кезектесіп, суретін көрсете отырып әр топтағы құстар жайлы әңгімелеп береді

Ән «Ақкөгершін»

ІІІ –бөлім. Жұмбақ шешу екі топ жұмбақтарды шешеді.

Қызығып әр адам Ұстап ап даладан Жүнімді жұлып ап Бесікке қадаған Бұл қай құс? /үкі/

Бәске тігем Бұл-шыным Құрт, қоңыз, шыбын аулап жарысам Орман дәрігері болып табылам /тоқылдақ/

Түсі қара мақтадай Төсі ақ сыр жаққандай Ұшса ақтай зулайды, Көктем жұлдыз аққандай /қарлығаш/

ІҮ-бөлім Ойын . Екі топқа бірдей тапсырма Сурет құрастыру. Ән. «Құстар қайтып барады» Ү-бөлім Көніс: Екі топқа бірдей тапсырма

ҮІ-бөлім Шығармашылық тапсырма «Ой қозғау»өлең құрастыру, қалаған құстардың суретін салу. ҮІІ-бөлім Венн диаграммасы Үй құстары ҮІІІ-бөлім Тыйым сөздер, мақал-мәтелдер айту. Екі топ жарысады.

ІХ- бөлім Сөзжұмбақ шешу.

1. Тұмсығында ау бар. Бұл қай құс тауып ал /Бірқазан/

2. Аққу жүрсе суда /сұлу/

3. Көктемнің алғашқы айы /сәуір/

4. Орман дәрігері /тоқылдақ/

5. Бізді қоршаған орта /табиғат/

6. Үйіме үйін салады./қарлығаш/

Х-бөлім Құстардың атымен аталатын қыздардың есімін атаңдар. Сандуғаш, Қарлығаш, Лашын, Бұлбұл, Аққу .

Қорытынды : Ән «Құстар»Осымен Кербез құстар әнімен, Келді көктем сәнімен деген кешімізді аяқтаймыз.Құстар туралы жақсы білесіңдер екен. Бәріңде жақсы қатыстыңдар. Бірінші орынды «Бүркіт тобына береміз.