Шы?ыс Еуропа елдері ХХ ?асырда тарихи-?леуметтік ж?не экономикалы? даму жа?дайыны? орта?ты?ымен ерекшеленеді.Айма?ты? саяси картасыны? ?алыптасуына,негізінен,ХХ ?асырда?ы,екінші д?ниеж?зілік со?ыстан со??ы кезе?дегі саяси о?и?алар себепші болды.1945 жылы Югославияда монархиялы? билік ??латылып,6 республикадан т?ратын Югославия ке?естік федерациялы? республика жарияланды.
Шы?ыс Еуропа елдері Балты?,Адриат ж?не ?ара те?іздері аралы?ында?ы бірт?тас аума?ты? б?лікті алып жатыр.Айма?ты? бес елі ар?ылы Дунай ?зені а?ып ?теді,ол Венгрия мен Словакия елдеріні? м?хит?а шы?у м?мкіндігін ту?ызады.
Шы?ыс Еуропа жеріні? к?п б?лігін Шы?ыс еуропа платформасы алып жат?анды?тан жер бедері жазы? болып келеді.Ірі жазы?тар?а Балты? бойы,Полша,Орта ж?не т?менгі Дунай ойпаттары жатады.Айма?ты? орта б?лігінде Судет,Морва полезойлы? аласа таулар, ол о?т?стігінде Альпі ?атпарлы?ы кезінде к?терілген. Орта биіктіктегі Карпат, Динар, Стара-Планина, Родопи таулары орналас?ан. Климаты ?о?ыржай континентті сипат?а ауысады. К?бінесе ашы? аязды болып келеді. Аяз -20º, -30ºС-?а т?мендейді. Ал жазда +28º, +29º С-?а дейін к?теріледі.
Хал?ы. Айма?та Батыс еуропа мен салыстыр?анда халы?ты? жалпы саны онша к?п емес,шамамен 135 млн – ?а жуы?. Хал?ы е? к?п ел Польша.(38,6), хал?ы аз ел Эстония 1,5 млн адам.Этгосты? ??рамы славян тобында?ы халы?тар басым,олар?а поляктар,чехтар,словактар,болгарлар,сербтер,хорваттар жатады.Е? к?п ?лтты мемлекет Югославия 20 астам ?лттар т?рады.Діни ?станымдары католиктер, латыштар – протестанттар,Бал?ан елдерінде православия діні басым.
Шаруашылы?ы Шы?ыс еуропа елдері ?азіргі кезе?де ?зіні? даму ба?ытында к?птеген ?иынды?тар?а тап болып отыр.О е? алдымен, Ке?естер Ода?ы,Чехословакия сиа?ты елдерді? ыдырауы мен елдер арасында?ы ?леуметтік ж?не саяси м?селелерді? к?рделенуімен т?сіндіріледі. Сол сия?ты жекелеген елдерді? д?ниеж?зілік шаруашылы? пен е?бек б?лінісіндегі ба?ыт-ба?дарыны? ?згеруі де ?з ?серін тигізбей ?ой?ан жо?. ?сіресе электр энергетикасы, машина жасау, химия ?нерк?сіптері ?ар?ынды дамуда.
?нерк?сібі. Отын-энергетика ?нерк?сібі м?най тапшылы?ына байланысты таск?мір мен ?о?ыр к?мірге негізделген.
Тас к?мірді? аса ірі ?оры Польша жеріндегі жо?ар?ы Силезия мен Чехияда?ы Острова-Корвин, Болгарияда?ы шы?ыс Марица кен орындарында шо?ырлан?ан. Со??ы кезде атом энергетикасы ке?інен ?олдануда.Олар?а: Козлодуй (Болгария), Трнава (Славакия), Пакш(Венгрия) жатады.
Мемлекет
Жеріні? ауданы
Хал?ы
Астанасы
Мемлекет ??рылымы
А?ша бірлігі
Металлургия ?нерк?сібі со?ыстан кейінгі кезе?де айма? елдеріні? (Балты? бойы елдерінен бас?а) барлы?ында дамыды. Т?сті металлургия жергілікті шикізат, ал ?ара металлургия ?нерк?сібі сырттан ?келетін шикізаттты пайдаланды.
Машина жасау ?нерк?сібі – айма?та е? ма?ызды ?нерк?сіп саласы, ?сіресе Чехияда жа?сы дамы?ан. ?німдерінен пракат стандары, ?ста-пресс, к?сіпорындар?а ?ажетті ??рал-жабды?тар, есептеу техникалары,т?рмыс?а ?ажетті техникалар т?рлерін к?птеп шы?арады.
Химия ?нерк?сібі ?зіні? дамуы ж?нінен Батыс Еуропадан артта ?ал?ан. Венгрияда химия – фармацевтика, Польшада?ы м?най-химия, Болгарияда?ы м?най-химия к?сіпорындары ?ар?ынмен дамуда.
Же?іл ?нерк?сіп айма?та жа?сы дамы?ан. То?ыма ?нерк?сібі Польша мен Венгрияда жа?сы дамы?ан. ?шекей заттар, ?арындаш шы?арудан Чехия. Тері заттарын шы?арудан Болгария.
IV. Жа?а саба?ты пысы?тау
V. Жа?а саба?ты бекіту
(Ассоциация ?дісі)
?І.?орытынды.
?ІІ.Ба?алау.
?ІІІ.?йге тапсырма.
§4 Шы?ыс еуропа елдері
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Шы?ыс Еуропа елдері.»
Шығыс Еуропа елдері
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Шығыс Еуропа елдерінің географиялық орны мен кұрамына жалпы шолу;
Табигат жағдайлары мен ресурстарына тоқталу.
Тәрбиелік: Шығыс еуропа елдерінің экономикалық-географиялық және геосаяси жағдайымен таныстыра отырып,өз отанының өркендеп өсуіне үлес қосуға тәрбиелеу
Дамытушылық: Шығыс еуропа елдерінің геосаяси жағдайын меңгерту
Көрнекі құралдар: Шығыс еуропа елдерінің физикалық және экономикалық картасы.кеспе қағаздары.
1.Батыс еуропа елдеріне қандай мемлекеттер кіреді?
2.Батыс еуропаның дамыған мемлекеттерін ата?
3.Еуропаның басым көпшілігі қандай тілді қолданылады?
4. Неліктен еуропаның теңізге жақын елдері қарқынды дамыған?
5.Еуропадағы ең жетекші саланы ата?
6.Батыс еуропаның ергежейлі елдерін ата?
7.Еуропаның жалпы ішкі өнімініңүлесі қай саламен байланысты арқылы артып отыр?
8.Қаржы орталықтарымен және станок сағат өндірісімен танылған мемлекет?
9.Батыс еуропада ұлттыңқартаюы проблемасы орын алып отыр.Неліктен?
10 Батыс еуропаның индустрияландыру кезеңіне жаңадан қадам басқан елдерді ата?
12 графикалық диктант
1. Батыс Еуропаның шағын капиталистік елдеріне 20 мемлекет кіреді.
2. Швейцария мемлекетінде 620 банк бар.
3. Нидерланды мемлекетінің астанасы – Мадрид.
4. Нидерландының заң шығарушы органы парламент емес.
5. Солтүстік Еуропа тұрғындарының орташа өмір жасының ұзақтығы ер кісілерде 77 жас.
6. Испания елін мекен ететін Қытайлар.
7. Норвег флотында 632 кеме бар.
8. Испанияда өсімдік шаруашылығы 53 % дамыған.
9. Испанияда сыртқы экономикалық байланыстар дамымаған.
10. Испанияға жыл сайын 58 млн-нан астам туристер келеді.
ІІІ.Жаңа сабақ.
Жоспары:
Шығыс еуропаның Экономикалық –географиялық геосаяси жағдайы.
Табиғат жағдайлары мен ресурстары.
Халқы.Шаруашылығы.Сыртқы экономикалық байланыстары.
Өнеркәсібі
Шығыс Еуропа елдері ХХ ғасырда тарихи-әлеуметтік және экономикалық даму жағдайының ортақтығымен ерекшеленеді.Аймақтың саяси картасының қалыптасуына,негізінен,ХХ ғасырдағы,екінші дүниежүзілік соғыстан соңғы кезеңдегі саяси оқиғалар себепші болды.1945 жылы Югославияда монархиялық билік құлатылып,6 республикадан тұратын Югославия кеңестік федерациялық республика жарияланды.
Шығыс Еуропа елдері Балтық,Адриат және Қара теңіздері аралығындағы біртұтас аумақтық бөлікті алып жатыр.Аймақтың бес елі арқылы Дунай өзені ағып өтеді,ол Венгрия мен Словакия елдерінің мұхитқа шығу мүмкіндігін туғызады.
Шығыс Еуропа жерінің көп бөлігін Шығыс еуропа платформасы алып жатқандықтан жер бедері жазық болып келеді.Ірі жазықтарға Балтық бойы,Полша,Орта және төменгі Дунай ойпаттары жатады.Аймақтың орта бөлігінде Судет,Морва полезойлық аласа таулар, ол оңтүстігінде Альпі қатпарлығы кезінде көтерілген. Орта биіктіктегі Карпат, Динар, Стара-Планина, Родопи таулары орналасқан. Климаты қоңыржай континентті сипатқа ауысады. Көбінесе ашық аязды болып келеді. Аяз -20º, -30ºС-қа төмендейді. Ал жазда +28º, +29º С-қа дейін көтеріледі.
Халқы. Аймақта Батыс еуропа мен салыстырғанда халықтың жалпы саны онша көп емес,шамамен 135 млн – ға жуық. Халқы ең көп ел Польша.(38,6), халқы аз ел Эстония 1,5 млн адам.Этгостық құрамы славян тобындағы халықтар басым,оларға поляктар,чехтар,словактар,болгарлар,сербтер,хорваттар жатады.Ең көп ұлтты мемлекет Югославия 20 астам ұлттар тұрады.Діни ұстанымдары католиктер, латыштар – протестанттар,Балқан елдерінде православия діні басым.
Шаруашылығы Шығыс еуропа елдері қазіргі кезеңде өзінің даму бағытында көптеген қиындықтарға тап болып отыр.О ең алдымен, Кеңестер Одағы,Чехословакия сиақты елдердің ыдырауы мен елдер арасындағы әлеуметтік және саяси мәселелердің күрделенуімен түсіндіріледі. Сол сияқты жекелеген елдердің дүниежүзілік шаруашылық пен еңбек бөлінісіндегі бағыт-бағдарының өзгеруі де өз әсерін тигізбей қойған жоқ. Әсіресе электр энергетикасы, машина жасау, химия өнеркәсіптері қарқынды дамуда.
Өнеркәсібі. Отын-энергетика өнеркәсібі мұнай тапшылығына байланысты таскөмір мен қоңыр көмірге негізделген.
Тас көмірдің аса ірі қоры Польша жеріндегі жоғарғы Силезия мен Чехиядағы Острова-Корвин, Болгариядағы шығыс Марица кен орындарында шоғырланған. Соңғы кезде атом энергетикасы кеңінен қолдануда.Оларға: Козлодуй (Болгария), Трнава (Славакия), Пакш(Венгрия) жатады.
Мемлекет
Жерінің ауданы
Халқы
Астанасы
Мемлекет құрылымы
Ақша бірлігі
Металлургия өнеркәсібі соғыстан кейінгі кезеңде аймақ елдерінің (Балтық бойы елдерінен басқа) барлығында дамыды. Түсті металлургия жергілікті шикізат, ал қара металлургия өнеркәсібі сырттан әкелетін шикізаттты пайдаланды.
Машина жасау өнеркәсібі – аймақта ең маңызды өнеркәсіп саласы, әсіресе Чехияда жақсы дамыған. Өнімдерінен пракат стандары, ұста-пресс, кәсіпорындарға қажетті құрал-жабдықтар, есептеу техникалары ,тұрмысқа қажетті техникалар түрлерін көптеп шығарады.
Химия өнеркәсібі өзінің дамуы жөнінен Батыс Еуропадан артта қалған. Венгрияда химия – фармацевтика, Польшадағы мұнай-химия, Болгариядағы мұнай-химия кәсіпорындары қарқынмен дамуда.
Жеңіл өнеркәсіп аймақта жақсы дамыған. Тоқыма өнеркәсібі Польша мен Венгрияда жақсы дамыған. Әшекей заттар, қарындаш шығарудан Чехия. Тері заттарын шығарудан Болгария.
