Сабақтың тақырыбы: Ресейдің экономикалық-географиялық жағдайы.Мемлекеттің қалыптасу тарихы. ( 10 сынып география )

В.И.Шубин ат.Правда ЖОББМ география пәні мұғалімі Тасбулатов Н.С.

Сабақ тақырыбы Ресей Федерациясы

• 1 . Эпиграф Ұлттық рәміздер:елтаңба, ту, әнұран.
• Бұған қоса елдің шекарасы мен ұлттық тілі мемлекеттіктің негізгі белгілері .

• 2.Жалпылама сұрақтар
• Ел басының жарлығы бойынша 2004ж – Ресей Федерациясының Қазақстандағы жылы болып аталды.

• Ресей Федерациясы туралы танымдық сұрақтар
• I- тур Көкпар

• Екі топқа ортақ тапсырмалар.

• 1.Ресей территориясымен ағатын ең үлкен өзен (Волга)
• 2.Тек теңізді қылқаламмен бейнелеп танымал болған суретші (Айвазовский)
• 3.Мәскеуде қай жылы Олимпиадалық ойындар өткізілді (1980 ж)
• 4.1961ж Восток ғарыш кемесінің (алғаш) жасақталуы қай орыс ғалымының есімімен байланысты (С.П.Королев)
• 5.Ресейдің ірі мұражайларын атаңыз (Эрмитаж, Третьяков галереясы, қару-жарақ палатасы)
• 6. Ресейдің футол командаларын атаңыз (Динамо, ЦСКА, Спартак, Локомотив)
• 7. Мәскеудегі алғаш орыс университеті кімнің бастамасымен ашылды (М.В.Ломоносов)
• 8. «Іс бітті, қу кетті» қандай шығармадан үзінді, авторы кім, кім аударды (Қарға мен түлкі. И.А Крылов, Абай аудармасы)
• 9. Ресей флотының негізін салған патша (І Петр)
• 10. Алғаш радио аппаратын ойлап тапқан орыс ғалымының есімі (А.С.Попов)

• ІІ-тур. Бәйге.
• 1 топқа.
• 1. Афины олимпиадасында Ресей құрамасы нешінші орынды иеленді (3)
• 2. Ресейдің туы неше түсті, түсі қандай (ақ, көк, қызыл)
• 3. Ресей Федерациясының қазіргі президенті (Путин)
• 4. Ресей териториясы қандай мұхит сулармен ұласады (Солт.м.мұхит, Тынық және Атлант)
• 5. Өсімдіктегі хлорофил дәнінің ролін алғаш ашқан орыс ғалымы (К.А.Тимирязев)
• 6. «Ну погоди» мультфильміндегі қасқырдың ролінде ойнаған актер (Попанов)
• 7. Сібірді игерудің басталуы қандай казак атаманының атымен байланысты (Ермак)
• 8. Ресейдің ұлттық валютасы (рубль)

• 2 топқа.
• 1. Ең алғаш ғарышқа ұшқан ғарышкер (Ю.Гагарин, 1962 ж)
• 2. СССР-дің алғаш және соңғы президенті (М.С.Горбачев)
• 3. Санкт-Петербургтегі әйгілі Қысқы Сарайды салған архитектор (Варфоломий Расстрелли)
• 4. Ресейдің астанасы (Мәскеу)
• 5. «Үйренерде қиналсаң – соғыста жеңіл болады» деген орыстың белгілі қолбасшысы (А.В.Суворов)
• 6. Ресейдің белгілі театрлары (Үлкен театр, Современник,Таганка, МХАТ)
• 7. Ресейдің Сібірдегі қылқан жапырақты ормандары қалай аталады (Тайга)
• 8. Ресей қай материкте орналасқан (Евразия)

•  
• I – топқа Оқулықпен жұмыс
• ІІІ.Мағынаны тану.
• Атауы: Ресей Федерациясы
• Жер көлемі: 17.1 млн км 2
• Астанасы: Мәскеу
• Мемлекеттік құрылымы: Федерация
• Елбасы: 4 жылда 1 сайланатын президент
• Заң шығару билігі: Екі палаталы федералды жиналыс (Федералдың құрамында 178 адам Мем. Думада 450 адам)
• Әкімшілік: 10 автономиялы аудан, 6 өлке, 2 федеративті қала (Мәскеу, Санкт-Петербург)
• Туы: Түсі: ақ, көк, қызыл (1667 жылы)
• Ресми тілі- орыс тілі

• І Экономикалық – географиялық жағдайы
• Еуразияның солт.- шығысында орналасқан,аумағы жалпы құрлықтың 1/8 бөлігін қамтитын, жерінің ауданы жөнінен дүние жүзінде бірінші орын алатын аса ірі мемлекет.
• Ресей жері батыстан шығысқа 9 мың км ал солт.оңтүстікке қарай 4 мың км-ге созылып жатыр. Ел аумағы 11 сағаттық белдеуді қамтиды.
• Ресей аумағының 1/4-і Еуропада, 3/4- Азияда орналасқан. Оның жағалауларын Тынық, Солт.м., Атлант мұхиттарының сулары шайып жатыр.
• Ресей шекарасының ұзындығы 57,67 мың километр, оның 20,02 мың километрі құрлықтық, ал 37,65 мың километрі теңіздік шекара.
• Ресей 12 мемлекетпен теңіздік, ал 14 мемлекетпен құрлық арқылы байланысқан. Ресейдің құрамына енетін Калининград облысы анклав болып табылады, өйткені оның елдің негізгі бөлігімен ортақ шекарасы жоқ.

• II – топқа Оқулықпен жұмыс
• Мемлекеттің қалыптасу тарихы.
• Ресей – сан ғасырлық тарихы бар ежелгі мемлекеттің бірі.
• Бытыраңқы орыс жерлерінің Мәскеу айналасында бірігуі XIV-XV ғ. жүрді. Кейінгі ғасырларда орыс мемлекеті көршілес аумақтарды басып алып, өзінің құрамына қосу саясатын жүргізді.
• Ресей XVІ ғ. Батыс Сібір халықтарын, XVІІ ғ. Украинаны, Беларуссияны басып алып Азов теңізіне шықты.
• XVІІІ ғ. Ресейдің географиялық шекарасы кеңейіп Балтық теңізіне шықты.
• 1721 жылы Орыс мемлекеті империя деп атала бастады.
• XІХ ғ. Каспий теңізінің батысы, оңтүстік жағалауы, Балтық теңізінің ығыс жағалауын қосып алды. Сонымен қатар Кавказ сырты қосып алынуы арқылы өзін аумағын кеңейтті.
• 1853-1856 ж. Ресейдің геосаяси жағдайының нашарлауына байланысты АҚШ-қа Аляска сатылды. Ендігі жерде Ресейдің назары Орта Азиямен Қазақстан жеріне ауды.
• ХХ ғ. Кеңес Одағы құрылып, жаңа үлгідегі аса күшті мемлекет пайда болды.
• ХХ ғ. аяғы ішкі, сыртқы жағдайлардың ықпалымен Кеңес Одағы ыдырап, жаңа үлгідегі Ресей Федерациясы қалыптасты.

• Ресейдің қазіргі геосаяси жағдайы.
• Теңіздік және құрлықтық Еуразия державасы-Ресей Федерациясының тәуелсіз м емлекет ретінде құрылуы елеулі геосаяси өзгеріске және экономикалық-географиялық жағдайының артуына әкеліп соқты.
• Қазіргі заманғы әлемдегі геосаяси жағдай, ұлттармен діндер араздығы, халық аралық терроризммен күрес шаралары Еуразияны көптеген аудандарында саяси тұрақсыздықтың орын алуына себепші болды. Бұл жағдайда аймақтағы, әлемдегі саяси жағдайға ықпал ететін ірі мемлекет ретінде Ресейдің рөлі күшейіп келеді.

• IV. Толғаныс (бекіту)
• Практикалық тапсырма .( Эссе жазу )
• I 1. Карта бойынша Ресеймен көршілес орналасқан мемлекеттерді анықтаңдар, олардың қайсыларымен теңіздік шекаралары бар екенін тап.
• II 2. тиімді ЭГЖ тиімсіз
• а) көршілес мемлекеттердің көп а) Батыс Еуропаның дамыған
• бөлігі Еуропаның батыс бөлігінде мемлекеттермен тікелей
• орналасқан. шектеспейді.
• ә) Солтүстік теңіз жағалауы сызығы. ә) АҚШ және Жапония
• б) қиыр шығыста үш ірі мемлекеттің сияқты мемлекеттермен
• (Ресей, Қытай, Жапония) құрлықтық шекарасы жоқ.
• тоғысында жатыр. в) Аса маңызды теңіздік сауда
• в) Ресей Еуропа мен Азияны жолдарының алыста
• байланыстырушы транзиттік орналасуы.
• қызмет атқарады.

• V. Үйге тапсырма:
• §51
• 1. Ресейдің экономикалық-географиялық жағдайының басты ерекшеліктері қандай?
• 2. Ресейдің қазіргі геосаяси жағдайына талдау жасаңдар.