Орман ресурсы ж?не оны? ма?ызы

П?ні:Экология Сыныбы:5 Саба?ты? та?ырыбы: Орманны? ресурсы ж?не оны? ма?ызы Саба?ты? ма?саты: Орманны? шаруашылы?та?ы ж?не адам ?міріндегі ма?ызын ашып к?рсету ж?не таби?атты ?ор?ау ?ажеттілігіне баса назар аудару. Саба?ты? міндеттері: Білімділік: Орман а?аштарынан алынатын ?німдер ба?а жетпес ??нды ?ойма екендігі ж?не орманны? тіршіліктегі ма?ызды ?асиеттері туралы білімдерін жетілдіру. Дамытушылы?: Орман таби?ат ?азынасы, халы? байлы?ы екендігі туралы дамыта білім бере отырып о?ушыларды? есте са?тау да?дыларын ?алыптастыру. Т?рбиелік: ?орша?ан орта?а ?ам?орлы?пен ?арау?а т?рбиелеу. К?рнекілік ??ралдар: Атлас картасы Саба?ты? т?рі: Кіріктірілген саба? ?діс – т?сілдер: іздену, с?ра? – жауап, кесте, сызба, картамен ж?мыс, жеке ж?не ж?пты? ж?мыс П?наралы? байланыс: д?ниетану, экология Саба?ты? барысы 1. ?йымдастыру кезе?і: б?гінгі саба?ты? ма?сатымен таныстыру, о?ушыларды т?гендеу, саба??а ?атысты о?у – ??ралдарын тексеру, бас?ада м?ліметтер беру 2. ?й тапсырманы с?рау: Ізденген жетер ма?сат?а. Орман то?ай ?сімдіктері мен жануарлары та?ырыбы бойынша о?ушылар дайындап келген ж?мыстарын ?ор?ау. Сергіту с?ті: ?уенмен таби?ат ??былыстарын ?имыл іс ?рекет ар?ылы к?рсету. А?аш, жел, ??с, к?н. А?аш дегенде - а?аш болып ?олдарын д??гелете ?осады, жел т?рды дегенде жел болып ?олдарымен бір?алыпты ?оз?алады, к?н ашылды дегенде - к?н болып ?олдарын ай?ара ашады, ??стар келді дегенде - ??с болып ?шады. III. Жа?а саба?. Орман ресурсы ж?не оны? ма?ызы. 1. Орман а?аштарынан алынатын ?німдер: т?рмысты? б?йымдар, ??рылыс материалдары, ??нды а? терілері, ??старды? мамы?ы, жеміс – жидек, киім, азы? – т?лік • Т?рмысты? б?йымдары: ?стел,орынды?,с?релер,есік, терезе, бесік, кереге т.б. • ?а?аз дайындайтын комбинат ж?мысшысы: д?птер, газет, кітап, журналдар... • Темір жолшы: а?аш вагондар, темір жолды? астына салатын т?сеніштер... • Д?рі – д?рмек жасаушылар: а?аштан алын?ан д?рі – д?румендер • Инженер: жасанды таби?и жолмен алын?ан маталар,жіптер... 2. Экология п?ні жал?астырады: Орман таби?атты? тарту еткен байлы?ы, ба?а жетпес халы? ?азынасы екендігін д?лелдеу ?шін орманны? ма?ызды ?асиеттеріне к??іл б?лейік. Орманны? ма?ызы. 1. Ауаны оттегімен байытады. Жер бетіндегі оттекті? 60% ормандар береді. Бір а?аш т?улігіне 3 адамны? тыныс алуына ?ажетті оттегін б?леді. Жаз айында ?айы? а?ашы 44 кг, емен 28 кг к?мір ?ыш?ыл газын сі?іреді. 2. Климатты жа?сартады. Ормандар суы?ты?, ??р?а? желді? ?серін ?лсіретіп, климатты жа?сартады. 3. Топыра?ты ??р?а?шылы?тан са?тап, топыра?та ыл?алды? са?талуына, ??нарлылы?ын са?тау?а жа?дай жасайды. 4. Орман су ресурстарын ?ор?айды. Ашы? жерлерге ?ара?анда ормандарда ?арды? еруі жай ж?ретіндіктен, су к?здеріндегі суды? де?гейі реттеліп, тас?ынды болдырмайды. 5. Егістікте к?здік да?ылдарды желден, суы?тан ?ор?ап ?сіп кетуден са?тайды. 6. Орман атмосфераны фитонцидтермен байытады. 1га жерге егілген ормандар т?улігіне 30кг дейін фитонцидтер б?леді, б?л бір ?лкен ?аланы? ауасын тазарту?а жетеді. Фитонцидтер дегеніміз – ауру тудыратын бактерияларды жойып жіберетін ?ш?ыш заттар, тірі организмге зиянды ?сер ететін т?рлі ?осылыстар мен шуды, ша?ды сі?іреді. IV. Жа?а саба?ты бекіту. Білімдерін шы?дау: Мысалы: I - топ?а тапсырма: (д?птерге орындайды), 60 кг макалатура 1 га орманды шабудан са?тайды, ал 180 кг макалатура тапсырса? неше тонна орманды са?тайды екен? Есепте?дер. II – топ?а: 1 тонна макалатурадан 25 мы? о?ушы д?птерін дайындау?а болады. Егер бізді? сынып о?ушылары 5 тонна макалатура жинап тапсырса? ?анша о?ушы д?птерін дайындау?а болады? Жа?а терминдер ойыны: О?ушылар ?ріпті та?дайды, ?ріпке байланысты терминге сипаттама немесе с?ра? ?ойылады. Ф – фитонцид дегеніміз не ? М – макалатура дегеніміз не ? О – адам тыныс ал?анда ?андай газды ж?тады ? К – адам тыныс ал?анда ?андай газды шы?арады ? Экологиялы? диктант. Диктантта м?тініне с?йкес с?йлем ішінде т?сіп ?ал?ан жеке с?здерді орын – орнына тауып жазу к?зделеді с?йлемдер ?ажетті жауаптар 1. Жер бетіндегі ......... 60% ормандар береді. 2. 1 а?аш т?улігіне ............ тыныс алуына ?ажетті оттегін б?леді. 3. Жаз айында ?айы? а?ашы 44 кг, емен 28 кг ......... сі?іреді. 4. Орман атмосфераны ....... байытады. 5. Ормандарды ..... бізді? міндетіміз. Оны ?алпына келтіру ?шін к?ктемде немесе к?зде жас ...... отыр?ызады 1. К?мір?ыш?ыл газын 2. Фитонцидтермен 3. ?ор?ау, к?шеттерді 4. Оттекті? 5. 3 адамны? ?орытынды: Венн диаграммасы. О?ушылар?а орман?а байланысты ойдан ?ле? шы?арып келу тапсырмасы берілген. Елнарды? ?ле?і. К?рікті даламызды? ормандары, Орман деген а?, ??сты? ?ор?андары. Осындай байлы?тарды ?ор?аймыз деп, Адамдарды? д?рыс?ой тол?ан?аны. Есте са?та! • Орманда ескі полиэтилен пакеті немесе шыны ш?лмекті ла?тырмас б?рын ойлан, ол ?анша жылда шіриді • Жа?ажайда,б?ла?та немесе к?л жа?асында болса? су?а еште?е ла?тырма • С?лу таби?атта ?о?ыс ?алдырма, ?зі?нен кейін жинап кет О?ушыларды ба?алау ?йге тапсырма: ?йде отбасы м?шелерімен бірге экологиялы? м?селелерді тал?ыла?дар.